Jamaica

Het eiland werd rond 650 in bezit genomen door de Taínos en Arawaks uit Zuid-Amerika die het eiland Xaymaca noemden: Land van hout en water. Rond 1400 kwamen de Cariben, een kannibalistische stam uit Zuid-Amerika, het vredige bestaan van de Arawaks verstoren. In 1494 werd het eiland ontdekt door Christoffel Columbus die het tot 1509 als privé-eiland gebruikte waarna de Spanjaarden het eiland Santiago noemden en er vanaf 1517 Afrikaanse slaven lieten komen. De Arawaks werden uitgeroeid door een combinatie van besmettelijke ziektes, slavernij en oorlog. In de Spaanse tijd woonden er niet meer dan ongeveer tweeduizend mensen op het eiland, waarvan de helft Spanjaarden. Deze hielden zich voornamelijk bezig met landbouw en veeteelt voor export naar Spanje en Cuba.

In 1655 werd Jamaica veroverd door de Engelsen. Nadat het veroveren van Hispaniola was mislukt, besloot een Britse vloot, onder gezag van Oliver Cromwell, dan maar een ander gebied op de Spanjaarden te veroveren. Daarbij viel de keus op het naburige, zwak beveiligde eiland Jamaica. Veel Spanjaarden die er woonden vluchtten naar Cuba. Ze lieten hierbij hun slaven achter op Jamaica met het oog op hun hulp bij een eventuele herovering van het eiland. Deze slaven zijn echter de bergen ingetrokken en bouwden daar een nieuw bestaan op. Ze staan bekend als de Maroons. In 1658 probeerden de Spanjaarden tevergeefs het eiland weer in te nemen. In 1670 werd Jamaica formeel aan Engeland overgedragen. Onder Brits bestuur werd Jamaica een belangrijk wingewest. Er kwamen plantages, waar vooral suikerriet werd verbouwd. Op de plantages werden grote aantallen slaven uit West-Afrika tewerkgesteld. In 1690 kwamen de slaven op het gehele eiland in opstand. Tussen de wereldmachten was destijds nogal wat strijd om de macht over de economisch belangrijke kolonies in het Caraïbisch gebied. Zo verwoestte een Franse vloot in 1694 meer dan vijftig suikerrietplantages. Van de plantages gevluchte slaven zochten vaak hun toevlucht bij de Maroons in het binnenland. Dit leidde tot diverse strafexpedities van het koloniale leger. In 1739 tekenden de Maroons een verdrag met de Engelsen. Ze kregen land en zelfbestuur. Als tegenprestatie beloofden ze te helpen nieuwe opstanden te onderdrukken. Er brak een nieuwe opstand uit in 1760 en de Maroons hielpen om die te onderdrukken. In 1795 raakten de Maroons opnieuw in oorlog met de Engelsen. In 1807 werd door de Engelsen de slavenhandel verboden. Een slavenopstand rond de stad Montego Bay werd in 1831 nog hard afgestraft. De bevolking kreeg nog ontberingen te verduren, zoals de Morant Bay rebellie in 1865 geleid door George William Gordon en Paul Bogle. Ook deze werd hardhandig onderdrukt. In 1838 kwam aan de slavernij in het gehele Britse Imperium, en daardoor ook in Jamaica, een eind. In 1944 kreeg Jamaica volledig zelfbestuur en algemeen kiesrecht, en het land werd onafhankelijk in 1962.

In de Engelse tijd was de gouverneurszetel van Jamaica eerst Port Royal. Nadat deze stad in 1692 na een aardbeving in zee zonk, werd de hoofdstad verplaatst naar Spanish Town. Sinds 1872 is Kingston de hoofdstad.

Ongeveer twee derde van het eiland, met name het westen en midden, wordt gedomineerd door een bergketen die grotendeels bestaat uit kalksteenformaties. Deze bergen bereiken een hoogte van max. 900 meter. Aan de noordzijde lopen de hellingen vrij steil af richting kust. Onder zeeniveau zetten deze steile hellingen zich voort tot op grote diepte tot aan de Caymantrog. In de bergen zijn fraaie tropische karstverschijnselen gevormd. Kenmerkend zijn de grote aantallen ronde geïsoleerde restheuvels, met diverse gangen, spleten en holtes en onderaardse waterlopen. Een goed voorbeeld is de Cockpit Country. Vanuit de lucht ziet dit gebied eruit als een grote, groen begroeide eierdoos. Aan de zuidzijde loopt deze bergrug geleidelijk af naar de kust. Hier vindt men laagvlaktes, moerassen en brede zandstranden.

Het oostelijk deel, met de Blue Mountains, is onderdeel van een bergketen die zich vanaf Hispaniola via Jamaica tot in Cuba uitstrekt. Delen van deze keten bevinden zich nu onder zeeniveau. De top van de Blue Mountains ligt boven de 2200 meter. Dit gebergte heeft een veel complexere ontstaanswijze en bestaat uit diverse hardere gesteenteformaties.

De kustvlaktes in het zuiden, bij Kingston en Spanish Town, bestaan uit mariene terrassen.

Kaart van Jamaica

Oppervlakte

• Totaal: 10.991 km²
• Land: 10.826 km²
• Water: 165 km²

Landgrenzen

0 km

Kustlijn

1022 km

Klimaat

Tropisch; heet, vochtig, matig in het binnenland

Uitersten

• Laagste punt: Caraïbische Zee 0 m
• Hoogste punt: Blue Mountain Peak 2256 m

Natuurlijke rijkdommen

Bauxiet, gips, kalksteen, suikerriet, bananen, cacaobonen, koffiebonen en kokosnoten

De flora van Jamaica telt ongeveer 3000 soorten planten waarvan ongeveer 1000 soorten alleen op Jamaica voorkomen. Kenmerkend zijn de soorten Orchis zoals de Brassavola; de soort Brassavola subulifolia komt alleen op Jamaica voor. Roystonea princeps is een soort koningspalm endemisch voor Jamaica. Het drogere zuiden van Jamaica is waar soorten van de cactusfamilie groeien zoals Melocactus (Melocactus caroli-linnaei) en Opuntia. De schijfcactus soort Opuntia jamaicensis is naar Jamaica genoemd.

