Toegepaste psychologie

Een afgestudeerde bachelor in de toegepaste psychologie is praktijkgericht opgeleid, dus met nadruk op het toepassen: begeleiden, coachen, trainen en adviseren. Dit is het belangrijkste verschil met de master-opleiding psychologie in het universitair onderwijs, waar meer nadruk gelegd wordt op verankering in wetenschappelijk onderzoek.

Door het afnemen van psychologische tests, door observatie en door een brede kennis van psychologische fenomenen en gedrag in het algemeen, kunnen bachelors in de toegepaste psychologie ook een diagnose stellen omtrent een persoon of sociale situaties, maar zij mogen geen officiële diagnose afgeven. Dit heeft te maken met de wet op de Beroepen in de individuele gezondheidszorg(BIG). In de praktijk zal een psychologisch consulent een deel van de behandeling/diagnostiek op zich nemen en zal de GZ-psycholoog, de klinisch psycholoog of de psychotherapeut de uiteindelijke diagnose ondertekenen.

Aangezien de psychologisch consulent een relatief nieuwe functie vervult binnen de psychologie is het nog niet helemaal duidelijk wat de functie van de hbo psycholoog precies zal zijn. Duidelijk is echter wel dat de psychologisch consulent meer de rol van 'praktisch' psychologisch geschoolde op zich zal gaan nemen. Men streeft naar een optimale samenwerking tussen de psychologisch consulent en de master psychologie.

Een psychologisch consulent kan het werk van een psychodiagnostisch medewerker uitvoeren, aangezien hij of zij een aanzienlijk deel van zijn of haar studie gewijd heeft aan psychodiagnostiek of hier ervaring in heeft. De psychologisch consulent zal in samenwerking met de klinisch psycholoog, GZ-psycholoog, psychotherapeut, psycholoog of neuropsycholoog werken. De diagnostiek door een psychologisch consulent geschiedt op basis van het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) of International Classification of Diseases (ICD) systeem, afhankelijk van de persoonlijke preferentie of het gebruik binnen de organisatie waar deze professional actief is.

In Nederland is de opleiding tot bachelor in de toegepaste psychologie ingedeeld in 9 werkvelden:

1. Arbeid en Organisatie
2. Consument en maatschappij
3. Gezondheid en zorg
4. Onderwijs- en Ontwikkelingspsychologie
5. Ontwikkelingspsychologie en orthopedagogiek
6. Maatschappelijke participatie en veiligheid
7. Intermenselijke Relaties
8. Neuropsychologie
9. Klinische psychologie

In Vlaanderen is de opleiding tot bachelor in de toegepaste psychologie ingedeeld in 3 werkvelden :

1. Arbeids- en organisatiepsychologie
2. Klinische psychologie
3. School- en pedagogische psychologie

Hier volgt een overzicht van Nederlandstalige psychologieopleidingen aan hogescholen in Nederland en Vlaanderen.

In Nederland afgestudeerde bachelors in de toegepaste psychologie hebben de titel toegepast psycholoog. Andere aanduidingen voor de toegepast psycholoog zijn hbo psycholoog of tp'er. De afkorting ten behoeve van internationale herkenbaarheid is B.A.P., Bachelor of Applied Psychology

In Vlaanderen is het gebruik van de titel "toegepast psycholoog" bij wet verboden omdat de titel psycholoog daar zo goed als volledig voorbehouden is aan de houders van een universitair master-diploma. Men spreekt in Vlaanderen dan ook meestal over een afgestudeerde van zo'n opleiding als psychologisch consulent .

Er is (nog) geen Nederlandse beroepscode voor "toegepaste psychologie" als specifiek domein, maar wel voor de (al dan niet toegepaste) psychologie in het algemeen.

Voor werk in Nederland adviseert men het naleven van de beroepscode zoals beschreven door het Nederlands Instituut van Psychologen(NIP) of, wanneer men lid is van de Vereniging Van Psychodiagnostisch werkenden (VVP) en werkzaam is als psychodiagnostisch werker, het naleven van de beroepscode van de VVP.

Sinds 2017 beschikt de psychologisch consulent in Vlaanderen over een eigen deontologische code. Deze werd opgesteld door de Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten (BPC).

In elke geval zou elke professional in de psychologie zich moeten houden aan de zogenoemde meta-code van de overkoepelende Europese organisatie van psychologen, namelijk de European Federation of Psychologists' Associations (EFPA).

De beroepscodes van de BFP, BPC, het NIP, de VVP en de EFPA zijn te vinden op de websites van de desbetreffende organisatie.

In Nederlands is er in december 2012 een projectgroep gestart met het ontwikkelen van een beroepscode, specifiek voor de discipline toegepaste psychologie. Deze projectgroep is onderdeel van het NBTP. In Vlaanderen werd de beroepscode voor psychologisch consulenten gepubliceerd op 1 januari 2017.

In Vlaanderen heeft men in 2007 de Beroepsvereniging Bachelor Toegepaste Psychologie (B²TP) opgericht. Die behartigt de belangen van afgestudeerde BaTP'ers in Vlaanderen. In 2016 werd deze vereniging omgevormd tot 'BPC' of Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten. BPC biedt een studentenlidmaatschap aan.

In Nederland heeft de ledenraad van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) in juni 2010 een statutenwijziging verworpen (er was slechts 63% voor waar 66% nodig was) om Toegepast Psychologen toe te laten tot de vereniging.

In 2011 is een groep vrijwilligers gestart met het oprichten van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Toegepaste Psychologie.

Bij enkele opleidingen hebben studenten zich verenigd in een studievereniging om zo de studenten iets extra te bieden tijdens hun opleiding. Zo heeft Eindhoven sv. Topsy, Leiden sv. MensSana en Groningen heeft sv. Gente.

• Psychologie
• Psycholoog

• NBTP: de Nederlandse Beroepsvereniging voor Toegepaste Psychologie (vereniging in wording)
• BPC: de Beroepsvereniging voor Psychologisch Consulenten
• Toegepastpsycholoog.nl: een Nederlandse portaalsite