Montasser AlDe'emeh

Montasser AlDe'emeh is geboren in een Palestijns vluchtelingenkamp in Jordanië. Hij verhuisde op tweejarige leeftijd met zijn moeder en zusje naar België, waar zijn vader als slager werkte.[2] Zijn ouders waren in 1948 als kinderen gevlucht uit Sabbarin (Israël), een dorp dat etnisch gezuiverd werd, en in 1967 moesten ze zich opnieuw uit de voeten maken toen de Zesdaagse Oorlog uitbrak.[3] Het gezin AlDe’emeh belandde in het begin van de jaren '90 in Molenbeek en verhuisde later naar Asse (Vlaams-Brabant) om zich uiteindelijk op een boerderij in Baardegem te vestigen alwaar Montasser eenzaam opgroeide. Als enige moslim van zijn leeftijd voelde hij zich na de aanslagen op 11 september 2001 totaal vervreemd van zijn omgeving.[4]

In 2012 behaalde hij aan de Katholieke Universiteit Leuven een master in de taal- en regiostudies: arabistiek en islamkunde.[5] Hij bestudeerde er ook wereldreligies en interreligieuze dialoog en ging verder aan het Institut d'Etudes du Judaïsme van de Université libre de Bruxelles.[6] Eind 2013 keurde de Universiteit Antwerpen zijn onderzoeksvoorstel over de beweegredenen van de Syriëstrijders goed.[7] In januari 2014 werd hij door de KU Leuven aangesteld als wetenschappelijk medewerker. Tot verbazing van zijn promotoren trok hij in juli 2014 twee weken naar oorlogsgebieden in Syrië.[8] Hij volgde en interviewde er Belgische en Nederlandse jihadisten in het kader van zijn veldonderzoek naar moslimradicalisering en Syriëstrijders. Eén Nederlandse Syriëstrijder beschuldigde hem van spionage waardoor hij een dag vast zat in een Al Qaida-gevangenis bij Aleppo.[9]

Na zijn veldonderzoek in Syrië, publiceerde AlDe'emeh in Knack de gesprekken die hij voerde met een Antwerpse jongeman die in Syrië aan de zijde van ISIS vecht. Volgens de Antwerpse strijder is burgemeester Bart De Wever terecht bang voor terreuraanslagen in Antwerpen. ‘De kans is groot', klonk het.[10]

In 2015 zette AlDe'emeh zijn doctoraat verder aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Als buitenpromovendus deed hij aan de Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen onderzoek naar de radicaal-islamitische ideologie.[4] Op 24 november 2017 keerde Montasser AlDe'emeh terug naar de KU Leuven.[11]

In februari 2015 richtte hij 'De Weg Naar' op, een kenniscentrum dat rechtstreeks contact legt met geradicaliseerde jongeren, zowel potentiële vertrekkers als teruggekeerde Syriëstrijders.[12] Voor Knack interviewde hij op 4 maart 2015 de ouders van Fouad Belkacem, gewezen voorman van Sharia4Belgium. In het interview schetste de familie van Belkacem een beeld van de jonge Fouad. AlDe'emeh kreeg Fouad Belkacem zelf ook aan de lijn.[13]

Na de aanslagen in Parijs van november 2015 besliste hij om geen teruggekeerde Syriëstrijders meer te begeleiden.[14] Enkele maanden voor de aanslagen in Zaventem en Brussel waarschuwde Montasser AlDe'emeh dat België het gevaar van aanslagen door teruggekeerde Syriëstrijders zwaar blijft onderschatten.[15] Onmiddellijk na de aanslagen op 22 maart 2016 sollicteerde Montasser AlDe'emeh buiten de normale procedures bij het Belgische leger.[16]

Op 1 december 2015 diende AlDe'emeh klacht in nadat hij racistisch en hardhandig werd aangepakt door agenten in Brussel.[17] De Britse journalist Robert Fisk nam het uitdrukkelijk voor hem op: 'AlDe'emeh heeft meer voor onze veiligheid gedaan dan alle officiële Belgische instanties samen.'[18] Op 11 januari 2016 pakt de Belgische politie AlDe'emeh op in zijn huis in Sint-Jans-Molenbeek en laat hem later die dag onder voorwaarden weer vrij. Hij werd in verdenking gesteld voor valsheid in geschrifte.[8] Enkele dagen later diende de verdediging van Montasser AlDe'emeh een klacht in wegens schending van het beroepsgeheim en de schending van het geheim van het onderzoek.[19] Een week nadat hij werd opgepakt, publiceerde De Standaard een portret waarin zijn voormalige promotor Ludo Abicht getuigt dat hij 'niet veel onderzoekers kent die zover gaan om aan informatie te komen.' AlDe'emeh laat zelf noteren dat hij zal doorgaan: 'Als de instanties echt willen dat ik mijn werk stop, moeten ze het gewoon vragen. (...) Maar ik laat me niet criminaliseren. Als mensen denken dat ik zal zwijgen, hebben ze het mis. Nu is de leeuw in mij pas echt wakker. Dit maakt mij alleen maar sterker.'[20]

Na de vele doodsbedreigingen stopte Montasser AlDe'emeh in mei 2016 zijn anti-radicaliseringscentrum 'De Weg Naar'. 'Ik heb enerzijds het gevoel dat ik niet gehoord wordt bij de beleidsmakers, en moet anderzijds bedreigingen uit radicale hoek slikken. Gisteren nog werd ik met de dood bedreigd uit IS-hoek'.[7] Geraldine Henneghien, de moeder van een Syriëstrijder, fulmineerde een dag later tegen de stopzetting: 'Als AlDe'emeh stopt, is er niets meer voor radicaliserende jongeren. Montasser probeert ervoor te zorgen dat die jongeren geen zin meer hebben om naar Syrië te vertrekken. Het is dus niet meer dan normaal dat de overheid hem ondersteunt'.[21]

