Magnus Maximus

Volgens de legende, zoals beschreven door Geoffrey van Monmouth was Magnus Maximus tevens koning van Britannia. Maximus ('Maximianus' genoemd door Monmouth) was een neef van koning Cole, via diens broer Ioelinus. Cole's dochter Helen was, volgens Monmouth, getrouwd met Constantius en de moeder van keizer Constantijn. Zo zou Maximus aan Constantijn verwant zijn. Als Kelt (Brit) van Spaanse afkomst volgde hij Octavius op als koning. Zijn moeder was Romeinse en via beide ouders was Maximus van koninklijke huize.

In Monmouths verhaal wilde Octavius, koning der Britten, zijn dochter uithuwelijken aan een machtige half-Romeins, half-Britse leider en de kroon over Brittannië overdragen aan die echtgenoot. Alhoewel zijn verhaal over de ontmoeting ongetwijfeld verzonnen is, is er wat bewijs aan te voeren. Caradocus, de hertog van Cornwall, steunde het huwelijk tussen Octavius' dochter en Maximus. Conan Meriadoc was er boos over dat hij, als neef van Octavius, de heerschappij niet zou erven. Caradocus' zoon Mauricius reisde naar Rome om Maximus uit te nodigen. Maximus ging akkoord, en vertrok uit Rome naar Brittannië. Monmouth verhaalt dat Maximus gedurende zijn reis, terwijl hij Frankische steden plunderde, een leger wierf. Per abuis werd zijn aankomst in Southampton gezien als een invasie, en hij raakte bijna slaags met een Brits leger onder aanvoering van Conan Meriadoc voordat overeenstemming was bereikt.

Na onderhandelingen werd Maximus gekroond tot koning van de Britten, en Octavius ging met pensioen. Na verscheidene gevechten sloten Maximus en Conan vrede. Volgens legendes uit Wales was Maximus verantwoordelijk voor het terugtrekken van Romeinse troepen uit Wales, twintig jaar voordat de rest van Brittannië zelfbestuur kreeg.

Na vijftien jaar op de troon stelde Magnus Maximus een vloot samen en viel Gallië binnen, waarbij hij de macht over Brittannië overdroeg aan Caradocus. Hij versloeg Imbalt, de hertog van de Franken in Armorica en doodde duizenden inwoners. Honderdduizend Britten moesten het gebied opnieuw bevolken en dertigduizend soldaten Armorica beschermen. Voordat hij daar vertrok hernoemde hij het land Brittany en stelde Conanus (Welsh: Kynan Medriadec, Frans: Conan Meriadoc), de rebelse neef van Octavius aan als koning. Ook Germania onderwierp hij. Hierna zou hij vanuit Gallië keizer zijn. Maximus had zijn troon in Trèves. Hij nam wraak op de keizers, die hem eerder 'hadden verbannen uit het derde deel van het rijk dat hij begeerd had'. Gratianus doodde hij en Valentinianus verdreef hij uit Rome.

Conan vroeg ondertussen koning Dionotus (Deonotus, Dunawt) van Cornwall, die zijn broer Caradocus was opgevolgd, om vrouwen te sturen. Zelf had Conan een oogje op Dionotus' dochter (St. Ursula). Zij vertrok met 11.000 edelvrouwen en 40.000 vrouwen van eenvoudiger afkomst per schip naar Armorica. Maar de schepen vergingen of dreven door de storm af naar verschillende eilanden. Daar vielen ze in handen van Wanius, de koning van de Hunnen en Melga, de koning van de Picten. Gratianus had hen naar Germania gestuurd om de voorstanders van Maximus dwars te zitten. Toen ze merkten dat Brittannië zonder krijgers was achtergebleven, landden ze in Alban en slachtten de boeren af van het Britse koninkrijk. Toen Maximus er achter kwam stuurde hij Gratianus ('toevallig dezelfde naam' als keizer Gratianus) met twee legioenen om Brittannië te steunen. Gratianus verdreef de twee koningen naar Ierland. Intussen was Maximus door vrienden van keizer Gratianus in Rome verslagen. Gratianus riep zichzelf in Brittannië tot koning uit, toen hij dit nieuws vernam.

Breudwyt Macsen Wledic behoort niet tot de vier oorspronkelijke takken van de Mabinogi, maar is een van de traditionele verhalen die in de vertaling door Charlotte Guest toegevoegd zijn. In dit verhaal is Macsen Wledic keizer van Rome als hij tijdens een jachtpartij in slaap valt en droomt over een lange reis aan het einde waarvan hij een vrouw ontmoet. Hij wordt verliefd op deze vrouw en verwaarloost het bestuur van zijn land. Zijn raadgevers laten hierop de vrouw zoeken, maar ze lijkt onvindbaar te zijn. Hierop gaat Macsen Wledic zelf op zoek en hij vindt Elen op het eiland Anglesey bij Wales. Hij trouwt met haar en laat drie forten bouwen: Segontium (Caernarfon), Caerfyrddin en Caerleon. Na verloop van tijd willen de Romeinen hem echter afzetten als keizer en vertrekt hij samen met de broers van Elen naar Rome om het keizerschap te heroveren.

• Faletra, M.A. (vertaler), 2008, The History of the Kings of Britain, Broadview editions, p.104 t/m 111
• Gantz, J. (vertaler), 1976, The Mabinogion, Penguin Classics, p.118 t/m 127

• Walter E. Roberts, art. Magnus Maximus (383-388 A.D.), in DIR (1997).

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Magnus Maximus op Wikimedia Commons.