Julia Kristeva

Kristeva studeerde linguïstiek aan de universiteit van Sofia. Op 23-jarige leeftijd verliet ze Bulgarije om naar Parijs te verhuizen. In Parijs kwam ze terecht in de turbulente ontwikkelingen van de jaren zestig. Zij was in 1965 een van de oprichters van het linguïstische en avantgardistische tijdschrift Tel Quel. Hier leerde ze haar latere man Philippe Sollers kennen. In 1974 promoveerde zij op La révolution du langage poétique. Nadat zij bij Jacques Lacan psychoanalyse had gestudeerd, begon ze een eigen psychoanalytische praktijk.

Haar linguïstische en psychoanalytische achtergrond komen samen in het onderscheid dat Julia Kristeva maakt tussen het semiotische en het symbolische. Het symbolische wordt hierbij geassocieerd met de orde, de wetten, terwijl het semiotische staat voor verwerping, revolutie en verandering. Kristeva werkt dit onderscheid uit op de gebieden van de psyche, de taal en de cultuur. Julia Kristeva noemt het semiotische ook wel het vrouwelijke en het symbolische het mannelijke. Dit heeft ermee te maken dat in de eerste levensjaren het lichamelijke contact met de moeder belangrijk is, terwijl in de symbolische orde, waar mannen dominant zijn, vaders wil wet is. Volgens Kristeva wordt er aan het semiotische in de traditionele linguïstiek en psychoanalyse ten onrechte minder aandacht besteed of het wordt zelfs verdrongen. Dit is volgens haar parallel aan de algemene positie van vrouwen in de westerse cultuur. Zij probeert door middel van haar geschriften daar verandering in te brengen.

Eind 1997 kreeg Kristeva zware kritiek in het boek Intellectueel bedrog – Postmodernisme, wetenschap en antiwetenschap van de fysici Alan Sokal en Jean Bricmont. Daarin analyseren zij de teksten van vooral Franse postmoderne intellectuele keizers, die volgens hen naakt zijn achter hun imposante jargon (zie ook: Sokal-affaire).

Kristeva is als hoogleraar verbonden aan enkele universiteiten in de Verenigde Staten. In 2004 was zij de eerste winnaar van de prestigieuze Holbergprijs.

In 2018 heeft een speciale regeringscommissie in Bulgarije geconcludeerd dat Kristeva begin jaren zeventig als agent gewerkt heeft voor de Bulgaarse geheime dienst. Zij stond geregistreerd onder de codenaam 'Sabina'.[1][2]

• 1969 - Semeiotike, recherche pour une sémanalyse
• 1970 - La texte du roman
• 1972 - L'espace de Giotto (Nederlandse vertaling, De vreugde van Giotto, 1984);
• 1974 - La révolution du langage poétique
• 1974 - Des Chinoises
• 1975 - La traversée des signes
• 1977 - Polylogue
• 1980 - Pouvoirs de l'horreur. Essai sur l'abjection
• 1982 - 'Semiologie en grammatologie'. In: Krisis Tijdschrift voor actuele filosofie, 1982, issue 2.
• 1983 - Histoires d'amour (Nederlandse vertaling, 1991)
• 1985 - Au commencement était l'amour. Psychanalyse et foi (Nederlandse vertaling door Ton van der Stap en Henk Hillenaar, 1993)
• 1987 - Soleil noir. Dépression et mélancolie
• 1988 - Étrangers à nous-mêmes (Nederlandse vertaling, De vreemdeling in onszelf, 1991)
• 1990 - Les Samouraïs
• 1991 - Le vieil homme et les loups (roman)
• 1997 - Possessions (roman)

1. (nl) ‘Filosoof Kristeva spion voor Bulgaarse dienst in Parijs’. NRC. Geraadpleegd op 2018-11-04.
2. (fr) Julia Kristeva: la Bulgarie publie le dossier de « l’agent Sabina ». Le Monde.fr. Geraadpleegd op 2018-11-04.