Lichtende nachtwolk

Lichtende nachtwolken zijn een soort wolken die voorkomen op ongeveer 75 tot 85 kilometer hoogte[1], veel hoger dan gewone wolken, die hooguit zo'n 20 kilometer hoogte bereiken. Na zonsondergang weerkaatsen die hoge wolken nog een tijd zonlicht. De gewone wolken, die we meestal zien, steken daar donker bij af en kleuren na zonsondergang eerst rood en vervolgens donkergrijs. De lichtende nachtwolken blijven dan wit, geel-oranje of lichtblauw. De sterren blijven in deze dunne wolken zichtbaar.

Lichtende nachtwolken boven Dadizele 21-06-2019
Lichtende Nachtwolken boven Dadizele in België
Lichtende nachtwolken boven Enschede, Overijssel
Lichtende nachtwolken boven het Saimaameer in Finland

In mei, juni en juli kan de noordelijke hemel geruime tijd na zonsondergang of voor zonsopkomst een paar uur worden opgelicht door deze wolken met een zilverachtige glans. In deze maanden staat de zon laag onder de noordelijke horizon, waardoor deze wolken als het ware van onderuit door de zon worden verlicht. De wolkenslierten hebben een ribbel- of vezelstructuur. Ze zijn vrij zeldzaam en komen onregelmatig voor: soms zijn ze alleen al in één maand enkele keren te zien, maar menig zomer gaat voorbij zonder deze wolken.[2] De laatste jaren echter lijken ze meer voor te komen. Waarnemingen in Nederland werden onder meer gedaan in 1988, 1997, 2005, 2010, 2013, 2014, 2018 en 2019.

Het ontstaan van deze nachtwolken houdt verband met talrijke uiterst kleine deeltjes in de bovenste lagen van de atmosfeer. Dat kan bijvoorbeeld stof zijn afkomstig van meteorieten. Zulke deeltjes alleen zijn echter niet voldoende: ook is waterdamp nodig en zeer lage temperaturen tussen -90 en -145 graden Celsius. Op de deeltjes zet zich dan een laagje ijs af, net als rijp op het aardoppervlak. Door het ijs dat de deeltjes omhult, wordt zonlicht weerkaatst.

Wie de lichtende nachtwolken een tijd observeert zal zien dat de vormen relatief snel veranderen. Op de hoogte waar de wolken zich ophouden komen zeer sterke luchtstromingen voor. In horizontale richting stroomt de lucht met snelheden van gemiddeld 150 km/u en soms wel 500 tot 700 km/u. Daarmee samenhangend doen zich ook sterk dalende en stijgende luchtstromingen voor, waardoor de wolken een bijzonder turbulent aanzien krijgen. De karakteristieke golven en ribbels verdwijnen weer even snel als ze zijn gekomen.

Lichtende nachtwolken zijn niet voorspelbaar, maar het loont zeker op een heldere zomeravond na zonsondergang de moeite even naar de noordoostelijke of noordwestelijke hemel te kijken.

Lichtende nachtwolken boven het Bargerveen, Drenthe
Lichtende nachtwolken boven Capelle aan den IJssel, Zuid-Holland op 22 juni 2019 om 00.06 uur.
Wolken   (families - geslachten - soorten - ondersoorten)
Families:hoge wolken (A) · middelhoge wolken (B) · lage wolken (C) · verticaal ontwikkelde wolken (D)
Geslachten:Cirrus Ci · Cirrocumulus Cc · Cirrostratus Cs · Altocumulus Ac · Altostratus As · Stratocumulus Sc · Stratus St · Cumulus Cu · Nimbostratus Ns · Cumulonimbus Cb
Soortnamen:calvus cal · capillatus cap · castellanus cas · congestus con · fibratus fib · floccus flo · fractus fra · humilis hum · lenticularis len · mediocris med · nebulosus neb · spissatus spi · stratiformis str · uncinus unc
Soorten:Altocumulus stratiformis (Ac str) · Altocumulus lenticularis (Ac len) · Altocumulus castellanus (Ac cas) · Altocumulus floccus (Ac flo) · Cirrocumulus stratiformis (Cc str) · Cirrocumulus lenticularis (Cc len) · Cirrocumulus castellanus (Cc cas) · Cirrocumulus floccus (Cc flo) · Cirrostratus fibratus (Cs fib) · Cirrostratus nebulosus (Cs neb) · Cirrus fibratus (Ci fib) · Cirrus uncinus (Ci unc) · Cirrus spissatus (Ci spi) · Cirrus castellanus (Ci cas) · Cirrus floccus (Ci flo) · Cumulonimbus calvus (Cb cal) · Cumulonimbus capillatus (Cb cap) · Cumulus humilis (Cu hum) · Cumulus mediocris (Cu med) · Cumulus congestus (Cu con) · Cumulus fractus (Cu fra) · Stratocumulus stratiformis (Sc str) · Stratocumulus lenticularis (Sc len) · Stratocumulus castellanus (Sc cas) · Stratus nebulosus (St neb) · Stratus fractus (St fra)
Ondersoorten:arcus ar · incus in · mamma ma · pannus pa · pileus pi · praecipitatio pr · tuba tu · velum ve · virga vi
Overige:Internationale wolkenclassificatie · Internationale Wolkenatlas · supercel · parelmoerwolk · lichtende nachtwolk · pilotengat · Undulatus asperatus
Zie de categorie Noctilucent clouds van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.