Chiquita Brands International

United Fruit stond ook wel bekend als El Pulpo (de octopus), vanwege de politieke invloed die het bedrijf in Centraal-Amerika had. Zo had het bedrijf een grote invloed in Guatemala (het oorspronkelijke voorbeeld van een bananenrepubliek): in 1901 verkreeg United Fruit het exclusieve recht voor het vervoer van post tussen Guatemala en de Verenigde Staten. Gaandeweg kocht het bedrijf steeds meer concurrenten op en verkreeg het een onaantastbare positie in de economie en de politiek van het land. Met het argument dat vanwege de tropische stormen het nodig was om grote stukken land ongebruikt achter de hand te houden, was er een schrijnende situatie dat duizenden landarbeiders geen eigen stuk grond (en inkomsten) konden hebben. Dit leidde in 1954 onder de toenmalige socialistische president Jacobo Árbenz Guzmán, die grote stukken land van United Fruit nationaliseerde, tot een lobby bij president Dwight D. Eisenhower tot het plegen van een militaire coup, operatie PBSUCCESS. Met de hulp van de CIA kwam er een invasie vanuit Honduras door 150 man onder leiding van Carlos Castillo Armas. Dit leidde tot het installeren van een rechtse regering die bereid was de belangen van United Fruit te behartigen.

In de jaren 90 en het begin van de jaren 2000 werden Chiquita en andere internationale bedrijven met een wankele politieke situatie in Colombia geconfronteerd. In die periode zorgden paramilitaire groepen er regelmatig voor dat bedrijven het slachtoffer werden van afpersing en dat inwoners van Colombia door ontvoeringen en moorden geterroriseerd werden. Daar het in de loop van de jaren 90 en in het begin van de jaren 2000 op het platteland steeds maar onveiliger werd, werd het beschermen van de werknemers alsmaar moeilijker en besloot de maatschappij ter bescherming van haar werknemers beschermingsbetalingen uit te voeren.[2]

In 2001 keurde het Amerikaanse Ministerie van Justitie een wet goed die betalingen van Amerikaanse bedrijven aan buitenlandse terroristische organisaties verbood. Onder deze nieuwe omstandigheden maakten de door Chiquita uitgevoerde betalingen inbreuk op een Amerikaanse wet en kwam het bedrijf voor een grootschalig moreel en juridisch dilemma te staan. Als het, om de wet na te leven, de betalingen zou stopzetten zou het leven van de werknemers in gevaar gebracht worden. Als het de veiligheid van de werknemers en hun families voorop zou stellen, zou de wet overtreden worden. Chiquita besloot dan maar om met het Amerikaanse Ministerie van Justitie mee te werken en deed op vrijwillige basis aangiftes.[3]

In 2004 verscheen er een artikel in de Wall Street Journal dat Chiquita terroristen betaalde om de werknemers van het bedrijf in Colombia te beschermen.[4] Dit leidde tot een nader onderzoek van de autoriteiten. Chiquita Brands International is in maart 2007 in de Verenigde Staten veroordeeld tot het betalen van een boete van 25 miljoen dollar voor het financieel steunen van een terroristische organisatie in Colombia.[5]

Op de bananenplantages in Ecuador werden in de EU verboden pesticiden gebruikt, waarvan sommige leverden aan Chiquita. Het betreft onder meer het gevaarlijke Paraquat, een product van het Zwitserse agrochemiebedrijf Syngenta, dat in de EU en Zwitserland verboden is. Het gebruik ervan leidde tot ziektes en sterfte onder de plaatselijke bevolking van Ecuador. In 2017 brachten het Deense media- en onderzoekscentrum DanWatch en het Noorse Dagbladet dit naar buiten.[6] Chiquita wilde niet ingaan op de aantijgingen maar startte naar verluidt een intern onderzoek.

Op bananenplantages in Ecuador wordt niet voldaan aan milieu- en arbeidsnormen die zouden moeten gelden volgens de vrijhandelsovereenkomst die de EU heeft met Colombia, Ecuador en Peru. Het betreft onder meer 12-urige werkdagen, hongerlonen en werken zonder contract.[7] De Ecuadoraanse bananenunie Astac heeft hierover een klacht ingediend bij de EU. Vanwege de politieke macht van de regering en grote bananenbedrijven waaronder Chiquita blijven schendingen van rechten onbestraft. In 2019 bracht het Zwitserse magazine Beobachter dit naar buiten.[8]

In juni 1970 fuseerde United Fruit Company met AMK Corporation en werd hernoemd naar United Brands Company, dat in augustus 1984 hernoemd werd naar Chiquita Brands International. In Nederland verkoopt het bedrijf onder andere de Chiquita-bananen. De grootste concurrent is altijd Standard Fruit Company geweest, tegenwoordig Dole Food Company.

In maart 2014 kondigt het bedrijf een fusie aan met het Ierse bedrijf Fyffes.[9] De fusie wordt geheel in aandelen afgehandeld, waarna de aandeelhouders van Chiquita 50,7% van het nieuwe bedrijf zullen bezitten. Het gecombineerde concern gaat verder als ChiquitaFyffes.[9] Het heeft een jaarlijkse omzet van $ 4,6 miljard en telt circa 32.000 medewerkers in meer dan 70 landen.[9] Chiquita en Fyffes verkopen samen ongeveer 180 miljoen dozen, van circa 18 kilogram, bananen per jaar gevolgd door 117 miljoen voor concurrent Fresh Del Monte Produce en 110 miljoen voor Dole Food Company.[10] Het bedrijf krijgt hoofdkantoren in Charlotte en in Dublin. Eind oktober 2014 verwierpen de aandeelhouders het fusieplan.[11]

In augustus 2014 boden de Braziliaanse familiebedrijven Cutrale en Safra $ 13 per aandeel in contanten voor Chiquita,[12] maar het bestuur wees het bod af. In dezelfde maand gaf de Europese Commissie haar goedkeuring aan de voorgenomen fusie tussen Chiquita en Fyffes.[12] Nadien verhoogden de Braziliaanse bedrijven hun bod op Chiquita naar $ 14,00 per aandeel,[12] maar Chiquita wees hun bod opnieuw af. Op 24 oktober 2014 verhoogden de Braziliaanse bedrijven opnieuw hun bod, dit keer tot $ 14,50 per aandeel. Eén dag later gingen de Chiquita-aandeelhouders akkoord met de overname door Cutrale en Safra.[13][14] Het overnamebod is $ 681 miljoen in totaal.[15] Als de schulden worden meegerekend dan is de totale transactiewaarde $ 1,3 miljard.

Na de overname door de twee Braziliaanse multibiljonairs - onder wie Joseph Safra, mede-eigenaar van de particuliere bank van Bazel J. Safra Sarasin - is het bedrijf in hetzelfde jaar van de beurs gehaald. Het hoeft hierdoor niet langer publiekelijk verantwoording af te leggen over bijvoorbeeld over (plantage)bezit, leveranciers en marktaandelen.