Parkinsonisme

Een groot verschil tussen parkinsonisme en de ziekte van Parkinson is, dat bij de ziekte van Parkinson de dopamine-producerende cellen in de substantia nigra in aantal verminderen, terwijl parkinsonisme gekenmerkt wordt door een beschadiging van precies die cellen in het striatum die op dopamine reageren. Een patiënt met de ziekte van Parkinson reageert derhalve goed op een behandeling met levodopa, maar een patiënt met parkinsonisme zwakker.

• Een cerebrovasculair accident in het striatum (atherosclerotisch of vasculair parkinsonisme).
• Gebruik van bepaalde medicijnen, vooral antipsychotica, anti-emetica (metoclopramide, cinnarizine, meclozine), SSRI's, venlafaxine, bupropion en valproïnezuur kunnen (reversibel) parkinsonisme veroorzaken; (medicamenteus parkinsonisme).
• Vergiftigingen met bepaalde neurotoxische stoffen, zoals een mangaanvergiftiging of vergiftigingen met insecticiden.

De volgende syndromen gaan eveneens gepaard met Parkinson verschijnselen, en worden vaak parkinsonismen of Parkinson-plus genoemd:

• MSA: Multiple systeem atrofie; gaat in een vroeg stadium gepaard met stoornissen van het autonoom zenuwstelsel, zoals orthostatische hypotensie, obstipatie, erectiestoornissen enzovoorts. Een bepaalde vorm van MSA gaat gepaard met ataxie.
• PSP: Progressive Supranuclear Palsy gaat gepaard met typerende vorm van blikverlamming.
• CBD: Cortico-basale degeneratie Een vorm van dementie met parkinsonisme.
• Ziekte van Wilson

Strikt genomen zijn de volgende aandoeningen géén parkinsonismen:

• LBD: Lewy Body-dementie hiervan spreekt men als er al in het begin van het verloop van de ziekte van Parkinson dementie optreedt. Wanneer dementie pas jaren na het begin van de ziekte van Parkinson optreedt, spreekt men van Parkinson's Disease Dementia. De geleerden zijn het er nog niet over eens of dit niet als een en dezelfde ziekte moet worden beschouwd.
• Resttoestand van een bepaalde hersenontsteking, Encephalitis lethargica; (postencefalitisch parkinsonisme); hierbij worden net als bij de ziekte van Parkinson de neuronen van de substantia nigra aangetast.

De verschijnselen zijn die van de ziekte van Parkinson, zoals tremor, rigiditeit hypokinesie en houdingsafwijkingen, die echter niet reageren op levodopa. Daarnaast heeft ieder parkinsonisme zijn eigen "plus":

• bij een herseninfarct is dat afhankelijk van grootte en plaats van het infarct;
• postencefalitisch parkinsonisme gaat gepaard met slaperigheid en apathie;
• MSA met autonome functiestoornissen (zie boven) en eventueel ataxie;
• PSP met blikverlamming;
• CBD met een bepaald soort dementie.

• Parkinson Vereniging

• Website Nederlandse Parkinson Patiënten Vereniging

Zie de categorie Parkinson's disease van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.