Carrosserie

Vaak wordt de carrosserie op het chassis geplaatst en de vereniging van die twee wordt wel aangeduid als het huwelijk. Van de beginjaren van de auto tot na de Tweede Wereldoorlog was dit de gangbare bouwwijze en voor zware vrachtwagens is dat nog steeds zo. Hedendaagse auto's hebben gewoonlijk een zelfdragende carrosserie zonder apart chassis. De carrosserie is dan zo stevig uitgevoerd dat het onderstel, de aandrijflijn en de stoelen daar direct op gemonteerd kunnen worden. Dit is een zeer compacte bouwwijze, die de ontwerper grote vrijheid laat in de plaatsing van de componenten. De onderbouw bestaat namelijk uit plaatwerk, dat in vorm geperst kan worden om ruimte te maken voor het reservewiel, de achterbank, de accu of andere lastige onderdelen. Ook sportwagens worden zelfdragend gebouwd, omdat zo'n constructie veiliger en lichter is dan een chassis met aparte carrosserie. Een speciaal zelfdragend type is de monocoque, waarbij het geheel als één schaal wordt gebouwd.

In de begintijd van de auto was het gebruikelijk dat men een chassis kocht en dat de auto door een carrosseriebouwer van een koetswerk voorzien werd. Het chassis bepaalde dan het merk, maar bij beroemde carrosseriebouwers werd ook hun naam vermeld. Zo wordt een Rolls-Royce met een opbouw van de gerenommeerde firma H. J. Mulliner & Co. aangeduid als Mulliner-Rolls-Royce.

Bij autobussen en met name vrachtwagens is een aparte opbouw door een specialist nog steeds gebruikelijk. Ook bij bestelwagens is het vaak mogelijk een chassis met cabine te kopen en te laten voorzien van een opbouw volgens eigen wensen of eisen. Dit is mede vanwege het grote scala aan gebruiksdoelen voor vracht- en bestelauto's.

De moderne carrosserieën zijn overwegend gemaakt van staal, hoewel aluminium, kunststoffen en vezelversterkte kunststoffen in opmars zijn. In het begin van de autoproductie werd ook hout verwerkt. De druk om duurzaam te produceren leidt in de 21e eeuw tot materialen die versterkt zijn met plantaardige vezels, met name hennep. Anno 2018 is dit in een experimenteel stadium.

Het woord carrosserie is ouder dan de auto zelf en stamt uit de tijd dat de koets (Frans: carrosse) nog het straatbeeld bepaalde. Er zijn een aantal koetsvormen, die oorspronkelijk ook uit de koetsbouw stammen. Zo is de basisvorm Coach, wat letterlijk 'koets' betekent. Koetsvormbenamingen zijn niet bijzonder strikt en er zijn een aantal grijze gebieden waar in spreektaal of geografisch gezien afwijkende criteria worden gehanteerd.

Coach

Coach is de basiskoetsvorm waarbij er aan weerszijden een deur zit, en minimaal vier zitplaatsen zijn verdeeld over meer dan een zitrij. In de automobielindustrie is dit de tweedeurs carrosserie, met A-, B- en C-stijlen, en een ruime aparte kofferbak. Coach wordt soms ook met sedan aangeduid.

Sedan / Berline

Dit is een vierdeursvariant van de carrosserievorm coach. Sedan is de meest gebruikte naam maar in bepaalde landen spreekt men van een berline, naar de gelijknamige paardenkoets uit Berlijn. Om aan vier deuren plaats te bieden, waren sedans oorspronkelijk groter dan coachmodellen, maar een moderne sedan is net zo groot als de coachvariant.

Coupé

Coupé is oorspronkelijk een sportieve compactere versie van de coach, waarbij de B-stijl soms komt te vervallen. Het sportieve uiterlijk wordt vaak gerealiseerd door de achterruit vlakker te plaatsen en het dak lager. Soms staat ook de voorruit vlakker. Het compacte houdt in dat de ruimte op de tweede zitrij minder is. Vaak is ook de kofferruimte beperkt. Bekende Amerikaanse voorbeelden hiervan zijn de Ford Mustang en Buick Riviera. In Europa werden de Fiat 850 coupé, DAF 55/66 coupé volgens dit stramien gebouwd. De coupé is niet noodzakelijk afgeleid van andere carrosserievormen, vooral bij supersportwagens en en luxe toerwagens is de coupé vaak de enige of de hoofdvariant, zoals bij de meeste modellen van Aston Martin en Maserati. Ook in de lagere klassen komen zelfstandige ontwerpen voor. Zo is de Ford Capri technisch vrijwel gelijk aan de Ford Taunus, maar qua uiterlijk is er weinig overeenkomst.

