Sarnami Hindoestani

De taal ontstond voornamelijk door vermenging van verschillende dialecten of taalvarianten uit en rond de huidige Indiase staten Bihar en Uttar Pradesh, de gebieden waar de circa 34.000 contractarbeiders die tussen 1873 en 1916 naar Suriname vandaan werden gehaald door de Nederlandse koloniale overheid, om de intussen bevrijde slaven als arbeidskrachten te vervangen. Circa 23.000 van hen besloten zich na afloop van het tienjarig contract blijvend in Suriname te vestigen.

Het woord Sarnami betekent letterlijk "Surinaams". De naam Sarnami Hindoestani werd voor het eerst gebruikt in 1961 door J.H. Adhin.

De taal is de moedertaal van maximaal circa 500.000 Surinaamse mensen binnen en buiten Suriname. De circa 150.000 Sarnami-sprekers in Suriname wonen in het noordelijk kustgebied. Daarnaast wordt het Sarnami ook door vele, met name oudere Surinaamse immigranten in Nederland gesproken. Buiten Suriname worden andere varianten van het Caraïbisch-Hindoestani ook door minderheden in Guyana en Trinidad en Tobago gesproken.

Waar het Standaard Hindi ook binnen Suriname geldt als een prestigetaal, wordt het Sarnami algemeen gezien als een volkstaal.

In Suriname wordt het Sarnami geschreven in het Latijnse alfabet, terwijl het Hindi en andere Hindoestanitalen/dialecten in het devanagari wordt geschreven. In 1986 kreeg de intussen ontwikkelde voorlopige standaardspelling van het Sarnami officieel goedkeuring van de Surinaamse overheid. Er is nu ook een Sarnami Woordenboek met een deel Nederlands-Sarnami en een deel Sarnami-Nederlands, samengesteld door Eline Santokhi en Lydius Nienhuis. Van dezelfde auteurs verscheen in 2006 500 Spreekwoorden en Gezegden uit het Sarnami en het Hindi.

Hindoestaanse Surinamers die hebben bijgedragen aan het op schrift stellen van de grammatica en de woordenschat waren onder meer de gebroeders Jit Narain en Rabin Baldewsingh, en Moti Marhé, de grondlegger van de Sarnami emancipatiebeweging (1971). Dr. Theo Damsteegt heeft de belangrijkste bijdragen geleverd tot de wetenschappelijke beschrijving van de taal.

Twee belangrijke dichters: Jit Narain en Shrinivási

Als de eerste Hindoestaanse literator geldt de Munshi Rahmān Khān die kort na de Tweede Wereldoorlog twee dichtbundels publiceerde. Eerst na 1977 werd het Sarnami goed op de literaire kaart gezet met het werk van Jit Narain, Chitra Gajadin, Rabin Baldewsingh, Cándani en anderen (zie Surinaamse literatuur).

De meeste invloed op het Sarnami heeft allereerst het Bhojpuri en daaraan verwante Biharitalen gehad. Ook het Awadhi (een variant van het Purvi-Hindi); daarnaast het Magadi en het Hindoestani in het algemeen. Ook is het Sarnami beïnvloed door andere talen van Suriname, zoals als het Surinaams, het Nederlands en het Engels. Veel leenwoorden uit die talen zijn in Sarnamiwoorden terug te herkennen, zoals respectievelijk hakua (Sranan: bacove), nemnar (Ned.: limonade) en bingha (Eng.: vinegar (azijn)).

Het verschil met het Standaardhindi zit voornamelijk in de grammatica. Het Sarnami kent bijvoorbeeld niet de twee naamvallen uit het Hindi, evenmin mannelijke/vrouwelijke invloed op de uitgang van het bijvoeglijk naamwoord. Een invloed van het Nederlands op de Sarnamigrammatica is bijvoorbeeld dat de stam van het werkwoord en de gebiedende wijs overeenkomen (doe, schrijf, ga). De syntaxis van de twee talen is nagenoeg gelijk.

• Surinamers
• Surinaamse literatuur
• Hindoestani
• Jit Narain Cultuurprijs
• Jit Narain Lezing
• Rahmān Khān-prijs

• Nederlandstalige webpagina over talen in Suriname
• Engelstalige pagina van ethnologue
• Woordenboek Sarnami/Nederlands