Defensie-industrie

De defensie-industrie of wapenindustrie is de wereldwijde industrie en handel, die wapens en militaire goederen en technologie produceert en verkoopt. Ze bestaat uit de overheid en de commerciële industrie, die betrokken zijn bij onderzoek, ontwikkeling, productie en onderhoud van militair materiaal, apparatuur en faciliteiten. Wapenproducerende bedrijven leveren voornamelijk wapens voor de strijdkrachten van de landen. Bepaalde afdelingen van de overheid zijn ook actief in de wapenindustrie met het aankopen en verkopen van wapens, munitie en andere militaire objecten. Producten zijn onder andere geweren, munitie, raketten, militaire vliegtuigen, militaire voertuigen, schepen, elektronische systemen, en nog veel meer. De defensie-industrie verricht daarnaast inspanningen op het gebied van onderzoek en ontwikkeling.

Werknemers assembleren pistolen in de productie van John Inglis Munitions, Canada, April 1944.
Productie van munitie.
Productie van tanks.
Assemblage van McDonnell Douglas T-45 Goshawk.
Goalkeeper aan boord van het L-fregat Jacob van Heemskerck.

Overzicht

Geschat wordt dat jaarlijks meer dan 1,5 biljoen dollar wordt besteed aan militaire uitgaven wereldwijd (2,7% van het bbp).[1] Een deel hiervan gaat naar de aankoop van militaire hardware en diensten van de militaire industrie. De gecombineerde verkoop van wapens van de top 100 van grootste wapenproducerende ondernemingen bedroeg naar schatting 315 miljard dollar in 2006.[2] In 2004 werd meer dan $ 30 miljard besteed aan de internationale wapenhandel (in dit bedrag is de binnenlandse verkoop van wapens uitgesloten).[3] De wapenhandel is ook een van de sectoren beïnvloed door de kredietcrisis, waarbij de waarde van de totale transacties in de markt meer dan halveerde, van 32,9 tot 14,3 miljard dollar in 2008.[4] Veel geïndustrialiseerde landen hebben een binnenlandse wapenindustrie om hun eigen strijdkrachten te voorzien. Sommige landen hebben ook een aanzienlijke legale of illegale binnenlandse handel in wapens voor het gebruik door de burgers. Illegale handel in kleine wapens is gangbaar in veel landen en regio's die getroffen zijn door politieke instabiliteit.

Contracten om aan een bepaald land militaire goederen te leveren worden toegekend door de overheid, waardoor wapencontracten van grote politieke betekenis zijn. De link tussen politiek en de wapenhandel kan resulteren in de ontwikkeling van wat de Amerikaanse president Dwight D. Eisenhower omschreef als een militair-industrieel complex, waarbij de strijdkrachten, handel en politiek nauw zijn verbonden. De gang van zaken rond Europese defensieopdrachten is min of meer analoog aan dat in het Amerikaanse militair-industrieel complex. Verschillende organisaties, sommige beursgenoteerde, anderen privaat, bieden op deze contracten, die vaak om vele miljarden dollars kunnen draaien. Soms, zoals bij het contract voor de nieuwe Joint Strike Fighter, vindt een openbare aanbesteding plaats, waarbij de beslissing wordt genomen op grond van de geschiktheid van het ontwerp, dat door de betrokken bedrijven is ingediend. In andere gevallen is er geen mogelijkheid tot bieden of competitie.

In de Koude Oorlog werd de uitvoer van wapens gebruikt door zowel de Sovjet-Unie als de Verenigde Staten om andere landen politiek te beïnvloeden, met name derdewereldlanden. Sinds de val van de Sovjet-Unie is de wereldwijde wapenexport in eerste instantie licht gedaald. Sinds 2003 is er echter weer sprake van groei, waarna het niveau van tijdens de Koude Oorlog dicht is benaderd.[5]

Defensie-industrie wereldwijd

Grootste defensiebudgetten ter wereld

Hieronder een lijst van de tien landen met de hoogste defensiebegroting voor het jaar 2010, bij elkaar 1220 miljard dollar ofwel 76% van de totale productie-uitgaven wereldwijd. De informatie is afkomstig van het Stockholm International Peace Research Institute.[6][7] De totale uitgaven wereldwijd bedroegen in 2010 1630 miljard dollar.

