Wet op de dividendbelasting 1965

Belastingplichtig is degene die – rechtstreeks of door middel van certificaten – gerechtigd is tot de opbrengst van (i) aandelen in, (ii) winstbewijzen van en (iii) bepaalde geldleningen aan in Nederland gevestigde NV's, BV's, zogenoemde open commanditaire vennootschappen en andere vennootschappen waarvan het kapitaal geheel of gedeeltelijk in aandelen verdeeld is (waaronder naar niet-Nederlands recht opgerichte, maar wel in Nederland gevestigde vennootschappen). Het zogenoemde fonds voor gemene rekening wordt onder voorwaarden gelijkgesteld met vennootschappen.

De Wet DB 1965 maakt geen onderscheid of belastingplichtigen al dan niet in Nederland woonachtig of gevestigd zijn. Bijvoorbeeld een niet in Nederland woonachtige aandeelhouder in een in Nederland gevestigde vennootschap is ook belastingplichtig voor dividenden.

De Wet DB 1965 is uitsluitend van toepassing op de hierboven genoemde lichamen die in Nederland gevestigd zijn. Waar een lichaam gevestigd is, wordt bepaald aan de hand van de algemene regel die is opgenomen in de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Veelal is, kort gezegd, de plaats waar de zogenoemde feitelijke leiding van de vennootschap gevestigd is, doorslaggevend voor het antwoord op die vraag. Een belangrijke bepaling is in dit verband ook de wettelijke fictie die bepaalt dat een naar Nederlands recht opgerichte vennootschap geacht wordt in Nederland gevestigd te zijn.

De dividendbelasting is verschuldigd over de “opbrengst” van de hierboven genoemde aandelen, winstbewijzen en geldleningen Onder het begrip “opbrengst” vallen niet alleen dividenden en winstuitkeringen die als zodanig worden genoemd, maar in beginsel alle uitdelingen van winst – onder welke naam of in welke vorm dan ook – zoals liquidatie-uitkeringen en teruggaven van hetgeen op aandelen gestort is. Onder voorwaarden kunnen dergelijke teruggaven vrij van dividendbelasting gedaan worden. Deze opbrengsten worden ook wel "vermomd" dividend genoemd. Een voorbeeld van "vermomd" dividend is het wanneer een aandeelhouder een pand huurt van de onderneming waar hij een aandeel in heeft, voor een prijs die ver onder de marktwaarde ligt. Het verschil tussen het marktconforme tarief en het feitelijk berekende tarief wordt aangemerkt als genoten dividend.

De Wet DB 1965 kent een aantal zogenoemde objectieve vrijstellingen. Zo’n vrijstelling houdt in dat een vennootschap onder voorwaarden geen dividendbelasting hoeft te betalen indien zo’n vennootschap een opbrengst betaalbaar stelt. Zo hoeft een vennootschap die voor haar aandeelhouders een belang vormt waarvoor de deelnemingsvrijstelling (een fiscale faciliteit in de Nederlandse vennootschapsbelasting) geldt, onder voorwaarden geen dividendbelasting in te houden.

Bij uitkering aan een Nederlandse natuurlijk persoon kan de ingehouden dividendbelasting worden verrekend met de inkomstenbelasting. Afhankelijk van de situatie treedt verrekening op in box 1, box 2 of box 3.[2] Worden de uitgekeerde dividenden aangemerkt als winst uit onderneming (box 1) dan is hierop het progressieve tarief van box 1 van toepassing. Worden de uitgekeerde dividenden aangemerkt als inkomsten uit aanmerkelijk belang (box 2), dan worden zij uiteindelijk tegen een tarief van 25% belast. Er volgt dan na verrekening van de 15% ingehouden dividendbelasting nog een bij te betalen bedrag aan inkomstenbelasting van 10%. Worden de uitgekeerde dividenden aangemerkt als inkomsten uit sparen en beleggen (box 3) dan is de ingehouden dividendbelasting geheel terug te vragen, omdat een forfaitair rendement op het onderliggende vermogen volgens de regels van deze box belast wordt.

