Fruitcorso

De secretaris van de VVV Tiel e.o. lanceerde in 1954 het idee van een corso als goede methode om de streek te promoten, nadat hij in een Amsterdamse bioscoop een kleurrijke optocht van praalwagens met fruit in de Amerikaanse staat Florida had gezien. Het duurde nog tot 23 september 1961 voor het eerste corso gerealiseerd kon worden. Tegenvallende oogsten en het ontbreken van de benodigde financiële middelen vormden steeds een probleem.

Pas toen in 1960 twaalf "jongeren" uit industrie, horeca en middenstand het comité 4-Stromenland oprichtten met het doel de streek meer bekendheid te geven, kwam het corso echt van de grond. Negen dorpen uit de omgeving van Tiel maakten een praalwagen. Er kwamen circa 30.000 toeschouwers.

Sinds 2013 maakt het corso deel uit van de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed, een lijst van erkende, waardevol geachte Nederlandse tradities.[1] Sinds datzelfde jaar is het corso live te volgen via het internet.

In 2018 trok het corso op zaterdag en zondag samen 65.000 bezoekers. Sinds 2018 trekken de verlichte corsowagens ook op zaterdagavond door de stad, het zogenaamde Corso by night.[2]

Het corso werd in 2019 gepresenteerd door Jochem van Gelder.[3]

Sinds 2000 maakt het Kindercorso deel uit van het Fruitcorso. De deelnemers zitten in groep 1 tot en met 8 van de basisschool en hebben de leeftijd van vier tot en met twaalf jaar. Zij bedenken en maken hun creaties thuis met hulp van ouders, buren of familie en beplakken eventueel onderdelen met zaden. Zij doen in drie groepen mee aan de grote optocht.

Fruitmozaïek

Het Fruitcorso duurt een week en wordt geopend met de onthulling van fruitmozaïeken langs de stadsgracht. De mozaïeken worden gemaakt door verschillende instellingen, zoals scholen en bedrijven. Hoogtepunt van de week is de grote optocht op zaterdag, met ongeveer twintig praalwagens. In 2018 vond op zaterdagavond bovendien "Corso by night" plaats, waarbij de praalwagens verlicht waren. Er zijn praalwagens in twee categorieën: jeugdwagens en grote wagens. Na de optocht worden de praalwagens tentoongesteld, zodat het publiek ze op zondag en maandag nog rustig kan bekijken.

Tot 2001 was er tijdens het Fruitcorso een "Fruitfair" op de Markt, waar producten werden verkocht die met fruit te maken hebben. In 2007 blies Stichting 4-Stromenland de Fruitfair nieuw leven in en tot 2014 was deze te vinden op het Kalverbos. Sinds 2015 is er een foodfestival op het Kalverbos.

De jurering vindt zaterdagochtend plaats in de tentoonstellingsruimte. Elke wagen wordt beoordeeld door vier clusters:

• vormgeving en gedurfdheid
• kleur
• productgebruik en afwerking
• algemeen

Ieder cluster maakt een rangschikking van wat het de meest passende uitslag vindt. Op basis van de rangschikkingen per cluster wordt een overzicht gemaakt van de ochtendjurering, die de juryleden met elkaar bespreken tijdens de lunch. Men spreekt elkaar aan op uitkomsten die sterk afwijken en polst elkaar of de uitkomsten kunnen leiden tot een rechtvaardige uitslag.

's Middags tijdens de optocht beoordelen de juryleden de corsowagens individueel. Dan wordt aan alle juryleden gevraagd de rangschikking op te stellen op basis van de algemene indruk gedurende de optocht. De corsowagen met de meeste punten krijgt de hoofdprijs, de "Lof van de jury", die tijdens de tweede ronde van de optocht wordt uitgereikt.

Het Fruitcorso kent ook een publieksprijs. Voor aanvang van de optocht worden onder de bezoekers stembiljetten uitgedeeld. Het publiek kiest uit de grote wagens en uit de jeugdwagens zijn favorieten. De stembiljetten worden na de eerste ronde opgehaald. De winnaar van de publieksprijs wordt bekendgemaakt tijdens de prijsuitreiking op zondagmiddag.

• 
  Wagen van Varik "Pero" (eerste prijs grote wagens, lof van de vakjury, publieksprijs, Teun Luyendijk-prijs voor vernieuwing en verlichtingsprijs 2019)
• 
  Wagen van Culemborg "#Safariselfie" (eerste prijs jeugdwagens 2019)
• 
  Detail van corso by night 2019
• 
  Detail van de wagen van Culemborg "Vrouwenopstand 1650" (eerste prijs grote wagens 2018)
• 
  Detail van de wagen van West Maas en Waal "Paddo's" (tweede prijs grote wagens 2018)
• 
  Detail van de wagen van Drumpt "Juwelendief" (derde prijs grote wagens 2018)
• 
  Detail van de wagen van Buren "Oude besjes" (publieksprijs grote wagens 2018)

In 2006 en 2007 organiseerde Stichting 4-Stromenland een nieuw evenement, het "Fruitcorso in concert". In een grote tent op de Waalkade, "Theater aan de Waal" genoemd, werden de ontwerpen voor het komende corso gepresenteerd. Een dag daarna vond in dezelfde tent een groot muziekfestijn plaats. De organisatie haalde in 2007 onder andere René Schuurmans en Jan Smit naar Tiel. Na twee jaar trok de organisatie de stekker uit het evenement en is de jaarlijkse presentatie van de ontwerpen teruggekeerd naar haar oude locatie, de Tielse schouwburg Agnietenhof.

Tot 2013 werd het Fruitcorso in hetzelfde weekend gehouden als het gratis popfestival Appelpop. In januari 2014 besloot Stichting 4-Stromenland dat de festiviteiten van het Fruitcorso voortaan in het derde weekend van september zullen plaatsvinden. Appelpop is gehandhaafd in het tweede weekend van september.

Teun Luijendijk en Fred Eggink, met foto's van Jan Bouwhuis, De peren laten los (vijftig jaar historie, van de start in 1961 tot en met het vijftigste fruitcorso in 2010), Stichting Fruitcorso Documentatie, Tiel, 2011.

• Officiële website

Zie de categorie Fruitcorso Tiel van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.