Politiek in Indonesië

Sinds de reformasi in 1998 is Soeharto na 32 jaar afgezet, en heeft het Indonesisch staatsbestel zich razendsnel ontwikkeld van een autoritair systeem naar een meer democratisch systeem. Tegenwoordig is het monopolie op politieke partijen vrijgegeven en zetelen een tiental partijen in het parlement, waarvan de belangrijkste de Golkar, PDI-P, PKB, PPP, PAN, PD en PKJ zijn.

De politieke partijen zijn niet zoals in Nederland in te delen in de links-rechts of in progressief-conservatieve dimensie. Het meest duidelijk is het verschil tussen islamistische en nationalistische partijen. Islamistisch zijn de PKB, PPP, PBB, PKJ en nationalistisch zijn de Golkar, PDI-P, PAN en de PD. De Republiek Indonesië is geheel gebaseerd op de staatsfilosofie, de Pancasila. De Pancasila bestaat uit vijf principes. De vijf principes zijn: Geloof in één God (volgens een van de grote religies), consensusdemocratie, rechtvaardigheid, nationale eenheid en solidariteit.

De wetgevende macht ligt bij het parlement: Raadgevend Volkscongres (MPR-RI), de legislatuur die eens per jaar in verenigde vergadering bijeen komt. Deze is bicameraal dat wil zeggen dat het parlement bestaat uit twee kamers. De Volksvertegenwoordigingsraad (DPR-RI) met 575 leden is het lagerhuis van het parlement van Indonesië en de Regiovertegenwoordigingsraad (DPD-RI) met 136 leden is het hogerhuis. Beide kamers worden om de vijf jaar in directe verkiezingen verkozen.

De uitvoerende macht ligt bij de president en hij of zij wordt geassisteerd door de vicepresident. De president benoemt zijn/haar kabinet. De president werd voorheen benoemd door de MPR, maar is in 2004 voor het eerst direct gekozen door de Indonesische bevolking. Indonesië heeft een presidentieel systeem, wat betekent dat de president zeer machtig is. De huidige president is de voormalig gouverneur van Jakarta Joko Widodo (PDI-P), de vicepresident is Ma'ruf Amin.

Lijst van presidenten van Indonesië

De functie van minister-president bestaat sinds 1959 niet meer.

De rechterlijke macht bestaat uit het Hoog Gerechtshof de Mahkamah Agung die de hoogste rechterlijke instantie is en het Constitutioneel hof de Mahkamah Konstitusi, die toeziet op het handhaven van de Grondwet; Plus Komisi Yudisial. Ook heeft Indonesië een Algemene Rekenkamer, de Badan Pemeriksa Keuangan, die toeziet op de financiën.

De Republiek Indonesië is, net als Nederland een eenheidsstaat wat betekent dat bijna alle belangrijke beslissingen op nationaal niveau genomen worden. Daardoor zijn de provinciale besturen van minder belang. Echter ook op provinciaal en regionaal niveau, zijn er volksvertegenwoordigingen. Op provinciaal niveau de DPRD 1 (Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Tingkat 1) en op regionaal niveau de DPRD 2 (Dewan Perwakilan Rakyat Daerah Tingkat 2). Net als de president, worden ook de gouverneurs en regenten in 2004 voor het eerst direct verkozen. Voorheen werden zij door de president benoemd.

Het lijkt erop dat de provincies Atjeh, tegenwoordig Nanggroe Aceh Darussalam, en Papoea meer autonomie krijgen dan de andere provincies, maar dit is nog in een vroeg stadium van ontwikkeling.

• Affilliaties: APEC, ASEAN

• Indonesië van A tot Z
• Categorie Indonesische politieke partij

• Schulte Nordholt, Henk, and Gerry van Klinken (ed.), Renegotiating boundaries. Local politics in post-Suharto Indonesia, Leiden 2007 KITLV

• Basisgegevens Indonesië