Onderkoninkrijk van de Río de la Plata

De Spaanse kroon had verschillende redenen om het Onderkoninkrijk van de Río de la Plata van het Onderkoninkrijk Peru af te splitsen:

Om deze redenen stelde koning Karel III op 1 augustus 1776 per Real Cédula het Onderkoninkrijk van de Río de Plata in. Tot onderkoning ad interim benoemde hij Pedro de Ceballos. Deze vertrok kort daarop naar het gebied, met een groot leger en marineschepen, met als eerste doel de Portugezen terug te dringen.

Het Onderkoninkrijk werd gesticht door de volgende gebiedsdelen samen te voegen:

• Het Gouvernement Paraguay
• Het Gouvernement Tucumán
• Het Gouvernement van de Río de la Plata.

Deze 3 Gouvernementen maakten tevoren deel uit van het Onderkoninkrijk Peru.

• Het Corregimiento Cuyo dat deel uitmaakte van het Kapiteinschap-generaal Chili. Het Spaans-koloniaal bestuur van Chili wenste verder niets te maken te hebben met het nieuw opgerichte Rio de la Plata, wat de regering in Madrid aanvaardde.

Op 20 februari 1777 bezette Pedro de Ceballos met 19 schepen het eiland Santa Catarina, dat tegenwoordig in het zuiden van Brazilië ligt. Daarna ging hij door naar de Banda Oriental (plus minus het huidige Uruguay). Op 20 mei veroverde hij het fort Colonia del Sacramento, dat door hem verwoest werd. In september nam hij het Fort van Santa Tereza en het Fort van San Miguel in. Daarna trok hij op naar Rio Grande.

Op dat moment tekenden Spanje en Portugal echter het Verdrag van San Ildefonso. Spanje kreeg hiermee Colonia del Sacramento en het eiland San Gabriel in handen, maar moest afzien van het gebied rond Rio Grande. De Banda Oriental bleef in Spaanse handen door het Vredesverdrag, tot een nieuwe Portugese invasie in 1801 de Spanjaarden verjoeg.

Algemeen genomen hadden de Britten de handen vol met de Onafhankelijkheid van de Noord-Amerikaanse kolonies (1776). De Britten moeiden zich niet in de oorlog van Spanje versus Portugal in Zuid-Amerika. Nochtans veroverden de Spanjaarden vanuit Rio de la Plata de eilandengroep Islas Malvinas, nadat ze de Fransen hadden afgekocht/verjaagd(?). Een oorlog tussen Spanjaarden en Engelsen brak uit. Een broze vrede tussen Spanje en Engeland werd getekend in 1771, zonder duidelijkheid wie de eigenaar was van de eilanden.

Militair gebeurde er veel in het nieuwe Onderkoninkrijk doch economisch nog méér. Het zilvertransport vanuit de mijnen van Potosí verliep niet meer via Lima maar voortaan via Buenos Aires. De zilvervloot bracht Rio de la Plata (en Spanje natuurlijk) nieuwe rijkdom en welvaart. De handelsactiviteiten groeiden met een factor zeven op enkele jaren tijd, met intensieve contacten tussen Buenos Aires en andere Spaanse koloniale havens. De natuurgebieden in Rio de la Plata werden op grote schaal omgezet naar veeteelt, omdat er een grote vraag was naar gepekeld vlees in andere Spaanse kolonies.

Het Onderkoninkrijk volgde met spanning de Napoleontische oorlogen in Europa en zeker toen Napoleon's broer Jozef (1808) koning van Spanje werd. De centrale regering in Madrid had al duidelijk gemaakt dat er geen Spaanse hulp zou komen bij een Engelse invasie in Rio de La Plata. Het Onderkoninkrijk was economisch sterk maar militair op zichzelf aangewezen. Een Engels expeditieleger veroverde de rijke handelsstad Buenos Aires (1806), alsook een jaar later Montevideo (1807). De onderkoning Raffael de Sobremonte vluchtte weg naar Europa. Milities van Criollo's vochten hevig terug en met succes. De Britse bevelhebber John Whitelocke zag de hopeloze situatie in van een Engels leger in zulk uitgestrekt gebied en trok zich terug. Bij de milities groeide het besef dat zij niet alleen economisch sterk stonden maar ook militaire macht hadden. In 1810 trad een junta aan van Criollo's; hun eerste daad was de onderkoning De Cisneros in ballingschap sturen. Na de val van Napoleon (1814) hield het Onderkoninkrijk Rio de la Plata formeel op te bestaan.

De Argentijnse onafhankelijkheidsoorlog brak immers los. Het grootste deel van het Onderkoninkrijk werd onafhankelijk als de Verenigde Provincies van de Rio de la Plata, later Argentinië genoemd. Andere delen werden Paraguay, Uruguay en Bolivië; een laatste deel ging naar het Portugese Brazilië.