Tempels van Elst

In de prehistorie was er op de plaats van het kerkgebouw een openluchtheiligdom van de Bataven.

In omstreeks 50 na Chr. werd er hier een Gallo-Romeinse tempel gebouwd. De tempel stond nabij een nederzetting die halverwege de Limes en Ulpia Noviomagus Batavorum (Nijmegen) gelegen was. Bij de tempel bevond zich een dorp waar handelaren en ambachtslieden leefden en daar omheen op de hoge gronden stonden Bataafse boerderijen. De tempel had een grondplan van 11,5 bij 8,5 meter.

In omstreeks 100 na Chr. bouwde men hier een Gallo-Romeinse omgangstempel die gewijd werd aan de hoofdgod van de Bataven: Hercules Magusanus. Deze tempel was groter met afmetingen van 31 bij 23 meter en was 15 meter hoog. Als bouwmateriaal gebruikte men tufsteen afkomstig uit de Eifel. De tempel werd omgeven door een ommuurd terrein met afmetingen van 70 bij 83 meter: de temenos. Op dit terrein werd er voor de ingang van de tempel op het altaar geofferd. Bij archeologisch onderzoek vond men meerdere kuilen met daarin de resten van dieren en andere offergaven.

In de derde eeuw raakte de tempel buiten gebruik. Tot in de achtste eeuw waren de restanten van de tempel nog te zien.

In ongeveer de achtste eeuw werd er hier een Romaanse zaalkerk gebouwd, een voorloper van de huidige Grote Kerk.

Voor de herbouw van de kerk in 1947 werd er archeologisch onderzoek uitgevoerd waarbij er onder de vloer en buiten het kerkgebouw overblijfselen werden aangetroffen van de beide Romeinse tempels die hier gestaan hebben.