Berghaarmos
Berghaarmos (Polytrichum alpinum) is een soort mos van het geslacht Polytrichum (haarmossen).
Polytrichum alpinum | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Berghaarmos, habitus | ||||||||||||
Taxonomische indeling | ||||||||||||
| ||||||||||||
Soort | ||||||||||||
Polytrichum alpinum Hedw. (1801) | ||||||||||||
Afbeeldingen op | ||||||||||||
Polytrichum alpinum op | ||||||||||||
|
Het is een wereldwijd verspreide soort van ijle naaldbossen en rotsige gebieden in de bergen en arctische streken, die in België en Nederland zeer zeldzaam is.
Etymologie en naamgeving
- Synoniem: Polytrichastrum alpinum (Hedwig) G.L.Smith (1971)
- Duits: Alpine Widertonmoos
De botanische naam Polytrichum is afkomstig uit het Oudgriekse πολύς, polus, (veel), en θρίξ, thrix (haar), naar het dicht behaarde sporogoon.
De soortaanduiding alpinum komt uit het Latijn en betekent 'alpijns'.
Kenmerken
Het berghaarmos is een zodevormende plant met tot 10 cm lange, meestal vertakte stengels. De stengelblaadjes onderaan de stengel zijn klein en schubvormig, hoger op de stengel tot 10 mm lang, lijnlancetvormig, eindigend op een scherpe tand, dof blauwgroen, aan de basis lichter gekleurd en schedevormend, met een zeer plotse overgang tussen de twee delen. De bladschijf is aan de bovenzijde bedekt met talrijke, longitudonaal verlopende en elkaar overlappende lamellen en daardoor ondoorzichtig. De bladrand is meercellig en gezaagd. Bij vochtig weer staan de blaadjes alzijdig afstaand, bij droogte plooien ze zich opwaarts rond de stengel.
Berghaarmos is een tweehuizige plant die vaak vruchtlichamen vormt.
De sporofyt bestaat uit een sporenkapsel of sporogoon op een 3 tot 5 cm lange, rood en geel gekleurde steel. De sporogonen zijn tot 5 mm lang, elliptisch-cilindrisch, glad en rond, licht gebogen, met een min of meer duidelijke hals, en gaan bij rijpheid knikken. Het huikje is klokvormig, lichtbruin, en korter dan het sporenkapsel.
Habitat
Het berghaarmos groeit voornamelijk op open of licht beschaduwde plaatsen op zwak zure, voedselarme bodems van naaldbossen, op holle wanden en wortelkluiten, op rotsen en in rotsspleten, vooral in de bergen. Het komt voor tot boven de boomgrens.
Verspreiding en voorkomen
Het berghaarmos is wereldwijd verspreid over alle arctische en alpiene gebieden. Daarbuiten, en ook in België en Nederland, is de soort zeldzaam.
Verwante en gelijkende soorten
Het berghaarmos verschilt van andere haarmossen door de (meestal) vertakte stengel, wat bij andere soorten zeldzaam is. Ook zijn de plantjes dofgroen in plaats van glimmend groen.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Soorten van het geslacht Polytrichum (Haarmossen) | |
---|---|
... · P. alpinum (Berghaarmos) · P. commune (Gewoon haarmos) · P. commune for. fastigiatum (Gewoon haarmos vertakt) · P. commune var. humile (Doorgroeid haarmos) · P. commune var. perigoniale (Gedeukt haarmos) · P. formosum (Fraai haarmos) · P. formosum for. fastigiatum (Fraai haarmos vertakt) · P. juniperinum (Echt zandhaarmos) · P. juniperinum var. affine (Veenhaarmos) · P. longisetum (Gerand haarmos) · P. piliferum (Ruig haarmos) · P. uliginosum (Bulthaarmos) · ... |