Hatchback

Hatch is Engels voor klep, verwijzend naar de grote achterklep van de hatchback, waarbij de kofferruimte en de zitplaatsen niet strikt gescheiden zijn, mede omdat de achterbank neerklapbaar is. De kofferbak is van achteren bereikbaar door een klep of deur, die tot boven de achterruit doorloopt. Door de grote klep en doordat er geen schutbord is tussen kofferruimte en zitplaatsen, is deze bouwwijze minder stijf dan andere vormen. Dit is een van de redenen, waarom auto's met hatchbackachtige vormen soms toch een kleine achterklep en een aparte kofferbak hadden, bijvoorbeeld de Austin Allegro en de Alfa Romeo Alfasud. Ontleend aan het Engels worden deze vormen soms aangeduid als notchback. De Citroën Dyane was een hatchback-variant van de Eend, de Citroën 2CV.

In bochten en bij hobbels kan een hatchback gaan wringen en schuren. Dat is hoorbaar in kraakjes en piepjes en vergroot de kans op roestvorming. Ook het weggedrag lijdt hieronder. Versterkingsbalken verhelpen deze problemen, maar zijn niet alleen duur, maar ook zwaar. Daarom zijn supersportauto's zelden of nooit als hatchback uitgevoerd.

Franse merken waren voorlopers in deze bouwwijze, met de Citroën Traction Avant, Renault 6 en 16 en de Simca 1100 als voorbeelden. Hatchbacks werden vroeger wel gebaseerd op vormen als de sedan (vijfdeurs hatchback) of de Coach of Coupe (driedeurs hatchback). Op de 21-e-eeuwse massamarkt in West-Europa is de hatchback vanwege zijn praktische voordelen met grote afstand de populairste vorm. Andere vormen worden nu eerder afgeleid van de hatchback dan andersom.

Stationwagen / Estate / Break

De stationwagen is een hatchback met een kofferruimte die aanzienlijk groter is dan normaal voor de koffers nodig is, waarbij het dak tot een stuk boven de laadruimte doorloopt. Door de grote laadruimte is deze carrosserievorm overwegend op Coach of Sedan gebaseerd. Wanneer de Stationwagen op een coupe model gebaseerd is wordt dit vaak als touring of tourer aangeduid. De stationwagen ontleent zijn naam aan het feit dat deze destijds werd ingezet om reizigers met hun bagage vanaf de stations naar de eindbestemming te transporteren. Naast de genoemde benamingen hebben veel merken voor een eigen benaming gekozen (combi, variant, avant etc.). Een specifieke model stationwagon is de Shooting brake die speciaal voor de jacht is ontwikkeld. Het woord "brake" heeft daarbij niets van doen met remmen, maar is afkomstig van het Nederlandse woord brik: "shooting brake" betekent dus niets anders dan "jachtkar".

Bestelwagen / Van (busje)

Dit is een hoge stationwagen, waar de nadruk op de laadruimte en laadvermogen ligt. In de basisuitvoering is meestal maar in één zitrij voorzien. De stoelen zijn relatief recht en hoog en de carrosserievorm is bedoeld om bedrijfsmatig goederen af te leveren. De laadruimte van een bestelwagen is toegankelijk door meerdere grote deuren of een laadklep, om het laden en lossen te vergemakkelijken.

MPV

Betekent multi-purpose vehicle, en is een bestelwagenachtige carrosserievorm waarbij de nadruk ligt op comfortabel personenvervoer, met de mogelijkheid een of meerdere zitrijen te verwijderen om zodoende een naar behoefte grotere laadruimte te verkrijgen, zodat het voertuig voor meerdere doelen kan worden ingezet. Door de grootte kunnen hier meestal 6-9 personen in vervoerd worden.

Cabriolet / Convertible

Cabriolet is een carrosserievorm gebaseerd op een coach, waarbij het dak geheel verwijderd, weggevouwen of weggeklapt kan worden.

Limousine

Limousine is een carrosserievorm gebaseerd op een sedan, waarbij de eerste zitrij voorbehouden is aan de bestuurder, en gescheiden is of kan worden van de passagiersruimte. De passagiersruimte biedt veel comfort en ruimte, en enige mate van privacy. Om aan meer passagiers ruimte te bieden kan de limousine verlengd zijn. Dit type wordt vaak aangeduid met de Amerikaanse term stretched limo (verlengde limousine).

Landaulet Landaulet (of Landaulette)

is een model limousine, waarbij enkel het passagiersgedeelte als cabriolet is uitgevoerd. De naam vindt zijn herkomst in de Landauer; een rijtuig met zijn origine in Landau in der Pfalz.

• Lijst van carrosseriebouwers