Kasteel van Tilburg
Het Kasteel van Tilburg is een voormalige burcht die de woonplaats was van de heren van Tilburg en Goirle, en dat tot 1858 heeft bestaan. Het stond op de Hasselt te Tilburg.
Geschiedenis
De heerlijkheid Tilburg en Goirle werd door de hertog van Brabant uitgegeven in 1387. De eerste heer was Paulus van Haastrecht. De Van Haastrechts hadden echter al een kasteel te Loon op Zand. In 1507 ging de heerlijkheid over op de familie Van Malsen. De dochter van heer Jan van Haastrecht, Margriet, trouwde namelijk met Robrecht van Malsen. Het was omstreeks deze tijd dat het kasteel aan de Hasselt werd gebouwd. Het is niet zeker of het Jan van Haastrecht was die het kasteel eind 15e eeuw liet bouwen, of Robrecht van Malsen tien jaar later. In 1621 ging de heerlijkheid over op de familie Schetz of d'Ursel (ook wel Van Grobbendonk genoemd), en van 1710-1754 kwam de heerlijkheid in bezit van de familie Hessen-Kassel. Van 1754-1858 werd het kasteel bewoond door de familie Van Hogendorp.
Op 5 augustus 1858 werd het kasteel, samen met de omliggende gronden en twee hoeven, openbaar verkocht. Een deel van de grond kwam in bezit van Nicolaas Pessers en zijn zoon Albertus Pessers. Zij kochten meer grond en het kasteel werd het volgende jaar gesloopt.[1] In 1864 had de familie Pessers een groot stuk grond in bezit en vestigde daarop het bedrijf Nicolaas Pessers & Zn, dat in zijn laatste decennia Bern. Pessers NV Wolwasserij en Schapenleerfabriek heette, tot het in 1973 de poorten sloot. De bij het kasteel behorende vijver kon goed gebruikt worden om wol te wassen. De fabriek werd uitgebreid en in 1922 was de vijver nog gedeeltelijk intact. Deze stond in verbinding met de gracht, waar nog delen van de pijlers van de vroegere brug zichtbaar waren. Deze werden echter gesloopt toen een 45 meter hoge fabrieksschoorsteen werd gebouwd.
Gebouw en landgoed
Het kasteel was gelegen aan de huidige Van Bylandtstraat, vernoemd naar Eugène Jean Alexander van Bylandt, de echtgenoot van C.F.A.A. gravin van Hogendorp van Hofwegen, hofdame van koningin Anna Paulowna. Van Bylandt was onder meer commissaris van de Koning en voorzitter van de Eerste Kamer.[2]
Hier heeft tot ver in de 20e eeuw de fabriek van Pessers gestaan. Tegenwoordig is het een plantsoen, waarin de contouren van het kasteel zijn aangegeven. Het kasteel was omgeven door een gracht met een brug. De toegang tot de brug werd door twee torentjes geflankeerd. Het hoofdgebouw had een kelder, drie verdiepingen en een zolder. Het geheel was bedekt door een schilddak met boven de hoofdingang een klokvormige dakkapel. Het interieur had vier marmeren schouwen. Rechts van het kasteel was een bassecour met fruitbomen en een wijngaard. Buiten de grachten was nog een koetshuis, stallen voor 28 paarden, een orangerie, een tuinmanswoning, een duiventoren en een ijskelder. Voorts was er een vijver, rijk aan vis, te midden van een sterrenbos met zeer oude bomen. Waar nu de Van Bylandtstraat ligt was vroeger een statige oprijlaan met beuken, die in 1736 naar de Goirkestraat werd doorgetrokken en uitkwam bij het Smidspad.
De bij het kasteel behorende hoeven waren de Waterhoef of Pijlijserhoeve,[3] die in 1960 is gesloopt ten behoeve van stadsuitbreiding, en een hoeve bij Hasseltstraat 256, die nog bestaat. De boerderij bezit een balk met het jaartal 1764, maar ze komt al voor in een document uit 1726.
Willem VIII van Hessen-Kassel, die het kasteel in 1710 kocht voor 51.000 patagons van Charles graaf van Grobbendonck, liet een Franse architect plannen maken om het kasteel geheel in classicistische stijl te verbouwen. Dat is echter niet doorgegaan. Ten slotte verkocht hij het kasteel in 1754 aan Gijsbert graaf van Hogendorp van Hofwegen (voor 165.000 gulden).[4]
Externe links
| Bronnen, noten en/of referenties |
