Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk (Zottegem)

De geschiedenis van het bouwwerk gaat terug tot de 12de eeuw, toen de parochiekerk werd gebouwd ter vervanging van de burchtkapel (en dorpskerk) van het Egmontkasteel (in het huidige Egmontpark). In 1162 werd het patronaat van de kerk geschonken aan de abdij van Mont-Saint-Martin. In de 14de eeuw werd het Romaanse kerkgebouw herbouwd tot een gotische kerk en kwam ze terug in handen van de plaatselijke heer. Tussen de 16de en de 18de eeuw werd aan het gotische kerkgebouw (een eenbeukige kruiskerk met achthoekige vieringtoren en een naaldspits) weinig veranderd. In 1564 raakte de kerk zwaar beschadigd door een brand. Op 16 juni 1568 werden de stoffelijke resten van de onthoofde Lamoraal van Egmont bijgezet in de familiegrafkelder onder het hoogkoor. In die kerk lagen in een familiegraf ook al Jakob II van Luxemburg-Fiennes (Lamoraals grootvader) († 1517), Francisca van Luxemburg-Gavere (Lamoraals moeder) († 1557) en Isabella van Egmont (Lamoraals zesde kind) († 1557) begraven; later werd ook Sabina van Beieren er bijgezet. In 1580 werd de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk opnieuw vernield door de Geuzen die werden aangevoerd door François de La Noue. Tussen 1611 en 1615 werd de kerk hersteld. Een gravure van Sanderus (1644) toont ons een eenbeukige kruiskerk (de zijbeuken nog niet gebouwd) met kruisingstoren en koor met één of twee rechte traveeën en driezijdige koorsluiting. In 1658 staken Franse troepen het religieuze gebouw in brand, waarna de kerk opnieuw hersteld werd.

In 1750 werd er een nieuwe toren gebouwd in plaats van de vieringtoren (in de torenbalk staat een inscriptie te lezen Dessen torren is ghemaekt door Gillis Speelman, Meester Temmerman binnen de stad Ghendt - Anno 1750); een campanile met een beiaard die werd opgericht boven de westgevel. Die westgevel werd ook breder gemaakt en voorzien van een driehoeksfronton. De natuurstenen zijmuren van het schip werden ontmanteld om er twee zijbeuken aan toe te voegen. Uit dezelfde periode dateren een biechtstoel, de preekstoel en het doopvont. In 1762 werden een sacristie en een zijkoor in Balegemse steen toegevoegd aan het geheel. Het interieur werd verruimd en er werden ook nog een bakstenen sacristie en zijkoor opgetrokken langs de zuidkant. Sinds 1802 wordt het Mariabeeld uit de Onze-Lieve-Vrouw van Deinsbekekapel in een schrijn in de kerk bewaard. In 1804 werden bij toeval de graven van de Egmonts herontdekt bij werken onder het hoogkoor. In 1857 werd de vernieuwde Egmontcrypte ingericht met de resten van Egmont en Sabina van Beieren. In 1886 dan werd de voorgevel herbouwd in Luxemburgse steen en kwamen er gebrandschilderde ramen. Het Van Peteghem-orgel uit 1784 werd vernieuwd in 1872 en in 1931.[1] In 1974 werd de kerk beschermd als monument. Bij opgravingen in 2014 werden resten van de vroegere kerkhofmuur en 94 graven teruggevonden.[2] In 1980 en in 2019 werd het interieur van de kerk gerestaureerd en herschilderd.

In de decanale kerk hangt een beiaard met 49 klokken die teruggaat tot 1750. Klokgieter Joris Du Mery goot in 1750 een twintigtal klokken en een bronzen speeltrommel voor de beiaard. In 1867 werd de beiaard uitgebreid met twaalf klokken van de Leuvense klokgieter Severinus Van Aerschodt. In 1925 werden vier nieuwe klokjes toegevoegd van de Aalsterse beiaardier-klokgieter Karel De Mette en vier grotere klokken uit de klokgieterij van Omer Michaux. Het stadsbestuur besloot in 1961 een volledige concertbeiaard te installeren met 49 klokken, waarbij 11 bestaande klokken werden behouden. De overige klokken werden in 1963 gegoten door de Nederlandse firma Petit & Fritsen.

• D'Huyvetter C., de Longie B. & Eeman M., 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5N2 (H-Z), Brussel - Gent.
• Lamarcq, D., s.d., de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk.

• Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk, Stad Zottegem
• Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart, Inventaris Onroerend Erfgoed

Zie de categorie Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaartkerk (Zottegem) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.