Margaretha Theresia van Spanje

Infante Margaretha Theresia werd geboren als de oudste dochter van koning Filips IV van Spanje en diens tweede echtgenote Maria Anna van Oostenrijk. De drie volgende kinderen uit dit huwelijk stierven erg jong. Het vijfde kind, de ziekelijke Karel, werd na de dood van Filips IV de laatste Spaanse koning uit het Huis Habsburg. Margaretha Theresia werd de lieveling van haar vader. Haar dertien jaar oudere halfzus Maria Theresia, uit het eerste huwelijk van Filips IV, werd in 1660 de echtgenote van Lodewijk XIV van Frankrijk. Daarnaast had de koning nog tientallen buitenechtelijke kinderen, van wie hij enkel zijn zoon Juan erkende.

In de zomer van 1666 verliet Margaretha Theresia Spanje en reisde ze met enkele hovelingen naar Wenen, waar ze plechtig ontvangen werd door haar oom, keizer Leopold I. Op 5 december trad ze met hem in het huwelijk. Margaretha Theresia was toen vijftien jaar oud, terwijl Leopold zesentwintig was. De echtverbintenis was al jaren van tevoren door haar vader gepland om politieke redenen. Ondanks het leeftijdsverschil waren ze gelukkig, onder andere doordat ze veel gezamenlijke interesses hadden als theater en muziek.

Een van de meest luisterrijke evenementen gedurende hun regeerperiode was de schitterende opvoering van de opera Il pomo d'oro (De gouden appel) van de Italiaanse hofcomponist Antonio Cesti, ter gelegenheid van Margaretha Theresia's zeventiende verjaardag in juli 1668. Kosten noch moeite werden gespaard. Er werd een gloednieuw theater gebouwd, met talrijke vernuftige constructies voor het creëren van aardbevingen, stormen, vuurspuwende draken, donder en bliksem. Deze spectaculaire vertoning wordt vaak beschouwd als het hoogtepunt van de barokopera in het Wenen van de zeventiende eeuw.

Uit hun huwelijk werden vier kinderen geboren, twee zonen en twee dochters, maar drie van hen stierven jong. Alleen Maria Antonia (1669-1692) groeide op en trad vervolgens in het huwelijk met keurvorst Maximiliaan II Emanuel van Beieren. Maria Antonia stierf in 1692 in het kraambed.

Margaretha Theresia aan het Weense hof

Margaretha Theresia's gezondheid was nooit erg goed geweest. Als kind leed ze aan schildkliervergroting. Toen ze vanaf haar vijftiende jaar in zes jaar tijd vier kinderen kreeg, verslechterde haar gezondheid steeds meer. Uiteindelijk werd duidelijk dat ze zou sterven en aan het hof was men al op zoek naar een nieuwe echtgenote voor Leopold. Margaretha Theresia merkte dit en haar gezondheid ging meer en meer achteruit. Uiteindelijk stierf ze op 21-jarige leeftijd in het kraambed.

Margaretha Theresia was de tweede "Grote Dame" van de Orde van de Slavinnen van de Deugd, een Damesorde.

Het huwelijk tussen Margaretha Theresia en Leopold I was onderdeel van een uitgebreide huwelijkspolitiek en was dan ook al lang van tevoren gepland. Om Leopold in Wenen op de hoogte te houden van zijn toekomstige bruid werden er dan ook veel schilderijen gemaakt van de jonge infante. Vooral Velázquez maakte een hele reeks portretten van de prinses, waaronder het beroemde Las Meninas.

• Carl B. Schmidt, "Antonio Cesti's "Il pomo d'oro": A Reexamination of a Famous Hapsburg Court Spectacle", Journal of the American Musicological Society, 1976.

Zie de categorie Margaret Theresa of Spain van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.