Prototroctes oxyrhynchus

Prototroctes oxyrhynchus (Engels: New Zealand Grayling, Maori: Upokororo) is een uitgestorven vis die endemisch was in de wateren van Nieuw-Zeeland. Er zijn geen wetenschappers die deze soort ooit bij leven hebben bestudeerd en de meeste informatie is gebaseerd op speculaties en analogie met zijn enige levende verwant, Prototroctes maramae uit het zuidoosten van Australië en Tasmanië.

Prototroctes oxyrhynchus Status: Uitgestorven (Circa 1923)[1]
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Actinopterygii (Straalvinnigen) Orde: Osmeriformes Familie: Retropinnidae Onderfamilie: Prototroctinae Geslacht: Prototroctes
Soort
Prototroctes oxyrhynchus Günther, 1870
Afbeeldingen Prototroctes oxyrhynchus op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Vissen

Volgens meetgegevens kon deze vis tot 50 cm lang worden en tot 1,4 kg wegen. Deze soort leek enigszins op een forel, behalve dat deze soort een ver naar achter geplaatste rugvin had. De exacte kleur van deze vis is niet bekend geworden, maar als de vis werd gevangen op zijn weg stroomopwaarts was hij zilverig getint met een leiblauwe rug. Als de vis echter enige maanden in de rivier had doorgebracht was hij vaak roodbruin met grijze spikkels en had hij een goudgetinte buik.

Mogelijk schoot deze soort kuit op zee omdat er in zoet water nooit exemplaren zijn gevangen die korter waren dan 12,5 cm. Volgens verslagen zou de soort vaak gevangen zijn met aas aan vishengels, maar zijn tanden en maag-darmstelsel suggereren dat de vis zich voornamelijk voedde met algen. De soort verplaatste zich in scholen en werd zelden meer dan 48 km van zout water waargenomen. Hij prefereerde snelstromend water en steenbeddingen van beken en rivieren.

De vis kwam nog veel voor in snelstromende wateren van het Noordereiland en het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland tot in de jaren 60 van de negentiende eeuw toen Europese kolonisten zich massaal op de eilanden vestigden. In de jaren 70 nam de soort al in aantallen af. In 1874 werd de soort niet meer waargenomen in de Waikato River en aan het einde van de negentiende eeuw was de soort bijna verdwenen. In 1904 werd er een exemplaar gevangen dat werd tentoongesteld in een hotel. In maart 1923 ving Peter Buck een aantal exemplaren in de Waiapu River in het oosten van het Noordereiland. Dit waren de laatste exemplaren van deze soort waarover betrouwbare gegevens zijn geregistreerd, hoewel er nog wel geruchten waren dat de soort nog voor zou komen in het Westland District op het Zuidereiland. Waarschijnlijk was de soort omstreeks 1923 uitgestorven.

Waarschijnlijk waren voorname oorzaken voor het uitsterven van deze soort, overbevissing en de introductie van beekforel en regenboogforel in zijn habitat, hoewel hij op een aantal plekken verdween voordat de forellen zich hier vestigden. Ook zou het kappen van bos kunnen hebben bijgedragen aan het verdwijnen van deze soort omdat hierdoor de lichtpenetratie en de watertemperatuur toenamen, waardoor de habitat veranderde.