Alien (film)

Toen hij nog studeerde aan de Universiteit van Southern California, had Dan O'Bannon samen met regisseur John Carpenter een komische sciencefictionfilm gemaakt getiteld Dark Star.[1] Door zijn ervaring met het maken van deze film ontstond bij Bannon het idee om een soortgelijke film te maken, maar dan met een horrorthema in plaats van een komedie.[1][2] Een paar jaar later begon hij met een scenario te schrijven rond dit idee. Rond dezelfde tijd begon Ronald Shusett met een scenario dat uiteindelijk zou uitgroeien tot Total Recall.[1][2] Hij zocht na het zien van Dark Star contact met O'Bannon, waarna de twee besloten samen te werken.

O'Bannons idee werd gekozen voor dit samenwerkingsproject omdat deze op het eerste gezicht goedkoper zou zijn om te produceren.[1][2] O'Bannon had inmiddels een 29 pagina’s tellend scenario geschreven getiteld Memory. Hierin was al sprake van het concept van een groep astronauten die tijdens een missie uit hun slaap worden gehaald door een noodoproep.[2][3] Hij had echter nog niet nagedacht over hoe het monster eruit moest gaan zien.[1]

O'Bannon kreeg een aanbod om te gaan werken aan een verfilming van de roman Dune, en vertrok hiervoor zes maanden naar Parijs.[1][4] Hoewel dit project uiteindelijk werd afgeblazen, kwam O’Brannon zo wel in contact met enkele artiesten wier ideeën hij kon gebruiken voor zijn film, waaronder Chris Foss, H. R. Giger, en Jean "Moebius" Giraud.[3] Hij keerde terug naar Los Angeles om met Shusett verder te werken aan het scenario van Memory. Ze combineerden dit scenario met een ander filmidee van O’Bannon, over een groep gremlins die een B-17 bommenwerper zouden saboteren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit idee werd gemoderniseerd naar een ruimteschip, en toegevoegd aan “memory” als tweede helft van de film.[3][4]

De werktitel werd nu Star Beast, maar O'Bannon vond die naam niks en veranderde het al snel naar Alien.[1][3][5] Shusett introduceerde het idee om van de alien een parasiet te maken die de lichamen van de astronauten zou gebruiken om zich voort te planten.[1][4]

Bij het verfijnen van het scenario liet O'Bannon zich inspireren door verschillende oudere werken op het gebied van sciencefiction en horror,[6] zoals The Thing from Another World,[6] Forbidden Planet,[6] Planet of the Vampires en "Junkyard"; een kort verhaal door Clifford D. Simak.[2]

Toen het scenario voor 85 procent klaar was, presenteerden Shusett en O’Bannon het aan verschillende studio’s.[1] Hierbij prezen ze het scenario aan als "Jaws in de ruimte.[7] Eerst wilden de twee in zee gaan met Roger Cormans studio, toen op het laatste moment een vriend hen een beter bod deed. Het scenario kwam zo terecht bij Walter Hill, David Giler, en Gordon Carroll, die zelf een productiemaatschappij hadden opgericht die banden had met 20th Century Fox.[1] O'Bannon en Shusett tekenden een contract met Brandywine, maar Hill en Giler waren niet tevreden met het scenario en lieten een groot aantal wijzigingen doorvoeren.[1][8] Dit veroorzaakte spanningen tussen hen en O'Bannon en Shusett.[1] Zo voegden Hill en Giler onder andere de androïde Ash toe.[9]

20th Century Fox was eerst terughoudend in het financieren van een sciencefictionfilm. Na het succes van Star Wars in 1977 veranderde hun houding tegenover het genre echter. Fox wilde snel een eigen sciencefictionfilm uitbrengen om mee te liften op het succes van Star Wars en de opleving van het sciencefictiongenre, en Alien was een van de weinige scenario's die op dat moment beschikbaar waren.[1] Alien kreeg daarom het groene licht, en een productiebudget van 4,2 miljoen dollar.[1][10]

O'Bannon rekende erop dat hij Alien mocht regisseren, maar 20th Century Fox vroeg Hill als regisseur.[10][11] Hill sloeg het aanbod af vanwege zijn werk bij andere films, en omdat hij niet overweg kon met de grote hoeveelheid visuele effecten die in de film zou voorkomen.[12] Peter Yates, Jack Clayton, en Robert Aldrich werden nadien benaderd, maar O'Bannon, Shusett, en het Brandywineteam waren bang dat geen van deze regisseurs de film serieus zou nemen en er eerder een B-film van zouden maken.[11][13] Giler, Hill, en Carroll waren onder de indruk van Ridley Scotts debuutfilm The Duellists (1977) en benaderden hem daarom met het aanbod om Alien te regisseren. Scott ging direct akkoord.[3][13]

Scott ontwierp in Londen enkele gedetailleerde storyboards voor de film. Deze waren voor 20th Century Fox indrukwekkend genoeg om het budget voor de film te verdubbelen naar 8,4 miljoen dollar.[11][14] Scotts storyboard bevatte onder andere de eerste ontwerpen voor het ruimteschip en de ruimtepakken. Hierbij liet hij zich onder andere inspireren door 2001: A Space Odyssey en Star Wars.[14]

O’Bannon introduceerde Scott aan H. R. Giger, die voor de film alle gedaantes van de Alien ontwierp. Voor het ontwerpen van de menselijke aspecten van de film haalde O'Bannon artiesten Ron Cobb en Chris Foss (met wie hij had samengewerkt aan Dark Star en Dune) erbij.[11][15] Cobb hield zich vooral bezig met het ontwerpen van het interieur van het ruimteschip. Uiteindelijk werd gekozen voor een ontwerp vernoemd naar Joseph Conrads roman Nostromo.

