Johan van der Meer (dirigent)

Johannes Jan Hendrik van der Meer (Noordhorn, 26 november 1913 – Achim, Niedersachsen, 24 april 2011) was dirigent en pionier op het gebied van oorspronkelijke uitvoeringspraktijk.

Johan van der Meer (dirigent)
Johan van der Meer in de kerk van Zeerijp, 1980
Algemene informatie
Volledige naam	Johannes Jan Hendrik van der Meer
Geboren	26 november 1913
Overleden	24 april 2011
Land	Nederland
Werk
Genre(s)	Geestelijke muziek, m.n. Barok
Portaal    Muziek

Van der Meer zette zich al in de vroege jaren zeventig in voor een oorspronkelijker benadering van barokmuziek. Daarbij speelden authentieke instrumentvormen en in veel gevallen ook snellere tempi een rol. Onder zijn opnamen zijn met name vocale werken van componisten als Schütz, Sweelinck en Desprez, naast uiteraard die van Bach.

Met de Groningse Bachvereniging (later opgegaan in Cappella Groningen) die tot hij tot januari 1984 leidde, had Van der Meer de primeur van de eerste moderne authentieke uitvoering van de Matteüspassie. Daarvoor had hij alle beschikbare Nederlandse en Vlaamse musici opgetrommeld en aan de prestigieuze onderneming werkten onder anderen klavecinist Ton Koopman, tenor René Jacobs, bariton Max van Egmond, en het Tölzer Knabenchor mee. Pikant detail: om eventuele reputatieschade voor de Groningse Bachvereniging te voorkomen, vonden de uitvoeringen in Sappemeer en Schiedam plaats. De gevreesde mislukking bleef echter uit en Van der Meers reputatie was integendeel definitief gevestigd.

Daarvoor al was het Van der Meer geweest, die in 1970 Nikolaus Harnoncourt in Nederland introduceerde. De vaste begeleider van het koor van zijn Groningse Bachvereniging, het Noordelijk Filharmonisch Orkest, bleek niet beschikbaar voor een Magnificat-uitvoering. Van der Meer zocht daarom Harnoncourt, die hij kort daarvoor met zijn Concentus Musicus Wien bij de Bremer Tage für Alte Musik had leren kennen, in het telefoonboek op en belde op goed geluk. Harnoncourt stemde in. Het concert werd een succes; Harnoncourt werd enige jaren daarna gastdirigent van het Concertgebouworkest.

Johan van der Meer was door zijn bevlogenheid lange tijd focuspunt en katalysator in de samenwerking tussen grote namen als bovengenoemden en Gustav Leonhardt met zijn Leonhardt Consort, Ton Koopman en het Amsterdam Baroque Orchestra, Peter Kooij, Sigiswald Kuijken met La Petite Bande en Marjanne Kweksilber.

Ook op hoge leeftijd bleef Van der Meer zich inzetten voor de authentieke uitvoeringspraktijk. Pas de laatste jaren trok hij zich verder terug uit het publieke leven. Hij woonde toen al in Bremen, alwaar hij in 2011 op eerste paasdag op 97-jarige leeftijd overleed.