RangLandUitgaven
($ miljard)
WereldaandeelIn % van BBP
(2010)
Wereldtotaal 1630100%
1 Verenigde Staten698,042,8%4,8
2 China119,0[8]7,3%[8]2,1
3 Verenigd Koninkrijk59,63,7%2,7
4 Frankrijk59,33,6%2,3
5 Rusland58,7[8]3,6%[8]4,0
6 Japan54,53,3%1,0
7 Duitsland45,22,8%1,3
8 Saoedi-Arabië45,22,8%10,4
9 India41,32,5%2,7
10 Italië36,01,8%1,7

Grootste wapenexporteurs ter wereld

De eenheid in deze tabel zijn zogenaamde trendindicatorwaarden, uitgedrukt in miljoenen dollars in prijzen uit 1990. Deze waarden vertegenwoordigen geen echte financiële stromen maar zijn een ruwe instrument om de volumes van de overdracht van wapens te schatten, onafhankelijk van de gecontracteerde prijzen, die soms wel nul kunnen zijn in het geval van militaire hulp. Uitgedrukt oplopende van 2000 tot 2009. De informatie is afkomstig van het Stockholm International Peace Research Institute.[9]

RangLeverancier2001200220032004200520062007200820092010
1 Verenigde Staten5908522956986866670074538003628866588641
2 Rusland5896570552366178513450955426595355756039
3 Duitsland85091617131105208025673194250024322340
4 Frankrijk129713681345221917241643243219941865834
5 Verenigd Koninkrijk1368106874113161039855101898210221054
6 China49950966529230359743058610001423
7 Nederland20323934220958311871326530545503
8 Zweden880191526314538432366454383806
9 Italië216426341212774502684417514627
10 Israël407436368628368299438281807472
11 Oekraïne700311442200290553728330320201
12 Spanje712015056108843590610998513
13 Zwitserland193157181243246285301482255137
14 Canada129170263265226226334227169258
15 Zuid-Korea165N/A1002948942208016395

Grootste wapenimporteurs ter wereld

De eenheid in deze tabel zijn wederom zogenaamde trendindicatoren, uitgedrukt in miljoenen dollars. Deze waarden vertegenwoordigen geen echte financiële stromen, maar zijn een ruwe indicatie om volumes van de overdracht van wapens te schatten, onafhankelijk van de gecontracteerde prijzen, die zo laag als nul kunnen zijn in het geval van militaire hulp.

RangImporteur20002001200220032004200520062007200820092010
1 India9111242187228022227103612572179181021163337
2 Singapore6222202358838454352368112317291078
3 Maleisië302613113548514105465411494411
4 Griekenland7107254912241152838959817965631269703
5 Zuid-Korea126262346168098668616501758182111721131
6 Pakistan1583975335923853322626139391146493
7 Algerije4185532371972721563084711518942791
8 Verenigde Staten301449453533512501581731808831893
9 Australië36411916477985054706826293807571677
10 Turkije117055310094381871005422585578675468
11 Saoedi-Arabië8059555159116114818564115626787
12 Verenigde Arabische Emiraten243186213695124621982026938748604493
13 China201533662819220730803511383114741481595559
14 Noorwegen263148924614469494536576205
15 Indonesië1712763398823158577241452198

Defensiebedrijven

Grootste defensiebedrijven wereldwijd

De 10 grootste wapenproducenten ter wereld[10][11]
Bedrijf Land Rang
2008
 
2007
Verkoop
Wapens
2008
 
 
2007
Omzet
Totaal
2008
 
 
2007
Wapen-aandeel
bedrijf in %
2008
 
 
2007
Winst
2008
 
 
2007
Werknemers
2008
 
 
2007
BAE SystemsVK 1 2 32420 29860 34086 31426 95 95 3250 1800 106400 97500
Lockheed MartinVS 2 3 29880 29400 42731 41862 70 70 3217 3033 146000 140000
BoeingVS 3 1 29200 30480 60909 66387 48 46 2672 4074 162200 159300
Northrop GrummanVS 4 4 26090 24600 33887 32018 77 77 -1262 1803 123600 122000
General DynamicsVS 5 5 22780 21520 29300 27240 78 79 2459 2080 92300 83500
RaytheonVS 6 6 21030 19540 23174 21301 91 92 1672 1474 73000 72100
EADSDuitsland, Frankrijk en Spanje 7 7 17900 13100 63346 53534 28 24 2302 –610 118350 116490
FinmeccanicaItalië 8 9 13240 9850 25037 18376 53 54 996 713 73400 60750
L-3 CommunicationsVS 9 8 12160 11240 14901 13961 82 81 949 756 65000 64600
ThalesFrankrijk 10 10 10760 9350 18543 16825 58 56 952 1214 63250 61200
Omzet en winst in miljoen US $, Opgave zonder China, 2008

