Vuilnisbelt

Het storten van afval en daarna afsluiten van de ontstane vuilnishoop was gedurende een groot deel van de 20e eeuw de belangrijkste methode om van huisvuil en ander afval af te komen. Meer recent worden steeds grotere gedeelten van het afval hergebruikt, en de rest in afvalverbrandingsinstallaties onder zeer gecontroleerde omstandigheden verbrand, waarbij eventueel elektriciteit gewonnen wordt.

Toch blijft het noodzakelijk om bepaalde materialen te storten. Zo worden niet brandbaar restafval zoals asbest, sterk vervuilde grond en ook de asresten van de vuilverbranding onder gecontroleerde omstandigheden gestort op stortplaatsen. Onder en boven het afval komen diverse lagen bentoniet (kleisoort) en folie om uitstroom van vervuild (regen) water tegen te gaan. In West-Europa zijn ongeveer 150.000 voormalige stortplaatsen.[1]

Een vuilnishoop moet niet worden verward met een composthoop, waar composteerbaar afval wordt gestort om daarna te worden hergebruikt. In Nederland liggen 3.800 voormalige (gesloten) stortplaatsen. Vuilstortplaatsen zijn ongewenste bedrijfsactiviteiten. Daardoor liggen de meeste (actieve) vuilstortplaatsen in het landelijk gebied.

Bij gecontroleerd storten ziet de overheid erop toe dat er op de juiste manier materialen op een stortplaats worden gestort. De controle richt zich voornamelijk op het type materiaal, de hoeveelheid materiaal en de herkomst van de materialen.

Bij ongecontroleerd storten kan het gaan om illegale stortingen op een officiële stortplaats, het storten op een illegale stortplaats of storten in het landelijk gebied. Hierbij bestaat het risico op vervuiling.

Als een stortplaats vol is of vanwege een planologische beslissing gesloten wordt, moet hij worden afgesloten. Boven op de ontstane berg komt eerst een afdeklaag, die vervolgens met een leeflaag wordt bedekt. Voordat de voormalige stortplaats een andere bestemming kan krijgen, moet hij vaak nog inklinken. Uit sommige oude stortplaatsen wordt biogas gewonnen, ook wel stortgas genoemd. Na verloop van tijd neemt de hoeveelheid vocht in de stort af, waardoor ook de productie van gas terugloopt. Een oude stortplaats is een risico voor oppervlakte- en grondwater. Als een stortplaats niet op de juiste manier is afgesloten kunnen er verontreinigingen optreden.

Afhankelijk van de locatie van de vuilstort kan er een alternatieve bestemming gezocht worden voor een vuilstort. Vaak krijgt zo'n gebied een recreatieve bestemming zoals een park, golfbaan of amfitheater. In Nederland loopt er ook een experiment om een kantoorgebouw op een afgewerkt deel van een stortplaats te bouwen.[2] Op de vuilstortlocatie "De Reeven" te Azewijn zijn 3500 zonnepanelen geplaatst.

Doordat de prijs van grondstoffen omhoog is gegaan zijn er hier en daar plannen om vuilnisbelten te openen en de aanwezige stoffen te gaan terugwinnen, ook wel urban mining of afvalmining genoemd. Hierbij wordt de vuilstort heropend en worden door middel van scheidingstechnieken verschillende materialen uit de vuilstort gehaald. In veel delen van de wereld wonen mensen bij of op een vuilnisbelt en halen goederen uit het vuil om in hun levensonderhoud te voorzien.

Volgens een rapport van Eurostat uit 2013 komt het merendeel van het huishoudelijk afval in de Europese Unie nog steeds op de vuilnisbelt terecht. 37% van het afval dat een Europeaan gemiddeld produceert in een jaar komt op de vuilnisbelt terecht, terwijl 25% gerecycleerd, 15% gecomposteerd en 23% verbrand wordt.[3]

In Duitsland, Nederland, Zweden, België, Oostenrijk en Denemarken zijn er nagenoeg geen vuilnisbelten meer in gebruik en wordt er meer gerecycleerd en gecomposteerd. In andere Europese landen, zoals Roemenië, Bulgarije en Malta, belandt er meer afval op de vuilnisbelt.[3]

Afvalbergen kunnen gemakkelijk onstabiel worden door regen of grondverzakkingen. Een instorting kan rampen veroorzaken, als de stortplaats te dicht bij bewoond gebied is gelegen. Enkele rampen kwamen in het nieuws:

• 1966
  • Groot-Brittannië. Op 21 oktober wordt het dorp Aberfan in Wales zwaar getroffen door een instortende afvalberg van de nabijgelegen steenkoolmijn.
• 2016
  • Guatemala. Op 27 april stort een vuilnisberg nabij Guatemala-Stad in: minstens 4 doden, 24 vermisten.[4]
• 2017
  • Ethiopië. Op 12 maart stort de vuilnisberg in van Koshe, de stortplaats van de hoofdstad Addis Abeba: minstens 46 doden.[5]
  • Sri Lanka. Op 14 april stort een afvalberg in te Meethotamulla, een voorstad van Colombo: 150 woningen bedolven; minstens 30 doden.[6]

• Afvalverwerker

Zie de categorie Vuilnishoop van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.