Giannozzo Manetti

Giannozzo Manetti (1396-1459) was een Florentijns humanist en diplomaat.

Manetti was een leerling van de humanistische geleerde Ambrogio Traversari (1386-circa 1439) en een goede vriend van Leonardo Bruni (wiens lijkrede hij leverde). Hij diende als Florentijns ambassadeur in Venetië, Napels, Rome, Siena, en Rimini. In 1453 werd hij verbannen uit Florence vanwege zijn verzet tegen Cosimo de' Medici. Manetti woonde eerst voor twee jaar in Rome voordat hij zich in Napels vestigde. Aldaar werd hij bevriend met Koning Alfonso, op wiens suggestie hij zijn bekende discussie over de waardigheid van de mens schreef.

Manetti was een van de meest erudiete mannen van zijn tijd. Hij kende grondig Latijn en Grieks en voldoende Hebreeuws voor een vertaling van de Psalmen in de oorspronkelijke tekst in plaats van zich op de Vulgaat te baseren. Zijn vertalingen van de geschriften van Aristoteles over ethiek werden veel gelezen. Hij voltooide een aantal biografische en historische werken. De belangrijkste daarvan waren Vitae Nicolai V. pontificis libri II (gepubliceerd 1734, Het leven van Paus Nicolaas V), en een beschrijving van het leven van de grootste dichters van Florence - Dante, Petrarca en Boccaccio - die echter pas werd gepubliceerd in 1747. Dit laatste werk, Vitae Dantis, Petrarcae, Boccacci (Levens van Dante, Petrarca en Boccaccio), bevat een nog steeds invloedrijke vergelijkende evaluatie van deze dichters. In tegenstelling tot veel van zijn tijdgenoten waardeerde Manetti hun geschriften in de volkstaal bijna net zo hoog als die in het Latijn.

Zijn belangrijkste verhandeling was De dignitate et Excellentia hominis (Over de Waardigheid van de Mens), voltooid in 1452 en gedrukt in 1532. In 1584 veroordeelde de inquisitie dit geschrift. Manetti's verhandeling durfde immers in te gaan tegen de argumenten van paus Innocentius III in diens Over de ellende van de Mens, en stelde daartegenover een optimistische kijk op de menselijke conditie. Later zou Giovanni Pico della Mirandola hem met zijn eigen, beroemdere oratie hierin navolgen.