Niervaren

Niervaren (Dryopteris) is een geslacht van ongeveer 225[1] -250[2] soorten varens uit de niervarenfamilie (Dryopteridaceae). Er is een groot aantal bastaarden bekend, waarvan vele combinaties tot een alloploïde soort hebben geleid. Een aanzienlijke groep bastaarden weet als apomictische soort in stand te blijven.

Niervaren
Mannetjesvaren (Dryopteris filix-mas)
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Clade:Tracheophyta
Clade:Euphyllophyta
Clade:Monilophyta
Klasse:Polypodiopsida
Orde:Polypodiales
Familie:Dryopteridaceae (Niervarenfamilie)
Geslacht
Dryopteris
Adans.
Afbeeldingen Niervaren op Wikimedia Commons
Niervaren op Wikispecies
Portaal    Biologie

Het genus heeft een kosmopolitische verspreiding met nadruk op de gematigde zones in Centraal en Oost-Azië. De meeste soorten worden gevonden in bos en open vegetaties, soms op stenigen plaatsen en dan vooral in montane gebieden. In België en Nederland worden 7-8 soorten gevonden, waarvan de brede stekelvaren het algemeenst is.

Naamgeving en etymologie

Duits: Wurmfarn Engels: Wood fern, Shield fern Frans: Dryoptère

De Nederlandse naam niervaren slaat op het niervormige dekvliesje dat de sporenhoopjes afdekt.

Botanische beschrijving

Niervarens hebben meestal een dikke, korte, rechtopstaande, nogal eens vertakte wortelstok met schubben. Ook de bladsteel is beschubt (ten minste aan de basis) en bij een aantal soorten voorzien van klieren en/of haren. De bladen of veren zijn lancetvormig, langwerpig, driehoekig, vijfhoekig of ovaalen zijn een- tot viermaal geveerd. Alle soorten hebben een veelvoud van 41 chromosomen.

Kenmerkend voor het genus zijn de sporenhoopjes die zijn afgedekt met een niervormig dekvliesje.

Beschreven soorten

In Europa komen 26 soorten van nature voor, waarvan zeven of acht Nederland en België:

Voorkomen
Botanische naam Nederlandse naam NL Be afbeelding
Dryopteris aemula (Ait.) Kuntze (1891) nee nee
Dryopteris affinis (Lowe) Fraser-Jenk. (1979) glanzende geschubde mannetjesvaren ja ja
Dryopteris aitoniana Pic.Serm. (1951). nee nee
Dryopteris ardechensis Fraser-Jenk. (1981) nee nee
Dryopteris azorica (Christ) Alston. (1956) nee nee
Dryopteris borreri (Newm.) Newm, ex Oberh. & Tavel (1937). matte geschubde mannetjesvaren ja ja
Dryopteris cambrensis (Fraser-Jenk.) Beitel & W.Buck (1988). ? ?
Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P.Fuchs (1958) smalle stekelvaren ja ja
Dryopteris caucasica (A. Braun) Fraser-Jenk. & Corley (1972) nee nee
Dryopteris corleyi Fraser-Jenk. (1982) nee nee
Dryopteris crispifolia Rasbach, Reichst. & Vida (1977) nee nee
Dryopteris cristata (L.) A.Gray (1848) kamvaren ja ja
Dryopteris dilatata (Hoffm.) A.Gray (1848) brede stekelvaren ja ja
Dryopteris expansa (C. Presl) Fraser-Jenk. & Jermy (1977) ? ja
Dryopteris filix-mas (L.) Schott (1834) mannetjesvaren ja ja
Dryopteris fragrans (L) Schott (1834) nee nee
Dryopteris guanchica Gibby & Jermy (1977) nee nee
Dryopteris maderensis (Milde) Alston (1956) nee nee
Dryopteris mindshelkensis Pavlov (1954) nee nee
Dryopteris oligodonta (Desv.) Pic.-Serm. (1951) nee nee
Dryopteris oreades Fomin (1910) nee nee
Dryopteris pallida Bory C.Chr Ex Maire & Petitmengin (1908) nee nee
Dryopteris pseudodisjuncta (Tavel ex Fraser-Jenk.) Fraser-Jenk. (2007) nee nee
Dryopteris remota (A. Braun ex Döll) Druce (1908) nee nee
Dryopteris tyrrhena Fraser-Jenk. & Reichst. (1975) nee nee
Dryopteris villarii (Bellardi) Woynar ex Schinz & Thell. (1915) nee nee

Daarbuiten zijn er nog bijna 150 soorten elders in de wereld.

referenties
  1. Fraser-Jenkins, C. (1986). A classification of the genus Dryopteris (Pteridophyta: Dryopteridaceae). Bull. Brit. Mus. (Natural History), Bot.Ser. 14 No 3
  2. Smith, A.R., Wagner, W.H. Jr., (Eds.), 1993. Flora of North America, North of Mexico, vol. 2: Ferns and Gymnosperms. Oxford University Press. 1993.
Geslachten van de familie Dryopteridaceae (Niervarenfamilie)

Onderfamilie Dryopteridoideae
 Geslachten: Acrophorus · Acrorumohra · Arachniodes · Ctenitis · Cyrtogonellum · Cyrtomidictyum · Cyrtomium · Diacalpe · Dryopolystichum · Dryopsis · Dryopteris (Niervaren) · Leptorumohra · Lithostegia · Peranema · Phanerophlebia · Polystichopsis · Polystichum (Naaldvaren)
Onderfamilie Elaphoglossoideae
 Geslachten: Arthrobotrya · Bolbitis · Cyclodium · Elaphoglossum · Lastreopsis (incl. Trichoneuron) · Lomagramma · Maxonia · Megalastrum · Mickelia · Olfersia · Polybotrya · Rumohra · Stigmatopteris · Teratophyllum
Insertis sedis
Geslachten: Adenoderris · Coveniella · Dracoglossum · Revwattsia · Stenolepia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.