Wapenhandel
Wapenhandel is de handel in wapens, en belangrijk onderdeel van de defensie-industrie. De term wordt vaak gebruikt voor de internationale handel in militaire goederen tussen landen. De term kan ook worden gebruikt voor alle handel in militaire goederen, inclusief de aankoop van wapens door regeringen in eigen land.
De totale globale jaarlijkse omzet in militaire goederen ( de gecombineerde verkoop van wapens van de wapenproducerende ondernemingen) bedraagt tegenwoordig meer dan 300 miljard dollar[1]. Wereldwijd wordt er tussen landen elk jaar voor naar schatting rond de 45 miljard euro aan wapens verhandeld.[2] Het grootste deel hiervan komt uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Frankrijk en Duitsland.
Nederland
Nederland is een van de grootste wapenexporteurs. Volgens een rapport van de Campagne tegen Wapenhandel zou Nederland, per hoofd van de bevolking gemeten, de grootste wapenexporteur in 2008 zijn.[3] In de periode 2003-2007 was Nederland grofweg de op vijf na grootste wapenexporteur ter wereld, gemeten naar het volume van geëxporteerde zware wapens. De relatief hoge Nederlandse wapenexport was in deze periode verklaarbaar aan de verkoop van overtollig krijgsmachtmaterieel door de Nederlandse staat, onder meer aan Chili, Duitsland, België, Portugal en Egypte. De Nederlandse overheid rapporteerde in haar jaarlijkse overzichten van de nationale wapenexport voor de periode 2003-2007 een export van overtollig militair materieel ter waarde van rond de 1,5 miljard euro.[4] Overigens is de export van wapens vanuit Nederland aanzienlijk minder dan de wapenexport vanuit de VS, Rusland, Duitsland en Frankrijk.[5] In 2007 bedroeg de export 874 miljoen euro. In 2008 was Nederland de op vier na grootste wapenexporteur.[6]
In Nederland zijn er zo'n 250 bedrijven actief op het gebied van de productie en export van wapens of wapenonderdelen. In 1998 werd er door de overheid voor minstens 160 miljoen euro aan subsidie besteed aan deze industrie, die werk verschaft aan ongeveer 12.000 mensen. TNO is het bekendste en grootste onderzoeksinstituut dat zich met wapens bezighoudt. Verder zijn onder andere het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) en Stork betrokken bij de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter. Scheepswerf De Schelde (eigendom van Damen Shipyards) is leverancier van marineschepen aan onder meer Indonesië. Vaak worden deze schepen uitgerust met Thales commando- en communicatieapparatuur
Nederlandse wapenexport moet voldoen aan de EU Gedragscode Wapenexport. De Gedragscode is niet toereikend om de toenemende globalisering van de wapenhandel het hoofd te bieden en vertoont een groot aantal gebreken. Bovendien is de gedragscode nog steeds niet juridisch bindend.
België
In 2001 heeft België voor 235 miljoen euro aan wapens geëxporteerd. Hiervan werd voor 29 miljoen euro geëxporteerd naar landen met burgeroorlogen, ernstige gewapende conflicten, of zware interne spanningen die kunnen leiden tot een gewapend conflict: Algerije, Colombia, Democratische Republiek Kongo, Filipijnen, India, Indonesië, Israël, Marokko, Mexico, Nigeria, Rusland en Turkije.
Verder ging er voor 87,6 miljoen euro naar landen met ernstige en systematische mensenrechtenschendingen volgens rapporten van Amnesty International, Human Rights Watch of de Europese Unie: Argentinië, Bangladesh, Brazilië, Chili, Dominicaanse Republiek, Ecuador, Egypte, Jamaica, Kameroen, Kenia, Maleisië, Syrië en Venezuela.
Vredesactie heeft in juli 2003 de Belgische staat gedagvaard voor openbaarheid van alle wapenexportlicenties. Het forum is bezorgd over de wapenexport naar conflictgebieden en landen met ernstige mensenrechtenschendingen .
Zie ook
Referenties
|