Paul Wittgenstein

	Paul Wittgenstein
	Paul Wittgenstein
	Algemene informatie
Land	Verenigde Staten
Portaal	Muziek

Paul Wittgenstein (Wenen, 11 mei 1887 – New York, 3 maart 1961) was een Oostenrijks-Amerikaans pianist en componist. Hij was een oudere broer van de filosoof Ludwig Wittgenstein.[1]

Wittgenstein studeerde bij Theodor Leschetizky. Hij debuteerde als concertpianist in 1913. Tijdens de Eerste Wereldoorlog raakte hij in militaire dienst gewond tijdens een patrouille bij Zamość in Polen, doordat een sluipschutter zijn rechterarm met een kogel doorboorde[2], waarna zijn rechterarm moest worden geamputeerd.

Na de oorlog arrangeerde en speelde hij pianostukken voor alleen de linkerhand. Door het vermogen dat was vergaard door zijn vader, de staalmagnaat Karl Wittgenstein, kon hij het zich permitteren om Benjamin Britten, Paul Hindemith en Richard Strauss opdrachten te verlenen om werk voor hem te componeren. Maar het bekendste werk dat speciaal voor hem werd gecomponeerd is het "Concerto pour la main gauche" (Concert voor de linkerhand) van Maurice Ravel. Wittgenstein wilde het echter spelen met belangrijke door hem aangebrachte wijzigingen, maar Ravel verbood dat; dit leidde er wel toe dat de relatie tussen hen slecht werd en zij elkaar na 1933 nooit meer zagen.[3] Ook Prokofjev componeerde een werk voor hem, in 1931, maar Wittgenstein schreef hem: "Ik bedank je voor het concert, maar ik begrijp er geen enkele noot van en ik zal het niet spelen". Hij heeft dat inderdaad nooit gedaan.

Na de Anschluss in 1938 mocht Wittgenstein - als afstammeling van Joodse voorouders - geen concerten meer geven. Hij vertrok naar de Verenigde Staten en werd in 1946 Amerikaans staatsburger. Hij werkte als muziekpedagoog en schreef het leerboek School for the left hand (1957).

Werken voor piano linkerhand en orkest voor Wittgenstein

Hindemith: Piano Music with Orchestra, Op. 29, 1923. Deze compositie werd door Wittgenstein afgewezen: hij verbood dat anderen het gedurende zijn leven zouden uitvoeren[4].
Korngold: Pianoconcert in C, op. 17, 1923
Schmidt: Concertante Variaties op een thema van Beethoven, 1923
Bortkiewicz: Pianoconcert nr. 2, op. 28, 1924
Strauss: Parergon, op. 73, 1925 en Panathenäenzug, op. 74, 1927
Ravel: Concerto pour la main gauche, 1930
Prokofjev: Pianoconcert nr. 4 in Bes, op. 53, 1931
Britten: Diversions, 1940

Bronnen, noten en/of referenties

Zie over de familie Wittgenstein: Alexander Waugh, De Wittgensteins. Geschiedenis van een excentrieke familie. Amsterdam, 2008.
Biografie van een eenarmige pianist
Er bestaat een opname waarbij Wittgenstein dit concert van Ravel speelt, maar met veel fouten tegen de partituur en volgens kenners op een weinig briljante, kunstzinnige wijze.
classical music - andante - paul hindemith's piano concerto for the left hand, rejected by its dedicatee, gets its belated us premiere

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Zie over de familie Wittgenstein: Alexander Waugh, De Wittgensteins. Geschiedenis van een excentrieke familie. Amsterdam, 2008.

[2] Biografie van een eenarmige pianist

[3] Er bestaat een opname waarbij Wittgenstein dit concert van Ravel speelt, maar met veel fouten tegen de partituur en volgens kenners op een weinig briljante, kunstzinnige wijze.

[4] ssical music - andante - paul hindemith's piano concerto for the left hand, rejected by its dedicatee, gets its belated us premiere