16m²

De zestienkwadraat is een middelgrote open zeilboot, een tweemans-wedstrijdklasse.

Zestienkwadraat
Lengte	6,00 m
Breedte	1,92 m
Diepgang	0,80 m
Massa	ca. 450 (zeilklaar) kg
Klassenorganisatie	16m2 klasseorganisatie
SW	108,5 (toeruitvoering 113)
Zeilen
Tuigage	sloep
Grootzeil	12 m²
Fok	4 m²
Zeiloppervlakte	16 m²
Ontwerp
Architect	Hendrik Bulthuis in samenwerking met de technische commissie van de NNWB
Zeilteken
Zeilteken van de 'streepklasse'
Portaal    Maritiem

De zestienkwadraat is ontworpen door Hendrik Bulthuis, kapper uit Bergum, die eerder de BM ontworpen had. Hij ontwierp de boot voor een prijsvraag in 1931, waarbij de eisen waren dat de boot eenvoudig gebouwd kon worden, en door iedereen kon worden gezeild. Bulthuis gebruikte voor zijn ontwerp dezelfde bouwmethode als voor de BM, waarbij de huid van de boot opgebouwd wordt uit vele smalle houten latten. Die bouwmethode maakt het mogelijk op een eenvoudige manier toch tamelijk complexe ronde vormen te maken. Door de overeenkomst in bouwmethode met het eerste ontwerp van Bulthuis wordt ook de zestienkwadraat wel "BM" genoemd, of ook "Vergrote BM". Het schip had oorspronkelijk 15,9 vierkante meter zeiloppervlak, wat in die dagen juist onder de grens was om vrij te blijven van de personeele belasting voor pleziervaartuigen.

In 1931 is de zestienkwadraat door de Noord-Nederlandse Watersportbond als wedstrijdboot erkend. In 1939 is het ontwerp aangepast. Daar het onderwaterschip vrij was, is de kiel vervangen door een vinkiel met aangehangen roer. De schepen gebouwd voor 1939 vielen onder de toerklasse, alle nieuwe schepen volgens het aangepaste ontwerp kregen een stip onder het zeilteken, de "stipklasse". In 1954 zijn de voorschriften verder aangescherpt, de ballast van de kiel moest door een door het verbond aangestelde gieterij worden betrokken. Er kwam nu een streep onder het zeilteken, de "streepklasse". Alle nummers boven 2500 zijn meteen als streepklasse gemeten, de toer en stipklasse zijn uitgestorven, maar er varen nog wel boten in Noord-Nederland die gebouwd zijn voor 1954. In 2006 heeft de klasse zijn 75-jarig bestaan gevierd met wedstrijden op het Bergumermeer.

De houten zestienkwadraat is nog steeds een populaire wedstrijdklasse. Het is de grootste nationale wedstrijdklasse. Aan kampioenschappen doen tegenwoordig tussen 50 - 70 schepen mee. Inmiddels worden de boten ook vaak van polyester gebouwd, omdat dat goedkoper is en omdat ze veel minder gevoelig zijn voor onderhoud. Er mogen echter geen officiële klassewedstrijden mee gezeild worden. De polyester zestienkwadraten worden veel gebruikt door verhuurbedrijven en zeilscholen. Ook de oudste zeilschool van Nederland ('t Vossenhol) geeft nog altijd zeilinstructie in de zestienkwadraat, maar Zeilcentrum de Wijde Aa en Zeilschool Us Untwyk geven nog echt lessen in houten zestienkwadraten. De boot is qua afmetingen en tuigage ongeveer te vergelijken met de Valk. Voor toeren is hij wat minder geschikt omdat de boot door zijn platte onderwaterschip nogal gevoelig is voor buiswater.