Henri van Abbe
Henri van Abbe (Amsterdam, 8 januari 1880 – Eindhoven, 18 november 1940) was een Nederlands ondernemer.
Hij was sigarenfabrikant te Eindhoven. In 1900 begon hij een kleine sigarenfabriek in Amsterdam. Deze fabriek werd, vanwege de arbeidsonrust aldaar, in 1908 verplaatst naar Gestel. Zijn succesvolle merkenpolitiek, waarbij slechts het merk Karel I werd geproduceerd, leidde tot groei. In 1915 vertrok hij naar de bleek in Stratum. In 1920 werkten in Stratum 600 mensen. In 1919, 1920, 1926, en in 1927 werd de fabriek in Stratum uitgebreid.
Het pand aan de Havenstraat te Stratum uit 1926 was een modernistisch industrieel utiliteitsgebouw met vier verdiepingen en een zaagtanddak ofwel sheddak. Het ontwerp was van Arend Beltman. Het architectenbureau dat zijn vader Gerrit Beltman in 1871 oprichtte, werd vanaf 1911 voortgezet door zijn zoon Arend en is thans het oudst bekende architectenbureau van Nederland.
Een vestiging in Reusel werd geopend in 1928, waar eveneens 600 mensen werkten. In Waalre kwam eveneens een filiaal. In de diverse fabrieken werkten in 1940 volgens opgave aan het RBTT, 2468 arbeiders onder toezicht van 73 leidinggevenden en op kantoren 38 mensen.
In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog vormden de Karel I-sigarenfabrieken de op één na grootste werkgever van Eindhoven. De fabrieken waren voor hun tijd modern, ordelijk en hygiënisch ingericht.
Henri van Abbe nam het initiatief tot de stichting van het Van Abbemuseum, dat geopend werd in 1936.
In 1969 werd het familiebedrijf en het merk verkocht aan het Amerikaanse concern Gulf and Western. Dit had ook banden met het Valkenswaardse bedrijf Willem II, dat de productie geleidelijk zou overnemen. In 1971 brandde de fabriek echter gedeeltelijk af, waarbij 30 miljoen sigaren voortijdig in rook opgingen. De brand verwoestte tegelijkertijd een hoedenfabriek, waarbij een kostbare verzameling mallen verloren ging.
In 1997 werd het in 1926 gebouwde fabriekspand aan de Havenstraat in Stratum gesloopt. Voordien werd een poging gedaan het te behouden als industrieel erfgoed. Het vastgoedbedrijf verantwoordelijk voor deze sloop, ging jaren later failliet wegens een chaotische boekhouding.
Over bleef een muur aan de Tongelresestraat met in tegels de tekst: N.V. Karel I Sigarenfabriek v/h H.J. v. Abbe. Daarnaast bestaat ook het fabrieksgebouw in Reusel nog, dat eveneens een fabrieksnaam op tegeltjes draagt.
Henri van Abbe ligt begraven in de grafkapel van de familie Van Abbe aan de Roostenlaan te Stratum, die werd ontworpen door Alexander Kropholler.
Het bedrijf werd in 1975 uiteindelijk aan Swedish Match verkocht en hield zelfs in naam op te bestaan.
Trivia
- De merknaam verwijst naar Karel I van Engeland, die het roken stimuleerde omdat de daarover geheven accijnzen een welkome inkomstenbron voor de schatkist vormden.