Zaak-Mawda Shawri

Op donderdag 17 mei, de dag van de feiten, deelde het parket van Doornik mee dat er een dodelijk slachtoffer was gevallen bij een politieactie tegen mensensmokkelaars. De parketwoordvoerder verklaarde dat een tweejarig meisje overleden was aan een hoofdletsel, vermoedelijk een schedelbreuk, maar dat de politie geen schoten had gelost.[3] Later die dag volgde een rechtzetting: de politie had geschoten maar zonder Mawda te raken, want ze vertoonde geen kogelwonden.[4] Volgens de parketwoordvoerder had het Comité P reeds vastgesteld dat de politieagenten geen verantwoordelijkheid trof voor de dood van het meisje. Als alternatieve verklaringen suggereerde hij ziekte, de schok van het ongeval of een slag op het hoofd toegebracht door een inzittende.[5]

De omstandigheden werden als volgt toegelicht. Een patrouille van de wegpolitie had ter hoogte van parkeerterrein Hulplanche een Peugeot Boxer opgemerkt die opvallend zwaar geladen was en waarvan bij nazicht de nummerplaat niet bij het voertuig hoorde, maar wel op naam stond van iemand die bekend was bij het gerecht. Zich onttrekkend aan een poging tot controle, reed de bestuurder weg. Bij de achtervolging, aan ongeveer 90 km/h, waren een vijftiental politiewagens en een dertigtal agenten betrokken. Nog altijd volgens het parket wierpen de inzittenden projectielen door het raam en hielden ze op een bepaald moment zelfs een kind erdoor, wellicht in de hoop dat de politie de achtervolging zou staken uit schrik dat ze het naar buiten zouden gooien.[6] Dit laatste gerucht bleek later echter onwaar.[7] Nadat agenten het vuur openden op de banden van de bestelwagen, kwam het voertuig tot stilstand ter hoogte van parkeerterrein Maisières doordat het op een voorligger botste. Binnenin bleken zich 30 personen te bevinden, waaronder vier kinderen. Een ervan, Mawda, was er erg aan toe en werd naar het ziekenhuis gevoerd, waar haar overlijden werd vastgesteld. Alle inzittenden waren opgepakt en verhoord in verband met belemmering van het verkeer, poging tot moord, gewapende opstand, mensensmokkel en het niet bijstaan van een persoon in nood.[4][8]

Na de autopsie moest het Doornikse parket zich vrijdagochtend opnieuw verbeteren: Mawda was toch gestorven door een schot. Het kon niet bevestigen dat de kogel, die de peuter in het gezicht had getroffen, van de politie kwam. Die bevestiging kwam er enkele uren later via een anonieme bron,[9] en enige tijd nadien officieel. Volgens het parket was de onterechte ontkenning van de kogelwond gebaseerd op de vaststellingen van de spoedarts. Een reden voor de aanvankelijke ontkenning van het schieten werd niet gegeven. Nog in de namiddag volgde verdere informatie over de afloop. Het parket sprak over het opzetten van een 'muizenval' door de politie, die een vrachtwagen had opgevorderd en dwars over de weg gezet om de uitrit van het parkeerterrein in Maisières te blokkeren. Het busje werd door politiewagens het parkeerterrein op edwongen, waarna het tegen een vrachtwagen tot stilstand kwam.[10] Vermoedelijk had de bestuurder zijn plaats toen al verlaten.[11] Gevraagd wanneer er geschoten was, beriep de parketwoordvoerder zich op het onderzoeksgeheim. Andere gerechtelijke bronnen beweerden dat dit was gebeurd nadat de bestelwagen tot stilstand was gekomen: "Toen de agenten uitstapten, trapte de bestuurder het gaspedaal opnieuw in en probeerde hij politieagenten omver te rijden. Daarom vuurden de agenten meerdere schoten af".[12] Volgens nog een andere gerechtsmededeling was Mawda getroffen door een afgeketste kogel die van baan was veranderd.[13]

Op zondag 20 mei hielden de ouders van Mawda een getolkte persconferentie in het kantoor van hun advocaten. De moeder verklaarde dat ze niet hadden mogen plaatsnemen in de ambulance bij hun dochter, noch zich naar het ziekenhuis begeven. Ze waren meegenomen voor verhoor en afzonderlijk opgesloten in een cel. Pas vrijdag waren ze ingelicht over de dood van hun dochter, daags nadat het in de pers had gestaan. De vader verklaarde dat ze vooraan in de bestelwagen zaten toen een passagier in de politiewagen links naast hen zijn pistool bovenhaalde, op de chauffeur mikte en één keer schoot.[14] Na het schot zat zijn vrouw onder het bloed. Hij zei ook dat ze uitstapten met de zwaargewonde Mawda in hun armen en om een ziekenwagen riepen, maar onder schot werden gehouden en niet mochten bewegen zodat het lang duurde vooraleer Mawda hulp kreeg. Volgens de advocaten hadden de ouders geen vertrouwen meer in het gerecht en vroegen ze een onafhankelijk onderzoek, bij voorkeur door een parlementaire onderzoekscommissie.

De dag voordien had Het Nieuwsblad een afwijkende versie gepubliceerd op basis van een interview met de familie en een tolk in Bergen. Volgens de krant beweerde de moeder toen dat het dodelijke schot gevallen was na stilstand van het voertuig: "Toen we over de snelweg reden, is er een eerste keer geschoten. Maar toen de bestelwagen stilstond op de parking en er mensen uitstapten, heeft een agent nog een tweede keer geschoten. Mijn man kon de kogel ontwijken. Maar Mawda, die in mijn armen lag, had geen kans. Er is geen sprake van een afgeketste kogel."[15]

Op dinsdag 22 mei namen de procureur des Konings van Bergen-Doornik en de procureur-generaal van Bergen met een persconferentie de gerechtelijke communicatie in handen.[1] Onder voorbehoud van lopend onderzoek legden ze uit dat een schot was afgevuurd door een politieagent die op de banden mikte. De bestelwagen probeerde dan het politievoertuig te rammen, waardoor het bruusk moest ­uitwijken en de agent, die de vinger op de trekker had, te hoog richtte maar wegens de druk het schot niet kon tegenhouden. De onderzoeksrechter had beslist om de agent niet in verdenking te stellen. De inzittenden waren ondertussen allemaal vrijgelaten omdat de mensensmokkelaar niet kon worden geïdentificeerd.

Voorts werd gesteld dat een en ander zonder de gevaarlijke manoeuvers van het busje - remmen en uitzwenken - misschien niet was gebeurd; dat volgens hun verklaring de agenten niet wisten of er mensen in het busje zaten of niet; dat ze de parketmagistraat ter plaatse niet hadden geïnformeerd over een schot.[16] De ouders ten slotte mochten niet naar hun dochter omdat de parketmagistraat eerst wilde uitmaken wie slachtoffer was en wie smokkelaar.[17]