Ibogaïne
Ibogaïne of Iboga is een hallucinogeen dat wordt gewonnen uit de bast van de wortel van de West-Afrikaanse plant Tabernanthe iboga. Aanhangers van het Bwitigeloof gebruiken het in hun rituelen.
Ibogaïne
| ||||
| Structuurformule en molecuulmodel | ||||
 | ||||
Structuurformule van ibogaïne | ||||
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule (uitleg) | C20H26N2O | |||
| IUPAC-naam | 12-methoxyibogamine | |||
| Andere namen | endabuse | |||
| Molmassa | 310,43324 g/mol | |||
| SMILES | CCC1CC2CC3C1N(C2)CCC4=C3NC5=C4C=C(C=C5)OC | |||
| InChI | 1S/C20H26N2O/c1-3-13-8-12-9-17-19-15(6-7-22(11-12)20(13)17)16-10-14(23-2)4-5-18(16)21-19/h4-5,10,12-13,17,20-21H,3,6-9,11H2,1-2H3/t12-,13-,17-,20-/m0/s1 | |||
| CAS-nummer | 83-74-9 | |||
| EG-nummer | 201-498-4 | |||
| PubChem | 442108 | |||
| Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen | ||||
| ||||
| H-zinnen | H302 | |||
| EUH-zinnen | geen | |||
| P-zinnen | geen | |||
| Fysische eigenschappen | ||||
| Aggregatietoestand | vast | |||
| Smeltpunt | 148 °C | |||
| Slecht oplosbaar in | water | |||
| Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat morfineverslaafde ratten na toediening van ibogaïne veel minder morfine verbruikten. Hetzelfde geldt voor cocaïne- en alcoholverslaafde ratten. Het blijkt dat de ontwenningsverschijnselen minder worden, maar ook de hunkering, dus het verlangen naar een nieuwe gift (shot). Deze reductie van verlangen duurt van een paar weken tot een paar maanden. Aan het gebruik kleven echter ook risico's, in een aantal landen staat de stof op de lijst met verboden middelen. Gebruik als anti-verslavingsmiddel bij mensen wordt echter afgeraden, omdat goed onderzoek naar de werking ontbreekt en omdat de stof ernstige bijwerkingen heeft.[1]
Geschiedenis
De eerste wetenschappelijke tekst over ibogaïne is in het Frans en dateert van 1864. Het rapporteert dat het eten van de ibogawortel niet giftig is, tenzij hij vers of in zeer hoge doseringen wordt geconsumeerd. De plant kreeg de naam Tabernanthe iboga op de bijeenkomst van het Linnaeusgenootschap in Parijs in 1889.
In de jaren 50 van de 20e eeuw begon het onderzoek in Verenigde Staten. In 1967 werd de stof geplaatst op de Amerikaanse lijst van zeer verslavende stoffen zonder enig medisch nut, en werd dus illegaal. Inmiddels staat de stof in veel landen op de lijst met verboden middelen.
In 1962 nam Howard Lotsof, een heroïneverslaafde, een shot ibogaïne. Hij merkte dat nadat hij ibogaïne had genomen zijn verlangen naar heroïne verdween. Hij wilde de stof op de markt brengen onder de naam Endabuse, maar dit werd niet toegestaan door de Amerikaanse overheid. Hij verhuisde naar Nederland. Samen met Jan Bastiaans deed hij experimentele behandelingen met heroïneverslaafden[2]. De behandelingen eindigden in 1993 toen een patiënte overleed, kort na de therapie.
Eigenschappen
De gele wortel bevat minstens 12 alkaloïden waarvan de eerste en tevens bekendste, ibogaïne, in 1901 al geïsoleerd werd. Ibogaïne is een indoolalkaloïde. De wortelschors heeft het hoogste gehalte ibogaïne (2–6%), het laagste gehalte zit in de bladeren (0,35%).
Iboga-extract remt de werking van acetylcholinesterase (een enzym dat acetylcholine afbreekt). Remming hiervan treedt ook op bij zuivere ibogaïne, maar dan is het effect veel minder. Ibogaïne is een agonist van serotonine.
Commercieel wordt de verbinding verhandeld als het hydrochloride.
Risico's
Ibogaïne is een middel dat na inname klinische bijwerkingen kan veroorzaken, waaronder ernstige of levensbedreigende, zoals cardiotoxiteit en/of neurotoxiciteit: de stof beïnvloedt een aantal neurotransmitters en kan hallucinaties veroorzaken, die in meerdere malen dodelijke gevolgen hadden doordat gebruikers gevaarlijke dingen gingen doen.[3] Zelfs bij lage doses kan de stof ernstige hartritmestoornissen en hartstilstand veroorzaken, met dodelijk gevolg. Uit onderzoek blijkt ook dat hoge doses ibogaïne bij ratten hersenschade kunnen veroorzaken.[4][5] [6]
Wetgeving
Nederland
Het zonder vergunning van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bereiden, invoeren, afleveren, uitvoeren of een groothandel drijven met preparaten die de stof ibogaïne bevatten, is strafbaar op grond van art. 18 lid 1 Geneesmiddelenwet. Het in voorraad hebben, verkopen, afleveren, ter hand stellen of invoeren ervan als geneesmiddel waarvoor geen handelsvergunning geldt, is tevens strafbaar op grond van art. 40 lid 2 Geneesmiddelenwet.
In 2011 is het Openbaar Ministerie in Nederland een onderzoek gestart naar behandelingen met ibogaïne.[7] In 2014 kwam de Rechtbank Midden-Nederland met een uitspraak in een zaak rond ibogaïne. De rechtbank schiep hierbij duidelijkheid over de status van het middel ibogaïne: het is een geneesmiddel, zodat de verbodsbepalingen uit de Geneesmiddelenwet van toepassing zijn.[8][9] In 2017 werd een natuurgenezeres uit Kockengen door de Hoge Raad veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf van vijf maanden en tot het betalen van een schadevergoeding van een half miljoen euro aan haar slachtoffers.[1] Zij had in 2011 een Belgische man ibogaïne toegediend, die vervolgens een hartstilstand kreeg en na reanimatie invalide bleef. Op 15 augustus 2017 is deze natuurgenezeres in voorlopige hechtenis geplaatst wegens het opnieuw toedienen van ibogaïne met dodelijke afloop. Op 10 april 2019 werd zij in deze zaak veroordeeld tot acht jaar cel wegens doodslag.[10]
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|