Reddingsbrigade

De rol van strandwacht is de bekendste taak van reddingsbrigades. Veel brigades hebben een eigen gebied waarbinnen de verdrinkingsdood zo veel mogelijk wordt voorkomen, met preventieve maatregelen en operationele reddingsacties. De strandwacht voert ook veel eerste hulp (EHBO) uit.

Reddingsbrigades houden zich bezig met het opleiden van redders, bijvoorbeeld in zwemmend redden. Zwemmend redden is een sport en de KNBRD organiseert verschillende nationale kampioenschappen. Het is een sportbond die is aangesloten bij NOC*NSF. Ook zijn er bij een brigade vaak jeugdleden, die soms alleen mee trainen in een zwembad. Zij worden voorbereid voor de werkzaamheden op het strand.

Ongeveer de helft van de reddingsbrigade-eenheden in Nederland kan worden ingeschakeld voor hulpverlening bij wateroverlast, overstromingen en dijkdoorbraak. Hiervoor is een vloot van 90 compleet uitgeruste reddingsvletten beschikbaar die speciaal ontworpen zijn voor evacuatiedoeleinden en het varen in ondergelopen gebieden. Zo zijn onder andere bij de wateroverlast van 1993 en 1995 bemanningen van de Nederlandse reddingsbrigades actief geweest bij evacuatie van bewoners.

De regie ligt ten tijde van rampen bij de brandweer en er wordt samengewerkt met onder andere het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), de Koninklijke Landmacht, het Rode Kruis en de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM).

Bij het besteden van de driehonderdduizend gulden uit het Rampenfonds die de bond na 1953 kreeg toegewezen werd niet over één nacht ijs gegaan. Er werd zorgvuldig aandacht besteed aan het ontwerp van boten die weinig diepgang hadden, niet snel lek raakten en stabiel genoeg waren om zeker in, uit en over te kunnen stappen. Eind jaren vijftig waren de 65 reddingsvletten ten slotte gereed en werden ze bij de reddingsbrigade-eenheden in het land gestationeerd. In 1962 kwam er in IJmuiden een speciale loods met stallingsmogelijkheden en een goed uitgeruste onderhouds- en reparatiewerkplaats voor de reddingsvletten.

Ondanks jarenlang aandringen van de bond kwam er pas weer geld beschikbaar van de overheid voor nieuw materieel toen bij de overstromingen van 1993 en 1995 in Limburg en Gelderland de inmiddels hoogbejaarde en verouderde vletten grootschalig moesten worden ingezet. Dit keer bekostigden het Nationaal Rampenfonds en Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties samen negentig 'reddingseenheden' bestaande uit een boot met trailer, buitenboordmotor, mobilofoon, waterdichte werkpakken, reddingsvesten, EHBO-koffer en brancard erbij. De leden van reddingsbrigades waar zulke reddingseenheden gestationeerd zijn konden bovendien een extra opleiding volgen voor omgang met het materieel.

Reddingsbrigade, Den Helder, 22 juni 2013.

De reddingsbrigades die bij zee gestationeerd zijn kunnen met de relatief trage en kleine reddingsvletten weinig beginnen in de branding. Daarom werd voor hen samen met scheepsbouwer Mulder & Rijke uit IJmuiden een stevige en snelle bondsreddingboot of brandingsboot van polyester ontwikkeld, waarvan de eerste in 1972 in dienst werd genomen.

In 1992 kwam er een opvolger, de 'Rescue II' die wat groter is en over een sterkere buitenboordmotor beschikt. Van deze boot werd later ook een (kleinere) versie gemaakt die bedoeld was voor gebruik op binnenwater, de 'Rescue 2000' geheten.

Sinds 2005 is de 'Rescue III' in productie. Met deze boot zijn enkele minpunten, zoals het hoge gewicht waardoor lancering vanaf het strand moeilijk was, van de ' Rescue II' verbeterd.

Strandreddingsjeep met striping

Na jarenlang gedoogbeleid van het rijden met blauwe lichten en sirenes werd in november 2007 bekend gemaakt dat de Reddingsbrigade Nederland en alle aangesloten reddingsbrigades voortaan als officiële hulpverlener door gaat. De reddingsbrigades zijn daarmee officiële hulpverleningsorganisaties en hebben een status die op veel vlakken gelijk is aan de politie, brandweer en ambulance. Dit heeft onder andere geleid tot de invoering van het nieuwe landelijke logo, gekoppeld aan de BZK-Striping.

Het nieuwe logo werd ingevoerd omdat de term reddingsbrigade niet beschermd is en algemeen gebruikt kan worden. Het nieuwe logo is een combinatie van de naam met een symbool. Het gebruik van het logo is voorbehouden aan reddingsbrigades die zijn aangesloten bij Reddingsbrigade Nederland. Tijdens de bekendmaking in 2007 werd ook de nieuwe BZK-Striping getoond. De auto's zijn daarin oranje met dezelfde striping als de brandweer.

De KNBRD, de koepelorganisatie van de reddingsbrigades, is gevestigd in IJmuiden. Het Landelijk Bureau, dat in 1996 in gebruik is genomen, biedt ruimte aan het bondsbureau, het Nationaal Trainings Centrum (NTC), aan opslag- en reparatiefaciliteiten voor boten (het Service Center) en ruimten voor vergaderingen, voor theorie- en praktijklessen en voor het afnemen van examens. Binnen het Bureau is ook een operationeel centrum gevestigd dat tijdens grote waterongevallen zoals overstromingen dienstdoet als landelijk actiecentrum voor de inzet van de reddingsbrigade.

Reddingsbrigade Nederland heeft door de jaren heen veel brochures en folders uitgegeven met informatie over zwemmend- en varend redden en over gevaren van de zee. Verder zijn er normen voor diverse zwembrevetten, certificaten en diploma's opgesteld en kunnen allerlei materialen zoals reddingsklossen en autogordelsnijders bij de bond worden aangeschaft.