Kubuswoningen (Rotterdam)

kubuswoningen Helmond

In de jaren 70 van de 20e eeuw wilden architecten met inspraak van de bewoners en andere gebruikers herbergzame woonwijken maken als reactie op het grootschalig en een grijze modernisme van de architectuur van de wederopbouw na WOII. Piet Blom, structuralist en adept van Aldo van Eyck ging ervan uit dat grootschalige bouwwerken op 's mensen maat moesten gebouwd worden door ze op te bouwen uit kleinschalige herkenbare elementen. Het basisidee, dat er gebouwd wordt op kolommen, zodat de ruimte onder de bebouwing openbaar kan blijven, is geïnspireerd door Le Corbusier. De eerste drie kubuswoningen werden in 1974 en 1975 gebouwd aan de Europaweg in Helmond, als voorproefje voor een groter project, dat in de jaren daarop gerealiseerd werd. De 18 woningen van het vervolgproject omringden het theater 't Speelhuis, waarmee ze een architectonisch geheel vormden.

In de kubuswoning van Blom zitten drie woonlagen: onderin het zogenoemde straathuis met de keuken en de woonkamer, tussenin het hemelhuis met ruimte voor studeer- en slaapkamers, en bovenin de loofhut, een driezijdige piramide met plaats voor een serre, een balkon of een bescheiden tuintje. In de zeshoekige kolom waarop de woning rust, bevinden zich de entree en het trappenhuis.

De kubuswoningen zijn in particulier bezit en worden bewoond. Vanwege de locatie boven een drukke autoweg zijn alle loofhutten uitgevoerd als gesloten kamers met kantelramen. De grotere kubussen huisvesten een amusementscentrum, kantoren en studio's.

Een van de woningen, de Kijk-kubus, fungeert als een publiek museum over het leven in en inrichten van paalwoningen.[2]

Aan het begin en het einde van de kubuswoningen staan twee grote kubussen. Het waren oorspronkelijk twee bedrijfsruimten. De ene bevatte een lasergamehal the Lazerzone. Gezien de bizarre vorm van de ruimte was dit een geschikte plaats hiervoor. Omdat de huur te hoog was is deze failliet gegaan en het gebouw staat sindsdien al jaren leeg. Deze kubus is in het nieuws geweest, omdat de bewoners een brief van de gemeente kregen waarin stond dat er een gedetineerdenopvang zou komen. Dit leidde tot ongenoegen bij mensen. Een bewoner vergeleek dit met het plaatsen van een afkickkliniek onder de Eiffeltoren. Op dit moment hangen er nog veel affiches met de tekst "Maak van het Blaakse Bos geen Blaakse Bajes!". Uiteindelijk is de opvang er niet gekomen. De kubus is leeg en de borden van lasergamehal hangen er nog steeds.

De andere superkubus is nog iets groter en bevatte de Academie van Bouwkunst. Omdat ook deze leeg stond is er toen besloten in een stemming onder de bewoners dat de functie gewijzigd mocht worden van een bedrijfspand naar een woonpand. De kubus van de academie is inmiddels verbouwd tot een Stayokay-hostel.

De naam Blaakse Bos van het complex verwijst naar de visie van de architect, waarin elke woning een boom voorstelt en het totale complex een bos. Het idee was een soort dorp in de grote stad, een veilige omgeving waarin diverse functies waren ondergebracht. Winkels, bedrijfjes, een school en speelruimte voor kinderen beneden op het verkeersvrije wandelgebied en wonen daarboven. De interactie tussen het private en openbare leven kan volgens het idee bijzonder groot zijn vanwege de schuine ramen in de huizen.

• 
  Rotterdamse kubuswoningen gezien vanaf de Binnenrotte
• 
  Luchtfoto, gezien vanaf de Oude Haven (Rotterdam) in 2011
• 
  De Kolk (Rotterdam) en de Mosseltrap in 2006
• 
  Plan C aan de Oude Haven in Rotterdam in 2001

Onder architecten wordt het meesterschap van Blom niet ontkend, maar zijn creaties zijn controversieel. De architectuur wordt in vakkringen vrij algemeen afgekeurd en zijn concept van wonen in bomen heeft geen brede navolging gekregen. Niettemin geldt de locatie in Rotterdam als een van de meer ontspannen en aangename plekken in de stad. Als verbinding tussen de Kolk en de Oude Haven onderstreept de straat het historisch belang van de omgeving. De kubuswoningen trekken ook veel toeristen uit het buitenland, waar zij vanouds bekendstaan als model voor de moderne architectuur van de stad, omdat het geen hoogbouw is maar wel uitgesproken vooruitstrevend.

Zie de categorie Kubuswoningen Rotterdam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.