Is de ontvanger van het dividend in een Nederlandse vennootschap, dan wordt de dividendbelasting verrekend met de vennootschapsbelasting die de aandeelhoudende onderneming moet betalen. Het uitgekeerde dividend is immers onderdeel van de winst van de vennootschap die de aandelen houdt. Bij een tarief voor de vennootschapsbelasting van 25% dient, na verrekening van de 15% ingehouden dividendbelasting, nog 10% van het bruto dividend aan vennootschapsbelasting betaald te worden. Indien evenwel een moederonderneming ten minste 5% van aandelen in een dochteronderneming bezit, kan men een beroep doen op de deelnemingsvrijstelling. Daardoor wordt winst genoten uit de dochteronderneming vrijgesteld van de vennootschapsbelasting en daaronder ook de winst uit dividenden. In deze situatie hoeft geen dividendbelasting te worden afgedragen.

In grensoverschrijdende situaties, bijvoorbeeld als de aandeelhouder van een Nederlandse vennootschap in België woont, is de Nederlandse dividendbelasting veelal een eindheffing, althans als men uitsluitend de Nederlandse belastingen in aanmerking neemt. Die niet in Nederland gevestigde of woonachtige aandeelhouder zal echter veelal ook in zijn vestigings- of woonland voor dezelfde dividendinkomsten belastingplichtig zijn (zie voor deze situatie de volgende paragraaf).

Dit soort complicaties wordt voornamelijk door zogenoemde belastingverdragen tegengegaan. In belastingverdragen spreken in de regel twee landen af hoe zij hun belastingheffing op elkaar laten aansluiten. Voor wat betreft dividenduitkeringen wordt meestal afgesproken dat het land waarin de belastingplichtige woont of gevestigd is (“het woonland”), de dividenduitkering in beginsel mag belasten. Het land waarin de vennootschap die de dividenduitkering doet, gevestigd is (“de bronstaat”), mag de dividenduitkering echter eveneens, maar vaak in beperkte mate belasten, bijvoorbeeld naar een tarief van maximaal 10% van de opbrengst. De woonstaat moet in dat geval tevens toestaan dat de belasting die de bronstaat heft, in mindering wordt gebracht op de belasting die de woonstaat heft. Op deze manier wordt dubbele belasting voorkomen.

Een in België woonachtige aandeelhouder van een vennootschap die in Nederland gevestigd is, moet over een dividenduitkering die de vennootschap doet zowel in Nederland als in België belasting betalen. De vennootschap houdt namens de aandeelhouder 15% Nederlandse dividendbelasting in de dividenduitkering. Op grond van het Belgisch-Nederlandse belastingverdrag is Nederland als de bronstaat van de dividenduitkering in dit geval gerechtigd om maximaal 15% van de dividenduitkering te belasten zodat Nederland zich aan de afspraak met België houdt. België mag als de woonstaat van de aandeelhouder de dividenduitkering echter ook belasten. België zal dit doen conform de fiscale wetgeving zoals die in België geldt. De Belgische fiscus moet echter wel toestaan dat maximaal 15% van de dividenduitkering in mindering gebracht wordt op de belasting die in België over de dividenduitkering verschuldigd is.

Voor rechtspersonen geldt in beginsel dezelfde regeling zoals die hierboven beschreven is voor natuurlijke personen. Wel geldt voor meerderheidsbelangen veelal dat het tarief dat de bronstaat maximaal mag heffen, verlaagd wordt tot een percentage dat in de regel lager ligt dan dat voor natuurlijke personen. Zou de aandeelhouder in het hierboven genoemde voorbeeld een in België gevestigde besloten vennootschap zijn, dan mag Nederland onder omstandigheden maximaal 5% belasting heffen in plaats van de 15% die voor natuurlijke personen geldt.

Binnen de Europese Unie is voor vennootschappen die samen een groep vormen de zogenoemde Moeder-Dochter Richtlijn van toepassing. Als gevolg van die Richtlijn mag de bronstaat onder omstandigheden over dividenduitkeringen in het geheel geen belasting heffen zodat deze uitsluitend in het vestigingsland van de aandeelhouder belast worden. Is de Richtlijn bijvoorbeeld van toepassing op het hierboven genoemde voorbeeld, dan mag de dividenduitkering in het geheel niet in Nederland, maar uitsluitend in België belast worden. In dat geval kan de Nederlandse vennootschap de inhouding van de dividendbelasting direct achterwege laten. Heeft de Nederlandse vennootschap wel dividendbelasting ingehouden, dan kan de Belgische aandeelhouder de ten onrechte ingehouden Nederlandse dividendbelasting volledig aan de Nederlandse fiscus terugvragen.