Socialistische Mutualiteiten

In de eerste helft van de 19de eeuw werden de eerste ziekenfondsen in België opgericht onder de naam Maatschappijen van Onderlinge Bijstand (Frans: Sociétés de Secours Mutuels). Deze mutualiteiten waren lokaal, kleinschalig en veelal georganiseerd binnen één beroepsgroep. De eerste wet omtrent deze maatschappijen van onderlinge bijstand dateert uit 1851; de doorbraak kwam er echter pas met de wet van 1894. Deze maakte het immers mogelijk voor de ziekenfondsen om zich te verenigen in federaties. De eerste socialistische mutualiteit was La Solidarité te Fayt-lez-Manage in 1869. De eerste regionale federaties waren die van Gent (1886) en La Hestre (1891). In 1913 verenigden de socialistische mutualiteiten zich tot het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (NVSM).

Na de Tweede Wereldoorlog, in 1945, werd de aansluiting bij een ziekenfonds verplicht gesteld voor alle werknemers in de privésector. In 1963 verplichtte de wetgever ook de aansluiting van zelfstandig ondernemers en nog later van de hele bevolking. Hierdoor groeide het NVSM al snel uit tot het op één na grootste ziekenfonds in het Rijk en de natuurlijke vertegenwoordiger van haar leden op het vlak van het ziekteverzekerings- en gezondheidsbeleid.

Logo van de Bond Moyson in de Ieperstraat, Tielt

De ziekenfondswet van 6 augustus 1990 maakte het mogelijk de ziekenfondsen op het vlak van gezondheid te herdefiniëren, daarnaast schreef de wet ook de installatie van een democratischer beheerssysteem voor, stelde hij moderne procedures ter financiële controle in en maakte hij het mogelijk dat de ziekenfondsen hun aangesloten leden verdedigden in rechtszaken.

De klemtoon, na twee eeuwen sociale zekerheid, is heden ten dage komen te liggen op het aanbieden van een kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg en deze te handhaven voor alle burgers.

De landsbond overkoepelt elf regionale ziekenfondsen, waarvan de meeste samenvallen met provinciegrenzen. Hoewel de Vlaamse, Brusselse en Waalse ziekenfondsen formeel bij dezelfde landsbond zijn aangesloten, functioneren de Vlaamse en Waalse zijde grotendeels autonoom van elkaar. Aan Nederlandstalige zijde overkoepelt het NVSM Bond Moyson West-Vlaanderen, Bond Moyson Oost-Vlaanderen, De VoorZorg Antwerpen en De Voorzorg Limburg. Aan Franstalige zijde overkoepelt de UNMS de federaties van Waals-Brabant, Namen, Luik, Luxemburg en de twee Henegouwse federaties. De Federatie van Socialistische Mutualiteiten van Brabant (FSMB) is actief in Brussel en Vlaams-Brabant en heeft een tweetalige werking die grotendeels los staat van de Waalse en Vlaamse werkingen.

• JOETZ: jeugdwerking
• S-Sport // Recreas: multisportfederatie
• S-Plus: seniorenwerking
• VFG: werking voor personen met een handicap
• VIVA-SVV: vrouwenwerking

In 2009 wordt aan hen de Wablieft-prijs voor klare taal toegekend omdat ze bij briefwisseling naar hun klanten toe begrijpelijke taal gebruiken zonder vakjargon. (Deze prijs moeten zij delen met de Christelijke Mutualiteit.)