Doofheid

Doofheid kan erfelijk zijn, of veroorzaakt worden door een ziekte of een ongeval. Voorbeelden van erfelijke vormen doofheid zijn het Syndroom van Usher, Syndroom van Waardenburg en de Ziekte van Van Buchem. In sommige families komt de erfelijke doofheid meerdere generaties voor, soms tot de 17e generatie. 5% van dove kinderen heeft twee dove ouders, nog eens 5% heeft 1 dove ouder. In geïsoleerde gebieden of in bepaalde geloofsgemeenschappen kan doofheid relatief vaker voorkomen als gevolg van inteelt. Voorbeelden van doofheid veroorzaakt door ziekte zijn hersenvliesontsteking, oorontsteking en rodehond tijdens de zwangerschap. Doofheid kan ook veroorzaakt worden door medicijnvergiftiging, tumoren, tympanosclerose of veroudering.

Verder kan doofheid veroorzaakt worden door langdurige en/of veelvuldige blootstelling aan harde geluiden.

Doofheid kan worden onderscheiden in prelinguale doofheid en postlinguale doofheid.

De onderstaande tabel geeft diverse gradaties van slechthorendheid en doofheid die onderscheiden kunnen worden:

Doven kunnen dankzij internet relatief makkelijk onderling en met anderen communiceren via e-mail en instant messengers. Vroeger kon dat alleen via de fax of een speciale teksttelefoon. Met de opkomst van mobiele telefonie is sms ook een belangrijk communicatiemiddel voor doven geworden. Door de snellere ISDN- en breedbandverbindingen (ADSL en kabel) kunnen prelinguaal doven met elkaar communiceren in gebarentaal via een beeldtelefoon of webcam.

Binnenshuis kunnen doven zich door een wek- en waarschuwingssysteem (met flitslampen en/of trilontvanger) of een signaalhond laten attenderen op diverse geluidssignalen zoals de deurbel, telefoon, wekker en de rookmelder.

Doven kunnen tot op zekere hoogte leren spraakafzien (liplezen). Het gesproken Nederlands gebruikt 40 verschillende klanken. Het onderscheid tussen deze klanken is over het algemeen duidelijk te horen, maar slechts 10 klanken zijn goed van de mond af te lezen. Als voorbeeld zijn de volgende woorden moeilijk te onderscheiden (via het spraakafzien) 'paard, haard, baard, waard'. Een deel van de woorden (circa 25%) wordt dan hopelijk duidelijk uit de context van het verhaal. Soms kan een dove met een hoortoestel nog iets meer verstaan door het opvangen van klanken. Maar feit blijft dat de overige 50% gegokt moet worden. Dit maakt het spraakafzien erg moeilijk en vermoeiend.

De Nederlandse dovengemeenschap bestaat vooral uit prelinguaal doven, met een bijbehorende dovencultuur en gebarentaal. Die cultuur is vooral visueel van karakter. Een deel van de prelinguaal doven beschouwt hun doofheid niet als een handicap, in tegenstelling tot postlinguaal doven die het verlies van een van hun zintuigen juist als een grote handicap ervaren. Een ander deel van de prelinguaal doven ervaart het verschil (qua het horen) met hun overwegend horende sociale omgeving als een handicap.

Omdat prelinguale doven zichzelf als een culturele minderheid zien, hebben ze meer wensen en/of eisen dan alleen hulpmiddelen. Bijvoorbeeld de wettelijke erkenning van de Nederlandse of Vlaamse Gebarentaal, cultuursubsidies (voor o.a. handtheater, filmproducties, gebaren-cdroms, eigen televisieprogramma), een instituut voor gebarentaal. De eis van 100% ondertiteling van tv-programma's is ook een prangende kwestie in de dovengemeenschap (het gaat hier dan over geschreven Nederlands, niet over de NGT of VGT). Een van de verworvenheden is de in 1997 gestarte HBO-opleiding voor tolk en leraar Nederlandse Gebarentaal, waardoor het tekort aan doventolken afgenomen is en de toegankelijkheid van de Nederlandse samenleving voor doven is vergroot.

Dove (en slechthorende) kinderen kunnen hun lagere- en middelbareschooltijd doorbrengen op dovenscholen maar ook binnen het reguliere onderwijs, zij het met de nodige ondersteuning.

Op zowel lokaal, nationaal als internationaal vlak hebben doven eigen organisaties, welzijnsstichtingen, verenigingen en evenementen op het gebied van onder andere belangenbehartiging, recreatie en sport. Zo zijn er bijvoorbeeld de Deaflympics: Olympische Spelen voor doven (niet te verwarren met de Paralympische Spelen voor gehandicapten). De Nederlandse belangenvereniging voor prelinguaal doven zijn Dovenschap en Stichting Belangen Nederlandse Dove Jongeren, die voor plots- en laatdoven is de Stichting Plotsdoven.

• 'Anders doof zijn', Corrie Tijsseling, ISBN 90-77822-11-9
• 'Lynn is doof', Thomas Spradley, James Spradley, ISBN 90 2630 501 X
• 'Grenzen aan genezen', Stuart Blume, ISBN 90-351-3024-3
• 'Understanding Deaf Culture: In Search of Deafhood', Paddy Ladd, ISBN 978-1853595462
• 'Thuishoren in een wereld van gebaren', Mieke Van Herreweghe, Myriam Vermeerbergen, ISBN 90-382-0138-9

• Perceptiedoofheid

Zie de categorie Hearing impairment van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.