Afrikaanse doosschildpadden

Alle soorten komen voor in Afrika ten zuiden van de Sahara, inclusief Madagaskar en de Seychellen. De bruine klapborstschildpad Pelusios castaneus is ook geïntroduceerd op de Kleine Antillen, een eilandengroep in de Caraïbische Zee.

De verschillende soorten worden ook wel klapborstschildpad genoemd. Net zoals andere doosschildpadden kan het dier namelijk de voorzijde van het buikschild omhoog klappen, zodat de kop wordt beschermd. Doosschildpadden kunnen het buikschild zowel aan de voor- als aan de achterkant omhoog klappen en zitten volledig opgesloten in het schild. Voor alle soorten geldt dat het enige jaren duurt voor de schildpad zijn scharnieren kan gebruiken. De twee geslachten van schildpadden die doosschildpad worden genoemd, behoren overigens tot twee verschillende families, Cuora behoort tot de Geoemydidae, het geslacht Terrapene tot de moerasschildpadden (Emydidae). De families Geoemydidae en Emydidae behoren tot de onderorde der halsbergers (Cryptodira) terwijl de Pelusios soorten tot de familie scheenplaatschildpadden behoort. Deze familie behoort tot de onderorde halswenders (Pleurodira).

Alle Afrikaanse doosschildpadden zijn vrij sterk aan water gebonden, maar zonnen graag op het droge of op objecten die boven het water uitsteken. Het schild van de meeste soorten is gestroomlijnd. De verschillende soorten komen in vele biotopen en klimaatzones voor. Sommige soorten die nabij de Sahara leven houden vaak een zomerrust of estivatie periode, een periode waarin de dieren de droge tijd slapend doorbrengen onder de droge modder van poelen en plassen. Andere soorten die in het zuidelijke gedeelte van Afrika voorkomen houden daarentegen weer een winterrust en soorten van rond de evenaar zijn het gehele jaar actief.

Het is een relatief onbekende groep die niet door een bekende soort wordt vertegenwoordigd. Alleen Pelusios castaneus is wat algemener in de dierenhandel. Deze soort heeft een enorm verspreidingsgebied in het westen van Afrika en heeft vele synoniemen, de soort behoorde onder andere tot de geslachten Sternotherus en Emys.

Alle soorten uit de familie Pelomedusidae hebben een scharnierend buikschild, op één uitzondering na; de Afrikaanse moerasschildpad (Pelomedusa subrufa), die om deze reden als enige tot het geslacht Pelomedusa behoort.

Geslacht Pelusios

• Soort Witborstdoosschildpad (Pelusios adansonii)
• Soort Pelusios bechuanicus
• Soort Pelusios broadleyi
• Soort Pelusios carinatus
• Soort Pelusios castaneus
• Soort Pelusios castanoides
• Soort Pelusios chapini
• Soort Pelusios cupulatta
• Soort Rugstreepdoosschildpad (Pelusios gabonensis)
• Soort Pelusios marani
• Soort Pelusios nanus
• Soort Zwarte doosschildpad (Pelusios niger)
• Soort Pelusios rhodesianus
• Soort Getande doosschildpad (Pelusios sinuatus)
• Soort Donkere doosschildpad (Pelusios subniger)
• Soort Pelusios upembae
• Soort Pelusios williamsi