Bruno Bettelheim

Bettelheim werd geboren in Oostenrijk, waar hij filosofie studeerde. Hij promoveerde op een proefschrift over esthetica. Hij onderging psychoanalyse bij de Weense psychoanalist Richard Sterba.

Als Oostenrijkse jood zat Bettelheim in 1938 en 1939 gevangen in de concentratiekampen Dachau en Buchenwald. Voor het begin van de Tweede Wereldoorlog was het echter mogelijk om uit die kampen te worden vrijgekocht en zo kwam Bettelheim weer op vrije voeten. In 1939 vertrok hij naar de Verenigde Staten, waar hij in 1944 genaturaliseerd werd. Hij wist een positie te bemachtigen als professor in de psychologie en doceerde dit vak aan de Universiteit van Chicago van 1944 tot zijn emeritaat in 1973.

Gedurende het belangrijkste deel van zijn loopbaan was Bettelheim directeur van de Orthogenische School van de Universiteit van Chicago, een instituut voor kinderen met emotionele problemen. Hij schreef boeken over de normale en abnormale psychologie van kinderen. In zijn boek The Uses of Enchantment (Het nut van sprookjes) relateert hij sprookjes aan strikte Freudiaanse psychologie.

Tegen het eind van zijn leven leed Bettelheim aan klinische depressies. In 1990, zes jaar nadat zijn echtgenote aan kanker overleed, pleegde hij zelfmoord.

Na zijn overlijden kwam Bettelheims duistere kant aan het licht. Zijn collegae van de Orthogenische School beschouwen hem als een groot man in de psychologie, maar na zijn zelfmoord trokken drie van zijn voormalige patiënten zijn werk in twijfel en deden hem af als een wrede tiran. In mei 2005 werd in Chicago een spontane bijeenkomst gehouden van ruim 90 voormalig collegae en patiënten van Bettelheim, waaruit zijn belangrijke rol in hun leven – nog 30 jaar na zijn pensionering – bleek. In tegenstelling tot Bettelheims opponenten, die erg actief zijn in de media, nodigden de deelnemers aan de bijeenkomst geen pers uit.

Bettelheim was ervan overtuigd dat autisme geen biologische oorzaken had maar geheel te wijten was aan kille moeders (door Leo Kanner ooit "koelkastmoeders" gedoopt) en afwezige vaders. Hij schreef ooit: "Ik heb mijn hele leven lang gewerkt met kinderen wier leven verwoest was omdat hun moeders hen haatten". Ook andere Freudiaanse analisten en wetenschappers die geen psychiaters waren, gingen met Bettelheim mee in zijn aanklacht tegen moeders wegens het autisme van hun kinderen. Tegenwoordig wordt dit denkbeeld als incorrect beschouwd, ondanks het feit dat de neurologie nauwelijks enig inzicht heeft opgeleverd rond autisme. Bettelheim schreef een boek over autisme getiteld The Empty Fortress (De Lege Burcht). Zijn voornaamste nalatenschap bestaat uit drie concepten: "milieutherapie", de "extreme situatie" en de "lege burcht".

Bruno Bettelheim nam een uitnodiging van Woody Allen aan om als zichzelf mee te spelen in Allens film Zelig (1983).