Neteldieren

De neteldieren (Cnidaria) vormen een stam van in water levende dieren. De stam omvat de schijfkwallen, de kubuskwallen, de hydroïdpoliepen en de bloemdieren. Neteldieren leven allemaal in het water, de meeste in zee, maar er zijn ook groepen die in zoet water leven. Vaak wordt in plaats van neteldier het woord holtedier (Coelenterata) gebruikt om deze stam aan te geven. Dit wordt echter ontraden, omdat deze benaming niet alleen voor de neteldieren wordt gebruikt, maar ook voor de ribkwallen en vroeger ook voor sponsdieren.

Neteldieren
Fossiel voorkomen: Ediacarium[1] – heden
Verschillende soorten neteldieren
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Onderrijk:Eumetazoa (Orgaandieren)
Stam
Cnidaria
Hatschek, 1888
Klassen
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Neteldieren op Wikispecies
Portaal    Biologie
De poliepvorm en de kwalvorm: de twee basisvormen die bij de Cnidaria voorkomen

Neteldieren komen al lang op aarde voor: ze zijn zeer vroeg in de evolutie afgesplitst van de andere dieren (eumetazoa). Aangezien ze voor een groot gedeelte geen skelet maken, zijn de fossiele bewijzen van hun bestaan slechts beperkt tot de steenkoralen en enkele bij toeval goed bewaarde afdrukken van kwallen en kwalachtigen. Het vroegst bekende, complexe meercellige leven op Aarde, de Ediacara-fauna dat dateert van 542-630 miljoen jaar geleden, bevat al duidelijke fossielen van neteldieren.

Anatomie

Het basisplan van de neteldieren is een zakje met een enkele opening. Deze opening is een mond, maar ook de anus van het dier. Rond de opening zitten tentakels of vangarmen waarin gespecialiseerde cellen zitten die harpoentjes uit kunnen schieten. Dit zijn de netelcellen waaraan deze dieren hun naam te danken hebben. Het gif dat uit deze harpoentjes gescheiden wordt, verlamt prooien die daarna door de tentakels naar de mond gebracht worden. In tegenstelling tot bijvoorbeeld sponsdieren hebben neteldieren duidelijk verschillende organen: zo hebben zij een opperhuid, een maag en een eenvoudig zenuwstelsel.

Ontwikkeling

De levenscyclus van het neteldier bevat in principe twee stadia: een poliepstadium en een kwalstadium. In het poliepstadium zit het dier meestal vast aan de ondergrond met mond en vangarmen naar boven. In het kwalstadium drijft het dier met de stroming in zee mee met vangarmen en mond naar beneden toe. Bij koralen en zeeanemonen zijn de poliepstadia het belangrijkst en is het kwalstadium het larvale stadium. Bij kwallen is dit andersom. Bij neteldieren komen zowel geslachtelijke als ongeslachtelijke voortplanting voor.

Taxonomie

De Cnidaria worden onderverdeeld in enkele onderstammen en klassen:[2][3][4][5]

Koralen, kwallen en zeeanemonen behoren alle tot de stam Cnidaria.

De belangrijkste klasse voor de koraalriffen is de klasse van Anthozoa. Deze is verdeeld in twee onderklassen: de Hexacorallia met de orde Zoantharia en de Octocorallia, ook wel Alcyonaria. De voorvoegsels Hexa- en Octo- verwijzen naar het aantal poliepen dat het dier heeft: zes of een veelvoud van zes bij de Hexacorallia, acht bij de Octocorallia.

Fotogalerij
  • Voorbeelden Anthozoa
  • Gele korstanemoon van de orde Zoanthidea
  • Zeeanemoon van de orde Actinaria (familie Stichodactylidae)
  • Zachte koraal van de orde Alcyonacea
  • Zachte koraal van de orde Alcyonacea
  • Steenkoraal van de orde Madreporaria
  • Zwarte koralen van de orde Antipatharia
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.