Alexis-Marie Piaget

Piaget stamde uit de hoge burgerij die royalistisch gezind was. Zijn vader was een jurist in Les Bayards (NE), maar was ook werkzaam in Lyon. Alexis-Marie Piaget groeide op in Lyon en ontving zijn opleiding aldaar. Na de voltooiing van zijn middelbare opleiding studeerde hij letterkunde en rechten in Lyon en Parijs. Hij promoveerde in 1821 in de letterkunde en in 1824 in de rechten, maar vestigde zich aanvankelijk niet als advocaat. Hij werd opgeleid tot drukker-lithograaf (1828) en was drukkerijbezitter in Parijs (1828-1835).

Alexis-Marie Piaget, een liberaal, nam deel aan de revolutie van 1830 die een einde maakte aan de monarchie van het Huis Bourbon. In 1835 vestigde hij zich als advocaat in La Chaux-de-Fonds en kwam in contact met liberale tegenstanders van het Pruisische regime in het kanton Neuchâtel.[1] In 1847 werd hij in het Vertegenwoordigend Lichaam (Corps Législatif) gekozen.

Alexis-Marie Piaget was lid van een groep oppositieleiders die een revolutie voorbereidde tegen het Pruisische gezag en streefde naar de stichting van een republiek die volwaardig lid zou moeten worden van de Bondsrepubliek Zwitserland. Piaget was een van de meer gematigde leden van deze groep samenzweerders. Uit deze groep zou later de Radicale Partij van Neuchâtel (Parti radical neuchâtelois) worden gevormd. Gesterkt door de Franse februarirevolutie in 1848 en de revolutionaire troebelen elders in Europa, kwamen de republikeinse revolutionairen onder leiding van mannen als Piaget en Numa Droz in opstand tegen het Pruisische gezag. De burgerbevolking van steden als Le Locle en La Chaux-de-Fonds sloten zich bij de opstand aan en op 1 maart werd Valangin, de zetel van de Pruisische vorst (waar namens hem een gouverneur zetelde), door de opstandelingen ingenomen. Op 2 maart 1848 werd een voorlopige regering gevormd met Piaget als voorzitter. De voorlopige regering riep de republiek uit. Sindsdien heet het kanton Neuchâtel officieel République et Canton de Neuchâtel. Op 5 april 1848 trad de koning van Pruisen als vorst van Neuchâtel af, hoewel hij de titel prins van Neuchâtel gewoon bleef voeren en het nieuwe bewind niet erkende.

Het nieuwe republikeinse bewind werd onmiddellijk door de Bondsraad (Regering van Zwitserland) erkend.

Op 4 maart 1848 werd de Voorlopige Regering vervangen door een Staatsraad met Piaget als voorzitter (dat wil zeggen regeringsleider). Hij bleef tot 1860 onafgebroken voorzitter van de Staatsraad (Président de Conseil d'État) van het kanton Neuchâtel en vervulde daarna ook nog enkele keren dit ambt (1862-63, 1866-67, 1868-69). Daarnaast beheerde hij tot zijn overlijden in 1870 de departement van Justitie en Buitenlandse Zaken.

Piaget werd op 25 maart 1848, op basis van algemeen mannenkiesrecht in de Grondwetgevende Vergadering (Assemblée constituante) gekozen. Hij was de voornaamste auteur van de grondwet van Neuchâtel. De grondwet voorzag in een scheiding der machten, de instelling van de Staatsraad als uitvoerend orgaan, de oprichting van een Grote Raad als kantonsparlement, een modern rechterlijk apparaat en een progressief belastingstelsel. Piagets achtergrond als jurist drukte zijn stempel op de grondwet. Op 30 april 1848 werd de nieuwe grondwet door het volk goedgekeurd.[2]

Van 1848 tot 1858 was Piaget lid van de Grote Raad van het kanton Neuchâtel en van 1854 tot 1869 was hij lid van de Nationale Raad (tweede kamer Bondsvergadering).

In 1856 ondernamen royalistische aanhangers van de koning van Pruisen een mislukte couppoging. Zij trachtten het republikeinse bewind omver te werpen en de monarchie te herstellen. De coup mislukte. De Bondsraad (federale regering) studeerde daarop militairen naar Neuchâtel om de rust te herstellen. De koning van Pruisen, Frederik Willem IV, die de coupplegers had gesteund, was woedend en dreigde militairen naar Neuchâtel te sturen om een monarchistisch bewind in te stellen. Het Zwitserse leger mobiliseerde en een oorlog tussen Zwitserland en Pruisen dreigde. Keizer Napoleon III van Frankrijk en generaal Henri Dufour boden aan om te bemiddelen. Piaget en afgevaardigden van koning van Pruisen reisden af naar Parijs om te onderhandelen. Uiteindelijk kwam in 1856 het Verdrag van Parijs tot stand dat mede door Piaget werd ondertekend. Het verdrag voorzag in het behoud van de republiek Neuchâtel als deel van de Bondsrepubliek Zwitserland, maar de koning van Pruisen mocht de titel prins van Neuchâtel blijven voeren. De deelnemers aan de putsch kregen amnestie.

Gedurende zijn laatste ambtsjaren zette Alexis-Marie Piaget zich in voor de modernisering van de wetgeving. Hij overleed op 67-jarige leeftijd in 1870.