Vlaggetjesdag

Van oorsprong was het de dag waarop vissersschepen met vlaggetjes versierd (gepavoiseerd) in de haven lagen op de zaterdag, voorafgaand aan Pinksteren. Er werden op vlaggetjesdag proefvaarten met de haringloggers gemaakt om de motoren, die in de winter stil hadden gestaan, te testen en de kompassen opnieuw in te stellen. Op de dagen direct volgend op Pinksteren voeren de eerste schepen uit om te gaan vissen op haring. De dag van uitvaren werd Buisjesdag genoemd.[1] Vroeger was dit vast op 15 juni.[2] De voorgeschiedenis van de haringvangst is allicht veel ouder. Zo lagen op 14 september 1781 een tiental schuiten gereed voor de afvaart, waarbij stadhouder Willem V dikwijls aanwezig was.

Nadat eind jaren zestig van de 20e eeuw de haringvisserij met de vleet stilviel om plaats te maken voor andere visserijtechnieken met andersoortige schepen, raakte Vlaggetjesdag zijn werkelijke betekenis kwijt. Tegenwoordig is níet het uitvaren voor de haringvangst, maar de komst van de Hollandse Nieuwe de reden om het Scheveningse havengebied en de enkele daar nog liggende schepen op te sieren. In Scheveningen is Vlaggetjesdag een naoorlogs evenement; het is in 1947 ontstaan om zo de verkoop van haring te stimuleren.

Te Scheveningen richtte men zich in de afgelopen jaren voor wat betreft de viering van Vlaggetjesdag - evenals vroeger - op de zaterdag vóór Pinksteren. Toen in 2006 bleek dat de haring op dit tijdstip nog niet voldoende vet was waardoor ze op dat moment niet kon worden aangevoerd, is men de keuze voor Vlaggetjesdag gaan verleggen naar een latere datum. Voor het eerst sinds de traditie van vlaggetjesdag werd vlaggetjesdag uitgesteld. Een en ander wordt jaarlijks bepaald door bij de haringvangst en haringhandel betrokken belanghebbenden. Ook enkele andere plaatsen in Nederland (zoals Zoutkamp en Urk) kennen een vorm van Vlaggetjesdag; echter is die van Scheveningen de meest bekende en meest drukbezochte. In Vlaardingen is Vlaggetjesdag in de jaren 60 verdwenen.

Niet alleen de haven, maar ook de Scheveningse winkelstraten de Keizerstraat en de Badhuisstraat worden versierd. Op Vlaggetjesdag is hier een braderie.

Vroeger was er sprake van een haringrace: het eerste schip dat binnenkwam kon als eerste veilen. Het eerste vaatje had een symbolische betekenis.

De veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe, met ca. 45 haringen, vindt traditioneel in Scheveningen plaats, daags vóór de start van de verkoop van de nieuwe haring in het hele land. De opbrengst wordt aan een goed doel geschonken. Een overzicht van de veilingen van de afgelopen jaren:

^(*)omgerekend en afgerond vanuit guldens

• Vlaggetjesdag Scheveningen