Een aantal waardevolle gebieden, zowel op land als in zee (koraalriffen) zijn in Jamaica als nationaal park aangewezen:[4]

• Negril Marine Park
• Black River Morass
• Royal Palm Reserve
• Dolphin Head Reserve
• Ocho Rios Marine Park
• Cockpit Country Reserve
• Port Antonio Marine Park
• Montego Bay Marine Park
• Palisadoes-Port Royal Protected Area
• Portland Bight Protected Area
• Blue & John Crow Mountains National Park

De meerderheid van de Jamaicaanse bevolking heeft Afrikaanse voorouders. De minderheid is van Britse, Indiase of Chinese afkomst. De Indiase Jamaicanen en Chinese Jamaicanen werden door de Britten aangetrokken als contractarbeiders die de Afrikanen moest vervangen, nadat de slavernij was afgeschaft.

Het eiland Jamaica is een Constitutioneel Koninkrijk sinds de onafhankelijkheid van 1962 en heeft een parlementaire democratie met een direct gekozen minister-president. De Britse Koningin Elizabeth II werd automatisch gekroond tot 'Koningin van Jamaica' toen het land onafhankelijk en soeverein werd van het Verenigd Koninkrijk. Het land werd een zogenaamd Commonwealth realm. De troonopvolger van Jamaica is kroonprins Charles. Op Jamaica worden alle constitutionele en ceremoniële taken die door het staatshoofd worden uitgevoerd gedaan door de Gouverneur-generaal van Jamaica in afwezigheid van het staatshoofd. De taken betreffen het aanstellen, schorsen en ontslaan van ministers, het benoemen van parlementsleden, aanstellen minister-president en enkele ceremoniële functies in het Jamaicaanse leger. Het staatshoofd of diens vervanger heeft als individu officieel geen recht van spreken in de overheidszaken. De koning en de andere leden van de koninklijke familie zijn geen burgers van Jamaica, maar hebben alleen een relatie met de Natie. Op lokaal niveau is Jamaica bestuurlijk onderverdeeld in veertien parishes met een algemeen en dagelijks bestuur dat elke vier jaar gekozen wordt.

De infrastructuur van Jamaica bestaat uit wegen, spoorlijnen en luchthavens. Het vervoer over de weg is veruit de belangrijkste vorm van transport op het eiland.

• Donovan Bailey (1967), sprinter die voor Canada uitkwam
• Leon Bailey (1997), voetballer
• Yohan Blake (1989), sprinter
• Usain Bolt (1986), sprinter
• Ebony G. Patterson (1981), beeldend kunstenaar
• Dennis Brown (1957-1999), reggae-artiest
• Violet Brown (1900-2017), was van 15 april tot 15 september 2017, exact 5 maanden, de oudste persoon ter wereld
• Paul Bogle (1820-1865), leider Morant Bay protesten 1865, National Hero
• Veronica Campbell-Brown (1982), spintster
• Nesta Carter (1985), sprinter
• Vincent Chin (1937-2003), platenproducent
• Jimmy Cliff (1948), reggae-artiest
• Desmond Dekker (1941 - 2006), rocksteady, ska- en reggae-artiest
• Coxsone Dodd (1932-2004), platenproducent
• Don Drummond (1932-1969), ska trombonist
• Marcus Garvey (1887-1940), politiek activist, National Hero
• George William Gordon (1820-1865), politicus, veroordeeld voor protesten in Morant Bay, National Hero
• George Alphonso Headley (1909-1983), cricketspeler (sprinter)
• Toots Hibbert (1942), ska- en reggae-artiest
• Shelly-Ann Fraser-Pryce (1986), sprintster
• Gregory Isaacs (1951-2010), reggae-artiest
• Grace Jones (1948), model, zangeres en actrice
• Sean Kingston (1990), dancehallartiest
• Byron Lee (1935-2008), ska- en soca-artiest
• Elephant Man (1975), dancehallartiest
• Bob Marley (1945-1981), reggae-artiest
• Damian Marley (1978), reggae-artiest
• Omar Mcleod (1994), hordeloper
• Merlene Ottey (1960), sprintster
• Augustus Pablo (1953-1999), reggae-, roots-, dubartiest en producer
• Hansle Parchment (1990), hordeloper
• Sean Paul (1973), hiphop- en dancehallartiest
• Asafa Powell (1982), sprinter
• Donovan Powell (1971), sprinter
• Shabba Ranks (1966), dancehallartiest
• Shaggy (1968), dancehallartiest
• Samuel Sharpe (1801-1832), leider slavenopstand 1831, National Hero
• Raheem Sterling (1994), Engels voetballer
• Elaine Thompson (1992), sprintster
• Peter Tosh (1944-1987), reggae-artiest
• U-Roy (1942), reggaezanger
• Bunny Wailer (1947), reggae-artiest
• Warren Weir (1989), sprinter
• Willy William (1970), zanger, rapper

• Jamaica van A tot Z
• Lijst van gouverneurs van Jamaica
• Lijst van steden en dorpen in Jamaica
• Grandy Nanny
• Reggae

Zie de categorie Jamaica van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.