Hazrat Inayat Khan

Hij gaf met zóveel succes muzieklessen, dat hij nog voor zijn twintigste professor werd aan de muziekacademie, de Gayan Shala, die zijn grootvader in 1886 had opgericht en die nu deel uitmaakt van de kunstfaculteit van de universiteit van Baroda.

Na de dood van Maula Bakhsh, zijn moeder en broer vertrok hij naar Madras en Mysore waar hij als gevierd musicus concerten gaf. In Hyderabad, in het huis van zijn vriend en leraar die hem de Perzische en Arabische literatuur leerde kennen, vond hij zijn Murshid: Syed Mohammed Hashim Madani. Die behoorde tot de Indiase Chistia Orde der soefi's. Vier jaar verbleef hij in Hyderabad tot de dood van zijn Murshid in 1908. Voordat deze overleed vertelde deze Inayat Khan dat hij naar het westen moest gaan om daar de boodschap van geestelijke vrijheid en de eenheid van religieuze idealen te brengen. Twee jaar later, in 1910, vertrok hij samen met zijn broer Maheboob Khan en zijn neef Mohammed Ali Khan naar de Verenigde Staten. Zijn jongste broer Musharaff Khan zou hem later volgen. Zij allen waren musici en werden vertegenwoordiger van diverse muzikale tradities van hun geboorteland India.

In 1912 begonnen hun reizen door bijna heel Europa; later reisden ze ook weer rond in Amerika.[1] In datzelfde jaar trouwde lnayat Khan met de Amerikaanse Ora Ray Baker. Uit dit huwelijk zouden vier kinderen worden geboren: Noorunnisa, Vilayat, Hidayat en Khairunnisa. Van 1913 tot 1914 verbleef de familie in Rusland, alwaar Inayat Khan zich misschien wel voor het eerst weer thuis voelde: de hele sfeer daar herinnerde hem aan India. Daar werkte hij samen met de musicus Sergei Tolstoj - zoon van de schrijver Leo Tolstoj - aan het muziekstuk: Sjakuntala.[2] Ook kwam Inayat Khan in contact met de componist Skriabin. Vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vertrok hij, via een kort verblijf in Frankrijk, met z'n familie naar Engeland waar hij tot 1920 verbleef. Hij stak toen over naar Frankrijk waar hij tot 1926 in Suresnes, nu een buitenwijk van Parijs, verbleef. Hazrat Inayat Khans dochter Noor Inayat Khan was muzikante en in de Tweede Wereldoorlog verzetsstrijder; onder de codenaam Madeleine opereerde ze in Parijs als spion voor de geallieerden. Ze werd opgepakt en in het concentratiekamp Dachau omgebracht.

Overal in het Westen kreeg Inayat Khan leerlingen. De soefi-activiteiten begonnen op gang te komen. Zij lieten hem geen tijd meer voor zijn muziekpraktijk. Vanaf die tijd stemde hij geen instrumenten meer maar mensen, zoals hij het zelf uitdrukte. Zijn broers gingen door met het geven van concerten. Ali Khan kreeg zelfs een Westerse muziekopleiding als operazanger aan de bekende muziekacademie S.Caecilia in Rome. In 1920 reisde de familie Khan naar Frankrijk en vestigde zich eerst in Wissous en later in Suresnes vlak bij Parijs. In Wissous werd in 1921 de eerste Zomerschool gehouden, de tweede een jaar later in het Nederlandse Katwijk aan Zee. Op deze plek had Inayat Kahn een bijzondere ervaring en zegende de plaats met "Murad Hassil" hetgeen "wens vervuld" betekent. Hij zei dat iedere leerling met een open hart die hier een wens uitsprak, deze zegen zou kunnen ervaren. Hier vinden nog jaarlijks zomerscholen plaats.

Vanaf 1923 hadden bijeenkomsten in Suresnes plaats. Veel van de leringen ('teachings') van Inayat Khan dateren uit het begin van de jaren twintig. Een groot deel ervan is gebundeld in serie van veertien boeken genaamd The Sufi Message.

De leringen werden als voordracht gegeven, onder meer tijdens de diverse zomerscholen- soms tot wel vijf per dag. Enkele leerlingen hebben de teksten ervan opgetekend; Inayat Khan schreef zelf namelijk geen boeken. Alleen de aforismen in de Gayan, Vadan en Nirtan zijn door hem zelf opgeschreven in zijn notitieboekje. Een groot deel van zijn werk is ook in het Nederlands uitgegeven. Die lezingen van Inayat Khan zijn nog steeds uniek. Zij bevatten een boodschap voor de toekomst, een visionaire en tegelijkertijd praktische filosofie. Aanvankelijk leek men in brede kring nauwelijks oog te hebben voor de grootsheid van zijn Soefi-boodschap en van de betekenis daarvan voor het gewone, dagelijkse leven. Momenteel leeft zijn gedachtegoed door in zowel Noord- als Zuid-Amerika, Europa, Rusland en India. In Indonesië is onlangs zijn werk in een compleet overzicht verschenen.

Als soefileraar was zijn boodschap er een van liefde, harmonie en schoonheid. Op basis van het soefisme ontwikkelde hij een innovatieve benadering waarin westerse en oosterse geestelijke tradities in harmonie samengaan. Zijn eerste levensjaren wijdde hij aan het onder de knie krijgen van de fijnere details van de klassieke Indiase muziek, waarmee hij de titel van Tansen won van de Nizam van Haiderabad (Andhra Pradesh), een heerser en beschermheer van de muziekkunst. Hij ontving in zijn huis filosofen, dichters en musici.

De Zomerschool van 1926, was de laatste onder zijn leiding. Inayat Khan vertrok naar India waar hij, alleen vergezeld door een secretaresse, in de eerste week van december aankwam. Vanuit Delhi reisde hij begin 1927 naar Ajmer, waar hij de beroemde Dargah, het uit 1229 daterende graf van Khwaja Moin-ud-Din Chisti bezocht. Tijdens die reis vatte hij kou en vlak na zijn terugkomst in Delhi op 5 februari 1927 overleed hij aan een longontsteking. Uit dankbaarheid voor alles wat hij heeft gegeven, wordt jaarlijks de sterfdag van deze grote persoonlijkheid en mysticus bij zijn graf in Delhi herdacht met een grote viering, de Urs.

In 2010 werd gevierd dat het 100 jaar geleden was dat Hazrat Inayat Khan zijn Soefi Boodschap vanuit India naar het westen bracht.