Autoritarisme (politicologie)

Autoritarisme is een politiek systeem dat gekenmerkt wordt door de volgende elementen:

• Er is geen machtsdeling: de leider of de leidende groep verenigt alle machten in één hand. Er is geen scheiding van de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke machten, overeenkomstig het beginsel van de "Trias politica". De machtsuitoefening wordt dan ook niet gecontroleerd, behalve door de machthebbers zelf. De typische manifestaties van democratische controle — politiek pluralisme met respect voor partijen in oppositie, een vrije pers die opinies en analyses mag verkondigen die strijdig zijn met deze van het regime, respect van essentiële burgerrechten, onder andere de vrije meningsuiting — worden niet getolereerd.
• De legitimatie van het gezag en de gemaakte beleidskeuzes gebeurt autoritair: de beslissing moet worden aanvaard omdat ze komt van diegene die het gezag heeft en niet omwille van een rationele uitleg. In dit model is er zelfs ruimte voor de burger om inwendig niet in te stemmen met de doelstellingen van het autoritair regime, zolang hij zich maar in zijn daden conformeert aan de wil van de leiding en de wet naleeft. Dat onderscheidt het autoritarisme van het totalitarisme, waar het regime niet alleen de daden, maar ook de geesten van de bevolking volkomen wil beheersen, via een algemeen te aanvaarden ideologie.
• Het afdwingen van volgzaamheid gebeurt niet door te trachten de instemming van de burgers te verkrijgen, maar wel door maatregelen van onderdrukking en geweld. Autoritaire regimes leggen een sterke nadruk op politie en binnenlandse inlichtingendiensten.

Indeling autoritaire staten volgens de ngo Freedom House