Gouwe (rivier)

De Gouwe is ontstaan als veenstroompje ter hoogte van Boskoop, dat uitkwam op de Hollandse IJssel in Gouda. In de 13e eeuw werd het riviertje de Gouwe door een kanaal verbonden met de Oude Rijn. De monding van de Gouwe in de Hollandse IJssel werd uitgebreid tot een haven met een tolhuis.

In de 15e eeuw werd de rivier gekanaliseerd en was er definitief een betrouwbare route tussen Alphen aan den Rijn en Gouda. De Gouwe maakte deel uit van de voornaamste (verplichte) scheepvaartverbinding in Holland, die Dordrecht met Haarlem en later met Amsterdam verbond. De steden aan de route hielden samen met de graven van Holland, die bij Gouda en Spaarndam tol hieven, deze route in stand, tot ongenoegen van steden als Delft en Leiden. De visrechten op de Gouwe waren een heerlijk recht. Binnen de gemeente Alphen aan den Rijn waren de visrechten in de vroege negentiende eeuw in handen van Theodorus Pieter baron de Smeth.

De Gouwe is een belangrijke route voor de binnenvaart. In 2017 voeren er zo'n 16.000 vrachtschepen naast zo'n 10.000 schepen in de recreatie.[1] Naar het noorden wordt de stroom voortgezet in het Aarkanaal (de voormalige Kromme Aar), die weer een route vormt in de richting van het Amstel-Drechtkanaal en de Amstel. De Gouwe is ook onderdeel van de zogenaamde Staande Mastroute voor de zeilvaart.

Aan de noordkant bevindt zich Gouwsluis te Alphen aan den Rijn. Dan volgen de dorpen Boskoop en Waddinxveen en aan de zuidkant de stad Gouda, waar de Gouwe zich vertakt in een oude stroom door de stad en een westelijk kanaal (Gouwekanaal met de Julianasluis) erlangs. Bij Gouda bevond zich van oudsher een sluis met een tol. Deze Havensluis vormde tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw de verbinding tussen de Haven en de Gouwe met de Hollandse IJssel. Een andere verbinding tussen de Gouwe en de IJssel wordt gevormd door de Mallegatsluis en loopt via de Turfsingel. Bij Alphen aan den Rijn bevindt zich ook het "alpherium" ook wel Alphense Container Terminal genoemd.

Kenmerkend voor de Gouwe zijn de drie hefbruggen. Verder bevinden zich twee aquaducten onder de rivier en nog zeven andere bruggen over de rivier. Hieronder een overzicht van alle bruggen en aquaducten vanaf de Julianasluis in het zuiden naar de Oude Rijn in het noorden:
(A=aquaduct, B=brug)

Nr.:	Naam:	Soort:	Traject:	Afbeelding:
B1	Julianasluisbrug-Zuid	verkeersbrug (2 ophaalbrugen)	Gouda - Moordrecht (Rotterdamseweg)
B2	Julianasluisbrug-Noord	verkeersbrug (2 ophaalbrugen)	N207 Gouda - Moordrecht (Kanaaldijk)
B3	Hoge Gouwespoorbrug	spoorbrug (hefbrug)	Gouda - Rotterdam (Spoorlijn Utrecht - Rotterdam) Gouda - Den Haag (Spoorlijn Gouda - Den Haag)
B4	Lage Gouwespoorbrug	spoorbrug (draaibrug)	Gouda - Alphen aan den Rijn (Spoorlijn Gouda - Alphen aan den Rijn)
B5	Coenecoopbrug	verkeersbrug (basculebrug)	N207 Goudse Poort - Gouwe park (Coenecoopbocht)
A1	Gouwe-aquaduct	aquaduct	A12E25E30 Den Haag - Arnhem
B6	Amaliabrug	verkeersbrug (basculebrug)	N451 Waddinxveen - Gouda
B7	Waddinxveense hefbrug	verkeersbrug (Hefbrug)	Waddinxveen (Kerkweg-Oost)
B8	Boskoopse hefbrug	verkeersbrug (Hefbrug)	Boskoop (Reijerskoop)
A2	Alphen-aquaduct	aquaduct	N11 Leiden - Bodegraven
B9	Gouwespoorbrug	spoorbrug (draaibrug)	Woerden - Leiden (Spoorlijn Woerden - Leiden)
B10	Alphense hefbrug	verkeersbrug (hefbrug)	Alphen aan den Rijn (Goudse Schouw)

Zie de categorie Gouwe river van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.