Tri-ethylfosfaat
Tri-ethylfosfaat is een ester van fosforzuur, met name de tri-ester van fosforzuur en ethanol. Het is een kleurloze vloeistof, die volledig mengbaar is met water.
Tri-ethylfosfaat
| ||||
Structuurformule en molecuulmodel | ||||
Structuurformule van tri-ethylfosfaat | ||||
Algemeen | ||||
Molecuulformule (uitleg) | C6H15O4P | |||
IUPAC-naam | tri-ethylfosfaat | |||
Andere namen | TEP, fosforzuurtri-ethylester | |||
Molmassa | 182,15 g/mol | |||
SMILES | O=P(OCC)(OCC)OCC | |||
CAS-nummer | 78-40-0 | |||
EG-nummer | 201-114-5 | |||
PubChem | 6535 | |||
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | ||||
H-zinnen | H302 - H319 | |||
EUH-zinnen | geen | |||
P-zinnen | P305+P351+P338 | |||
EG-Index-nummer | 015-013-00-7 | |||
LD50 (ratten) | (oraal) 1131-1600 mg/kg | |||
Fysische eigenschappen | ||||
Aggregatietoestand | vloeibaar | |||
Kleur | kleurloos | |||
Dichtheid | 1,072 g/cm³ | |||
Smeltpunt | −56,5 °C | |||
Kookpunt | 215 °C | |||
Dampdruk | (bij 20°C) 39 Pa | |||
Slecht oplosbaar in | water | |||
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
|
Synthese
Tri-ethylfosfaat kan men op verschillende manieren produceren, waaronder:
- De reactie van fosforoxychloride (POCl3) met ethanol. Het zoutzuur (HCl) dat daarbij ontstaat moet uit het reactiemengsel verwijderd worden omdat de ester in een zuur midden kan ontbinden.[1]
- De oxidatie van tri-ethylfosfiet. Carl Zimmermann voerde dit reeds uit in 1875: hij oxideerde tri-ethylfosfiet tot tri-ethylfosfaat door er lucht doorheen te leiden gedurende 71 dagen.[2] De reactietijd kan verkort worden door kleine hoeveelheden waterstofperoxide of organische peroxiden te gebruiken.[3]
Toepassingen
- Katalysator bij de productie van azijnzuuranhydride via het "keteenproces" (ook wel "Wackerproces" genoemd).[4] Azijnzuur wordt in aanwezigheid van tri-ethylfosfaat bij 700-750 °C en onder verlaagde druk ontbonden in keteen en water:
- CH3-COOH → CH2=C=O + H2O
- Het keteen wordt daarna in azijnzuur geleid en bij 45-55°C en onder lage druk omgezet in azijnzuuranhydride:
- H3C=C=O + CH3COOH → (CH3CO)2O
- Intermediair product bij de synthese van andere scheikundige verbindingen, waaronder insecticiden zoals tetraethylpyrofosfaat.[5] Deze fosfaatinsecticiden zijn vaak giftige stoffen die het zenuwstelsel kunnen aantasten en daarom niet meer zijn toegelaten
- Vlamvertrager voor plastics
- Oplosmiddel en weekmaker voor celluloseacetaat en andere plastics en harsen
- Lakverfverwijderaar
- Antischuimmiddel
- Reagens in alkyleringsreacties (in casu ethylering)
- Het wordt aan mogelijk explosieve organische peroxiden toegevoegd om deze minder gevoelig te maken voor impact
Zie ook
Externe links
- INCHEM: Triethylphosphate
- Hazardous Substances Data Bank (zoek op "78-40-0")
Bronnen, noten en/of referenties
|
This article is issued from
Wikipedia.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.