dwars

Nederlands
Uitspraak
Woordafbreking
  • dwars
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘scheef, weerbarstig’ voor het eerst aangetroffen in 1265 [1]
Middelnederlands: dwers
Germaans *thwerkaz
Veranderd o.i.v *thwer- «draaien»
Indo-Europees: *twork-/*twerk- «verstrengelen, wringen» [2]
  • Verwant in Germaans:
West
Engels: thwart «dwarsbomen» Angelsaksisch þweorh
Duits: quer
Noord
Oudnoords: þvert
  • Andere Indo-Europese talen
Italisch Latijn: torquere «verdraaien, wringen»
stellendvergrotendovertreffend
onverbogen dwarsdwarserdwarst
verbogen dwarsedwarseredwarste
partitief dwarsdwarsers-

Bijvoeglijk naamwoord

dwars

  1. in de breedterichting
    • Schouderbinnenwaarts is dus eigenlijk iets dwarser dan schoudervoor. 
  2. geneigd medewerking te weigeren
    • In maanden die volgden werd Daantje steeds dwarser en dwarser. 
  2. ergens helemaal doorheen dus ook door het midden
    • De weg liep dwars door het park heen. 
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
   
  • dwarsgracht
  • dwarshelling
  • dwarshout
  • dwarskijker
  • dwarsklamp
  • dwarskop
Vertalingen
    1.   

Bijwoord

dwars

  1. in de breedterichting
    • Dwars door de sloot lag een omgevallen knotwilg. 
  2. ~ liggen: niet meewerken, tegenstand bieden
    • Het voorstel kreeg veel bijval, maar er lagen twee landen dwars. 
  2. iemand iets ~ zitten: een wrok koesteren over iets
    • Het zat hem dwars dat hij daarvan valselijk beschuldigd werd. 
Synoniemen
Uitdrukkingen en gezegden
  • [1]: De wind is achterlijker dan dwars (zeilterm)
De wind komt schuin van achteren

Gangbaarheid
  • Het woord dwars staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.

Meer informatie

Verwijzingen
  1. "dwars" in: Sijs, N. van der Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen. 2e druk (2002) Veen, Amsterdam / Antwerpen; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
  2. dwars op website: Etymologiebank.nl


Achterhoeks

Bijvoeglijk naamwoord

dwars

  1. dwars; in de breedterichting
  2. dwars; geneigd medewerking te weigeren


Nedersaksisch

Bijvoeglijk naamwoord

dwars

  1. dwars; in de breedterichting
  2. dwars; geneigd medewerking te weigeren
Synoniemen
  • dweer


Oost-Fries

Bijvoeglijk naamwoord

dwars

  1. dwars; in de breedterichting
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.