In juli 2016 verklaarde AlDe'emeh in een interview met De Morgen dat hij de voorbije jaren voor de Belgische staatsveiligheid werkte. 'Ik heb anderhalf jaar als het ware met de voeten van IS-strijders gespeeld', aldus AlDe'emeh.[22] Sinds de bekendmaking krijgt hij regelmatig doodsbedreigingen en leeft ondergedoken.[23] In een groot interview met De Morgen-journalist Joël De Ceulaer verklaarde AlDe'emeh dat hij mee aanslagen heeft helpen voorkomen.[24] Op 17 november werd hij samen met een Mechels advocaat en een voormalig imam veroordeeld door de Mechelse correctionele rechtbank voor valsheid in geschrifte, maar hij ging in beroep.[25] Tijdens zijn beroep op 7 juni 2017 legde Sven Mary, advocaat van onderzoeker Montasser AlDe'emeh zijn geheimhoudingscontract, een ondertekend document dat zijn undercoverwerk voor de Staatsveiligheid kan bewijzen neer. AlDe'emeh wou naar eigen zeggen de imam en diens broer te vriend houden om te achterhalen waar Hicham Chaib, een vooraanstaande Belg binnen Islamitische Staat (in Irak en de Levant) verbleef. In zijn entourage bevond zich de nicht van de imam, die ook naar het IS-kalifaat was afgereisd. Volgens Sven Mary, de advocaat van Montasser AlDe'emeh aanvaardde de rechtbank het geheimhoudingscontract.[26] Nadat het arrest voor het hof van beroep in Antwerpen om onbekende redenen tot twee maal toe werd uitgesteld, verklaarde Mary dat de zaak juridisch behoorlijk complex is omdat in België geen wetgeving rond burgerinfiltranten bestaat.[27] Op 27 september 2017 werd hij ook in beroep veroordeeld.[28] Nadat hij ook in beroep veroordeeld werd, verklaarde AlDe'emeh dat hij een gratieverzoek bij de koning zal indienen.[29]

Eind december 2016 trok Montasser AlDe'emeh naar de frontlinie in Irak, waar de IS en Koerdische strijders elkaar bestoken. AlDe'emeh werd bij de Koerdische peshmerga-strijders en hun hoogste militaire bevelhebber, generaal Wasta Rasul, geïntroduceerd via zijn Koerdische vrienden. Na zijn terugkeer liet hij in een interview weten dat de IS maar klein bier is vergeleken bij wat het Midden-Oosten en ook Europa de komende tien à vijftien jaar te wachten staat.[30]

Nadat hij verschillende scholen in het Brusselse bezocht publiceerde Montasser AlDe'emeh op 9 mei 2017 een analysestuk in Knack waarin hij zwaar uithaalt naar imams, predikers, islamgeleerden en islamleerkrachten. In het artikel verweet hij hen dat ze moslimkinderen angst aanjagen.[31] De verhalen over een 'straffende god' die Montasser voor het eerst naar buiten bracht, choqueerden ook leerkrachten en schooldirecteurs. Jacky Goris, algemeen directeur van het gemeenschapsonderwijs van Scholengroep Brussel die onder leiding van Montasser AlDe'emeh een team samenstelde om de radicalisering van Brusselse jongeren tegen te gaan pleitte ervoor om de negatieve invloed van religieuze haatpredikers in te dammen.[32][33] In Terzake liet Montasser AlDe'emeh weten dat hij in de groeiende angstcultuur een potentiële kiem voor latere radicalisering ziet.[34] Montasser werd de volgende dag door de vicevoorzitter van de Moslimexecutieve zwaar bekritiseerd.[35] Ook de voorzitter van de koepel van Marokkaanse moskeeën Umivel bekritiseerde het discours van Montasser AlDe'emeh. In een reactie aan Het Belang van Limburg zei hij dat Montasser zich daar niet hoort over uit te spreken omdat de verhalen over de bestraffing in het graf en de antichrist bij het geloof horen. Hij vond het ook wraakroepend dat Montasser aan de Hadith twijfelt. Radicaliseringsexpert Montasser AlDe'emeh vond het dan weer onbegrijpelijk dat de voorzitter van de Marokkaanse moskeeën vindt dat de verhalen over de pijnlijke bestraffing bij het geloof horen.[36]

Montasser AlDe'emeh deed voor Knack onderzoek naar Exorcisme in België. Hij stelde tijdens zijn onderzoek vast dat de salafistische exorcist Abdelkarim Aznagui ondanks zijn veroordeling na een dodelijk afgelopen duiveluitdrijving nog steeds aan de slag is als duiveluitdrijver. Ook schreef Montasser dat er in de Abdij van Averbode van de paters norbertijnen dagelijks mensen langsgaan voor een duiveluitdrijving.[37] Op 30 oktober 2017 publiceerde islamoloog Montasser AlDe'emeh een verhaal over hoe een agressieve neuskanker een zekere Abdeslam in de handen van een Marokkaanse exorcist dreef. Het slachtoffer beweerde dat er een netwerk actief is om slachtoffers van België naar Marokko te lokken.[38] Dit verhaal leidde meteen tot een gerechtelijk onderzoek.[39]