Onze-Lieve-Vrouw ter Ruste

Recent onderzoek bracht aan het licht dat Marguerite Keldewiers, moeder van de deken van het kapittel van Harelbeke, de kapel liet bouwen. Het gebouw was lange tijd een geliefd bedevaartsoord, tot het tijdens de Franse Revolutie openbaar werd verkocht en daarmee zijn religieuze functie verloor. In de daaropvolgende jaren huisde er onder meer een spin- en weefschool en in de jaren 1840 kwam er een lazaret voor tyfuspatiënten. Koster Petrus-Johannes Verriest, vader van Hugo, verzorgde er de zieken.

Op initiatief van pastoor Adolf De Bien werd de bouwvallige kapel in 1884 opgeknapt en weer ingericht voor de eredienst en bedevaarten. Ter gelegenheid van de heropening dichtte Guido Gezelle een Marialied. In 1902 verkocht De Bien het gebouw aan Astère Vercruysse, kasteelheer van het Gaverkasteel. Die liet het gebouw volledig herschilderen, een brandraam plaatsen boven het altaar en vanuit het westen een dreef aanleggen naar de kapel. Het traject van de Stations- naar de Pontstraat heet nu Kapel ter Rustestraat.

Na de dood van Vercruysse de Solart werd de kapel eigendom van de kerkfabriek van Sint-Columba. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was de kapel een populaire bedevaartsplaats. Tot op vandaag wordt elk jaar op 25 maart Kapellekensommegang gevierd; vroeger was hier ook een processie aan verbonden. De kapel wordt nu gebruikt als week- en doopkapel.

Sedert de heropening werd het gebouw al enkele keren gerenoveerd: in 1902, in 1965 en meer recent vanaf einde oktober tot Kerstmis 2009. Toen werden de toren, het dak en de ramen onder handen genomen; in een volgend stadium werd het interieur herschilderd. Op 27 april 2005 werd de kapel bij Ministerieel Besluit beschermd als monument.

Lange tijd maakte een harmonium deel uit van het interieur. Nadien kwam dit instrument via een omweg terecht bij het René De Clercqgenootschap dat het volledig liet restaureren. Het is nu terug in perfecte staat en bevindt zich in het Museum geboortehuis René De Clercq.

Met betrekking rond het ontstaan van de kapel bestaat de volgende legende: rond 1600 was in dit deel van Deerlijk nog een bos met de naam Asschendries. Het bos was eigendom van de heer van Deerlijk, ridder de Cassina. Op een dag was het dochtertje van de Cassina ernstig ziek en er werd gevreesd voor het leven van het kind. Niet wetende hoe haar te genezen, deden de Cassina en zijn vrouw een belofte aan Onze-Lieve-Vrouw. Mocht Zij hun dochtertje genezen, dan zouden ze ter ere van Haar een kapel bouwen. Het hout van de grootste boom uit het bos zou daarbij gebruikt worden. Het kind genas, maar de belofte werd vergeten.

Op een dag werden er bomen omgehakt in het bos op de Asschendries. Deze bomen moesten weggevoerd worden om ergens anders verwerkt te worden, maar toen men de grootste boom wilde verplaatsen, bleek dit niet te lukken. Zelfs met zes paarden kreeg men de boom niet vooruit. Uiteindelijk werd besloten om hem middendoor te zagen en in kleine delen te transporteren. Terwijl men zaagde, viel er een Mariabeeldje uit. Bij het zien van dit beeldje herinnerde ridder de Cassina zich zijn belofte en liet op dezelfde plaats een kapel bouwen. Het Mariabeeldje is nu verwerkt in het altaar.

• H. Defraeye, Deerlijkse volksverhalen: over de kapel van O.L.-Vrouw ter Ruste, Derlike, Jaargang I, nr. 3, 1979, p. 41-43, heemkring Dorp en Toren vzw, Deerlijk
• Ph. Despriet, De kapel van O.-L.-Vrouw ter Ruste in Deerlijk: Geschiedenis - kunstbezit- devoties en gebruiken, Themanummer Derlike, Jaargang VI, nr. 4, 1984, p. 99-135, Heemkring Dorp en Toren vzw, Deerlijk
• J. Dhaluin, Restauratie harmonium, in Nieuwsbrief 2008 van het René De Clercqgenootschap, p. 9
• J. Dhaluin, Verslag Open Monumentendag 2009, in Nieuwsbrief 2010 van het René De Clercqgenootschap, p. 10-11