Oosterkerk (Hoorn)
De Oosterkerk of Sint-Antoniuskerk in Hoorn is een kerk, gebouwd in gotische stijl, waarvan de oorsprong teruggaat tot 1450, terwijl het huidige bouwwerk dateert van 1616.
Oosterkerk
| ||||
 | ||||
voorzijde | ||||
| Plaats | Hoorn (Noord-Holland) | |||
| Gebouwd in | 1616 | |||
| Monumentnummer | 22399 | |||
| Afbeeldingen | ||||
 | ||||
achterzijde | ||||
| ||||
Oorspronkelijk was het een rooms-katholieke kerk, bedoeld voor vissers en schippers. Patroon was Antonius de Grote. Na de reformatie werd het een hervormde kerk. De kerk heeft gebrandschilderde ramen. Eind jaren '60 van de 20e eeuw is de kerk buiten gebruik gesteld. Na jaren van leegstand, en zelfs dreigende afbraak, is door de Stichting Oosterkerk het gebouw gerestaureerd en voor multifunctionele doeleinden in gebruik genomen. Op zondag wordt de kerk gebruikt door de Nederlands Gereformeerde Kerk.
Heiligenbeelden
Hoewel de kerk een hervormde kerk is, bevinden zich in en aan de kerk nog verschillende heiligenbeelden. In de kruising bevinden zich nog vier schalkbeelden in de vorm van vier evangelisten. Het gaat om de heiligen Lucas, Johannes, Marcus en Mattheus. In de Oosterkerksteeg bevindt zich het vijfde heiligenbeeld, nu in de vorm van Sint Antonius, met varken en tauteken.
Het orgel
Het orgel is in 1764 gebouwd door Johann Heinrich Hartmann Bätz uit Utrecht. Het is het enige orgel wat deze bouwer in Noord-Holland nieuw heeft geleverd. Het orgel, geplaatst op een oksaal aan de westmuur, kwam in de plaats voor een instrument wat deels uit de 15e en 16e eeuw stamde.
Het werd ingericht als een tweeklaviersorgel met aangehangen pedaal, bestaande uit hoofdwerk en rugwerk. Opmerkelijk is het fraaie snijwerk, wat veel overeenkomsten vertoont met het orgel uit de Lutherse Kerk, een werkstuk van Pieter Müller uit 1773. Dat is op zich logisch, want Bätz was afkomstig uit het bedrijf van Christian Müller, vader van Pieter Müller.
Tot 1869 heeft het orgel gefunctioneerd. In dat jaar is het orgel in dermate slechte staat dat orgelmaker Christian Gottlieb Friedrich Witte, voortzetter van het huis Bätz, een voorstel doet om het volledige binnenwerk te vervangen, waarbij alleen de kassen opnieuw gebruikt zouden worden.
Het nieuwe orgel werd opgeleverd in 1871, tegelijkertijd met het orgel in de Doopsgezinde Kerk aan de Ramen. Vrijwel ongewijzigd bleef het orgel functioneren tot ongeveer 1960. In die tijd werd de Oosterkerk buiten gebruik gesteld door de Hervormde Gemeente, en werd het orgel ook nauwelijks meer bespeeld. Daarom werd het kerkgebouw overgenomen door de Stichting Oosterkerk, en het orgel werd in 1982 gerestaureerd door Vermeulen-Alkmaar. Tevens werd toen de gelegenheid te baat genomen om het orgel met een Subbas 16' op het pedaal uit te breiden, iets wat door Witte ook al was voorgesteld. In 2009 is het pedaal door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam met nog twee stemmen uitgebreid, een Prestant 8' en een Fagot 16'.
De kerk is ingeschreven in het rijksmonumentenregister.
Externe links
- Stichting Oosterkerk Hoorn
- Foto's
- 360 graden panorama (interieur)
- Orgel Oosterkerk Hoorn
- Nederlands Gereformeerde Kerk Hoorn website
 | Kerken in Hoorn |  |
|---|---|---|
|
Apostolisch Genootschap · Bonifacius · Ceciliakapel · Doopsgezinde Kerk · Dorpskerk · Eikstraatkerk · H.H. Engelbewaarderskerk · Foreestenhuis · Grote Kerk · Michaëlskerk (Tapijtkerk) · Michaëlskerk (Plantage) · Kapel Dijk en Duin · Koepelkerk · Koninkrijkszaal · Lourdeskapel · Lutherse kerk · Mariakapel · Gereformeerde Vrijgemaakte Kerk · Sint Maartenskerk · Martinuskerk · Nieuw-Apostolische Kerk · Noorderkerk · Het Octaaf · Oosterkerk Gesloopte schuilkerken: De Drie Kalfjes · De Drie Tulpen · Het Klooster · Het Witte Lam · In de Roohand | ||
 |
Zie de categorie Oosterkerk, Hoorn van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |