Rafael Schächter

Requiem aeternam dona eis
(geef hun eeuwige rust)
Gedenkstenen bij huidige ingang Theresienstadt

Zijn pièce de résistance en het hoogtepunt van het culturele leven in Theresienstadt was het Requiem van Verdi. Aanvankelijk kwam Rafael Schächter in conflict met de Joodse intellectuele gevangenen die verzochten om oratoria met Joodse thematiek in te studeren omdat alleen in Theresienstadt deze elders verboden stukken uitgevoerd konden worden. Schächter was ervan overtuigd dat zelfs hier, in het concentratiekamp voor Joden, de vervlechting der culturele inspanningen van Joodse kunstenaars met de cultuurtraditie van het Westen, die uit het Christendom voortkwam, zich moest manifesteren.[1]
In september 1943 kreeg Schächter bevel van de SS om het Requiem te dirigeren. Hij bracht een koor van ongeveer 120 zangers en vier solisten bij elkaar. Vlak na de succesvolle première werden het hele koor en de musici naar Auschwitz gedeporteerd en in de gaskamers vermoord, alleen de dirigent en de solozangers bleven gespaard. Schächter vormde opnieuw een groot koor van 120 mensen om het werk nog een keer uit te voeren. In december 1943, enige weken na de uitvoering, werd ook dit koor naar het oosten gedeporteerd. Schächter was voor de derde maal gedwongen zangers en musici te rekruteren. Deze laatste veel kleinere groep gaf vijftien uitvoeringen.[2]
Voor een bezoek van een commissie van het Internationaal Comité van het Rode Kruis op 23 juni 1944 vroeg de SS aan Schächter om Verdi’s Requiem nog een keer op te voeren voor deze delegatie en begeleidende SS-officieren, onder wie Adolf Eichmann, zijn adjudant Ernst Mösh en Hans Günther, de leider van het Zentralamt zur Regelung der Judenfrage (Centraal-bureau voor de regeling van het Joodse vraagstuk). Volgens Josef Bor zou Eichmann het zingen van het Requiem door de Joodse gevangenen een ironische daad hebben gevonden, omdat de Joden hiermee hun eigen dodenmis zongen. Schächters koor zong onder meer Verdi’s beroemde Dies Irae over de dag der gramschap.[3]
Een van de overlevende koorleden Marianka Zadikow May vertelde dat de toehoorders werd toegezongen:
Er zal een laatste dag zijn en jullie zullen je fouten moeten toegeven en de vragen voor de rechters moeten beantwoorden. De Almachtige zit op zijn troon en zal je bevragen. Wat ga je doen? We waarschuwen je! We waarschuwen je nu! Stop ermee![4]

In april 2005 schreef en dirigeerde de Amerikaanse dirigent Murry Sidlin Defiant Requiem: Verdi in Theresienstadt om Rafael Schächter te eren.
"Ik moest het verhaal vertellen", verklaarde Sidlin "van een onbekende held: Rafael Schächter, die een gepassioneerde dirigent was, iemand die risico's nam en een man die gemotiveerd was om via de muziek de mensheid te dienen." In Sidlins uitvoering traden de kamp-overlevenden Edgar Krasa, Marianka Zadikow-May, en Eva Rocek, een zangeres van het koor van Schächter op.[5][2]

Op 16 oktober 1944 werd Rafael Schächter onder transportnummer 943 met duizend andere gevangenen naar het het vernietigingskamp Auschwitz gedeporteerd.[1] Later, tijdens de evacuatie van Auschwitz, zou hij bij een van de dodenmarsen om het leven zijn gekomen.[1] Volgens andere bronnen zou Rafael Schächter twee dagen later in de gaskamers worden vermoord.[6]