Europese defensiebedrijven

Defensiebedrijven europees actief zijn onder andere:

Dit zijn de vier Europese defensie bedrijven in the Defense News top 15.

Defensiebedrijven in Nederland

In Nederland zijn er zo'n 250 bedrijven actief op het gebied van de productie en export van wapens of wapenonderdelen. In 1998 werd er door de overheid voor minstens 160 miljoen euro aan subsidie besteed aan deze industrie, die werk verschaft aan ongeveer 12.000 mensen. TNO is het bekendste en grootste onderzoeksinstituut dat zich met wapens bezighoudt. Verder zijn onder andere het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) en Stork betrokken bij de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter. Scheepswerf De Schelde (eigendom van Damen Shipyards) is leverancier van marineschepen aan onder meer Indonesië. Vaak worden deze schepen uitgerust met Thales commando- en communicatieapparatuur.

Internationale verdragen voor wapenbeheersing

  • Het Verdrag inzake de wapenhandel (Engels Arms Trade Treaty) is de naam van een potentieel multilateraal verdrag dat de internationale handel in conventionele wapens zou beheersen. Het verdrag is in het voortraject van de ontwikkeling en het is nog niet officieel uitonderhandeld.
  • Het Missile Technology Control Regime (MTCR) is een informeel en vrijwillig samenwerkingsverband tussen 34 landen om de verspreiding van raketten voor onbemande luchtvaartuigen, met technologie in staat om een 500 kg laadvermogen ten minste 300 km dragen, te voorkomen.
  • Het verdrag voor de beperking van de Naval Bewapening (Engels Treaty for the Limitation of Naval Armament) zijn vele afzonderlijke verdragen. In het algemeen hebben deze verdragen betrekking op de Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Japan en Frankrijk.
  • De Conventie over Clustermunitie (CCM) (Engels Convention on Cluster Munitions) is een internationaal verdrag dat het gebruik van clusterbommen, een wapen dat submunitie ("bommetjes") over een gebied verstrooit, verbiedt.
  • Het Ruimteverdrag (Engels Outer Space Treaty, een verdrag inzake de beginselen omtrent activiteiten van staten in het onderzoek en gebruik van de kosmische ruimte met inbegrip van de maan en andere hemellichamen, is een verdrag dat de basis van het internationale ruimterecht vormt.
  • Het Verdrag van Ottawa of de Mine Ban Treaty, officieel het Verdrag inzake het verbod van het gebruik, de aanleg van voorraden, de productie en de overdracht van antipersoonsmijnen en inzake de vernietiging, volledig verboden alle antipersoneelmijnen (AP-mijnen).
  • Het nieuwe START -Verdrag voor strategische kernwapenontmanteling is een bilateraal nucleair ontwapeningsverdrag tussen de Verenigde Staten en de Russische Federatie, dat werd ondertekend in Praag op 8 april 2010.
  • Het Protocol van Genève is een verdrag dat is bedoeld om het gebruik van chemische en biologische wapens te verbieden. Het werd ondertekend in Genève op 17 juni 1925 en in werking getreden op 8 februari 1928. Het werd geregistreerd in Volkenbond Verdrag Series op 7 september 1929.
  • Het Verdrag Chemische Wapens (Engels Chemical Weapons Convention) behelst een wereldwijd verbod op het gebruik en het in voorraad hebben van chemische wapens.
  • Het Verdrag biologische wapens behelst een wereldwijd verbod op de ontwikkeling, de productie en het aanleggen van voorraden van bacteriologische (biologische) en toxinewapens. Het was het resultaat van langdurige inspanningen van de internationale gemeenschap om een nieuw instrument dat een aanvulling op het Protocol van Genève 1925 vormde vast te stellen.

Zie ook

Zie de categorie Military industry van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.