De audities voor de film vonden plaats in New York en Londen. Omdat er maar zeven menselijke personages in de film voorkomen, wilde Scott sterke acteurs hebben. Hij wilde zijn aandacht meer richten op het filmen van de effecten dan op het aansturen van de acteurs. Hij deed een beroep op Mary Selway om de audities te organiseren.[16][17] Volgens het scenario konden alle rollen zowel door een man als door een vrouw worden vertolkt, zodat hier niet specifiek rekening mee gehouden hoefde te worden bij de audities.[16][18] Ook konden Scott, Selway en Goldberg de rollen zo naar eigen inzicht invullen.

Om de acteurs te helpen zich beter in hun rollen te kunnen inleven, schreef Ridley Scott voor elk personage een biografie over hun persoonlijke geschiedenis.

Alien werd opgenomen in een periode van 14 weken; van 5 juli tot 21 oktober 1978. De opnamen met acteurs vonden plaats in Shepperton Studios in Londen, terwijl model- en miniatuuropnamen plaatsvonden in Bray Studios in Water Oakley.[17] De productietijd was kort vanwege het lage budget en de druk die 20th Century Fox uitoefende om de film op tijd af te krijgen.[19] Een ploeg van meer dan 200 man werkte mee aan de film.

Voor de film werden drie primaire sets gebouwd; het oppervlak van de planetoïde, het interieur van de Nostromo en een extra ruimteschip.[3] Les Dilley maakte schaalmodellen van de planetoïde en het ruimteschip als model voor de grotere set.[14] Tonnen zand, pleister, vezelglas, steen en gravel werden gebruikt om het landschap van de planetoïde vorm te geven. De ruimtepakken van de acteurs waren dik en voorzien van nylon. Aanvankelijk hadden ze ook geen ventilatie.[20] Omdat het erg warm weer was tijdens de opnamen was het voor de acteurs niet makkelijk om de pakken te dragen. Er stonden altijd verplegers met zuurstofflessen klaar om in te grijpen.[19][20][21]

De set van de drie dekken van de Nostromo werd in zijn geheel gebouwd, met elk dek op een ander plateau. Deze plateaus waren met gangen verbonden om ook de overgang van een set naar een andere te kunnen filmen.[3][19] De set was ontworpen om het schip er oud en gebruikt te laten uitzien.[21] De set van de Nostromo was grotendeels gebouwd van schroot en afvalmetaal. Veel onderdelen, zoals de automatische stoelen, konden uit zichzelf bewegen.

Voor de ruimteschepen en de planeten werden schaalmodellen gebruikt. Voor de alien werd een combinatie gebruikt van poppen en een acteur in een pak. De eerste gedaante van de alien, de “facehugger”, was gemaakt van latex en glasvezel. De tweede gedaante, die uit de torso van een van de astronauten breekt, was een pop. Voor het opnemen van deze scène kregen de acteurs vrijwel geen informatie over wat er zou gebeuren, zodat hun reactie er realistischer zou uitzien. Zo werd onder andere niet verteld dat bij het tevoorschijn komen van de alien nepbloed zou worden rondgespoten. Voor de alien in zijn laatste gedaante werd een latex kostuum gebruikt, met het hoofd als extra deel. Dit kostuum werd gedragen door Bolaji Badejo, een Nigeriaanse student. Bolaji Badejo werd door Ridley Scott uit een bar gepikt voor de rol. Hij volgde onder andere [[Tai chi]|tai-chilessen]] om geloofwaardige bewegingen voor de alien te kunnen maken. Het kostuum werd deels aan hem aangepast. Zo werden de rugstekels toegevoegd als tegengewicht voor de lange kop.

Scott koos ervoor om de alien in het grootste gedeelte van de film maar een beetje te tonen. Pas tegen het eind krijgt men hem in zijn geheel te zien. Op die manier wilde hij de spanning opbouwen.

De film zou oorspronkelijk eindigen met de vernietiging van de alien in de Nostromo, waarna Ripley zou ontsnappen in een shuttle. Scott wilde de alien echter nog eenmaal terug laten komen en voegde daarom de extra scène toe aan boord van de shuttle.

De muziek voor Alien werd gecomponeerd door Jerry Goldsmith, en gespeeld door het National Philharmonic Orchestra onder leiding van Lionel Newman. Scott wilde oorspronkelijk Isao Tomita de muziek laten componeren, maar 20th Century Fox wilde een componist waar het publiek bekender mee was. Goldsmith werd aangeraden door Alan Ladd, Jr., de toenmalige president van Fox.

Goldsmith wilde in de openingsscène een gevoel van mysterie en ietwat romantiek creëren als contrast voor de latere toon van de film.[22] Scott vond Goldsmiths originele titelsong echter niet geschikt, dus herschreef Goldsmith het nummer.[22]

Monteur Terry Rawlings koos ervoor om ook muziek van Goldsmith uit eerdere films te gebruiken, waaronder een stuk uit Freud the Secret Passion.[22]