Ettelgem

Ettelgem ontstond in de 8e eeuw en vormde één der oudste parochies van de streek. Het lag aan een Romeinse weg (tegenwoordig: Ettelgemsestraat en Dorpsstraat) die van Oudenburg over een zandrug naar Brugge liep. De parochie was afhankelijk van die van Roksem, waarvan de rechten bij de Abdij van Sint-Bertinus te Sint-Omaars berustten. Ettelgem werd een nederzetting van waaruit in het noordelijk gelegen schorrengebied de schapenhouderij werd beoefend en ook inpolderingswerken werden verricht.

De oudste vermelding van het dorp is van 1028, als Adlingehem wat het heim (woonplaats) is van de heren van Athilo.

Tussen 1618 en 1624 werd het Kanaal Brugge-Oostende gegraven, waardoor het gebied van de parochie in tweeën werd gedeeld. Met een veerpont, de zogeheten parochieschuit, werd de verbinding met de dunbevolkte Noordhoek tot stand gebracht. Voordien was er voorzien in een brug over de (veel smallere) Ieperlee. Omstreeks 1700 was er een bloeiende landbouwnijverheid. In de 19e eeuw kwamen er, vanwege de aanwezige klei, steenbakkerijen, zoals een veldoven in 1898, welke in 1918 vervangen werd door een steenfabriek. In 1838 werd de spoorlijn Brugge-Oostende over het grondgebied aangelegd, welke echter ver ten noorden van het dorp verliep.

In 1842 kwam er een school die beheerd werd door de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw van Namen uit Oudenburg, in 1889 vervangen door de Zusters van de Onbevlekte Ontvangenis uit Brugge.

In de 2e helft van de 20e eeuw breidde het dorp zich met lintbebouwing uit, en omstreeks 1990 werd een woonwijkje ten oosten van de dorpskern gebouwd.

• De oude romaanse Sint-Eligiuskerk ligt net buiten het dorpscentrum. De oorsprong van het kerkje gaat terug tot een houten kerkje uit het begin van de 11de eeuw. Sommige delen van de beuk en het koor gaan terug tot de 12de eeuw; het torentje dateert uit de 14de eeuw, de sacristie uit de 17de. Sinds 1911 doet het geen dienst meer als bidplaats. In 1986-88 werd het kerkje gerestaureerd.
• Een nieuwe Sint-Eligiuskerk werd vanaf 1909 in het centrum zelf opgetrokken in neogotische stijl.

• 
  Nieuwe Sint-Eligiuskerk
• 
  Romaanse Sint-Eligiuskerk
• 
  Romaanse Sint-Eligiuskerk: koor

De kom van Ettelgem ligt op de noordgrens van Zandig Vlaanderen, op een hoogte van ongeveer 5 meter op een dekzandrug. De rest van het grondgebied van Ettelgem ligt voornamelijk ten noorden van de kom, in het West-Vlaams poldergebied, bekend als Oudland. Ook het Kanaal Brugge-Oostende doorsnijdt het grondgebied van Ettelgem.

Ten oosten van de dorpskern, op de grens met Roksem en Zerkegem ligt het natuurgebied De Hoge Dijken, in de volksmond bekend als de Roksemput. Het natuurgebied ligt rond een grote waterput die ontstond in de jaren zeventig van de 20e eeuw, toen het gebied gebruikt werd voor zandwinning voor de aanleg van de autosnelweg A18.

Oudenburg, Roksem, Zerkegem, Jabbeke